Саступка Расіі па залічэнні ў бюджэт Беларусі экспартных пошлін за нафтапрадукты — плата за інтэграцыйныя працэсы

Як заявіў сёння журналістам віцэ-прэм'ер РФ Аркадзь Дварковіч, у 2015 годзе пошліны ад экспарту нафтапрадуктаў, вырабленых з расейскай нафты, будуць поўнасцю залічвацца ў бюджэт Беларусі. "Была дамоўленасць, што паўтара мільярда долараў залічваецца ў беларускі бюджэт, астатняе — у расійскі, а цяпер — усё", — сказаў ён.



Пры гэтым Дварковіч падкрэсліў: такая дамоўленасць пакуль распаўсюджваецца на 2015 год. Віцэ-прэм'ер таксама пацвердзіў, што ў наступным годзе Расія плануе паставіць у Беларусь 23 млн тон нафты.

Нагадаем, дамоўленасці аб парадку залічэння мытных пошлін на нафтапрадукты, вырабленыя ў Беларусі, былі дасягнуты 7 кастрычніка на перамовах прэм'ер-міністраў Беларусі і Расіі Міхаіла Мясніковіча і Дзмітрыя Мядзведзева ў Сочы. Гэтыя дамоўленасці ўлічваюць раней дасягнутыя пагаднення і разліковыя страты бюджэту Беларусі ад падатковага манэўру ў нафтавай галіне РФ.

Беларусь штогод пералічвае ў расійскі бюджэт каля 4 млрд долараў ЗША пошлін ад экспарту нафтапрадуктаў, выпрацаваных з пастаўленай бяспошлінна расійскай нафты. Раней Мінск дамогся права ў 2015 годзе пакінуць у сваім бюджэце 1,5 млрд долараў вывазных экспартных пошлін на нафтапрадукты з расійскай нафты. Гэтыя сродкі планавалася накіраваць на пагашэнне знешняга дзярждоўгу.

Аднак сітуацыя абвастрылася пасля таго, як урад Расіі распрацавала законапраект аб падатковым манеўры ў нафтавай галіне, які прадугледжвае паступовае зніжэнне экспартных пошлін на нафту з перакладваннем фіскальнай нагрузкі на здабычу нафты. Паводле ацэнкі беларускага боку, у выпадку прыняцця дадзенага закона страты Беларусі могуць перавысіць 1 млрд долараў.

Беларусь намякнула, што калі Расія не пойдзе на саступкі, то могуць узнікнуць складанасці з ратыфікацыяй дамовы аб стварэнні Еўразійскага эканамічнага саюза.

"Хто сказаў, што шантаж на дзяржаўным узроўні не праходзіць?" — пракаментаваў сітуацыю намеснік дырэктара Цэнтра сістэмнага аналізу і стратэгічных даследаванняў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Георгій Грыц.

"Па 2015 году ўсе зразумела, але гэтая халява, у добрым разуменні слова, скончыцца аб'ектыўна да 2017 года. Калі Расія не рэалізуе пагрозу аб выхадзе з СГА, то яна павінна будзе да 2017 года зрабіць парытэт коштаў на энергарэсурсы ў адносінах да Еўропы, то бок яна павінна падняць цэны да ўзроўню заходніх краін. Так што цяперашняя крыніца для Беларусі яшчэ будзе гады два-тры ", — лічыць намеснік дырэктара цэнтра.

"Калі не змянілася сітуацыя, то гэтыя грошы, як сказаў прэм'ер-міністр Міхаіл Мясніковіч, будуць траціцца на пагашэнне знешняга дзяржаўнага доўгу. Таму што мы ў прынцыпе прыйшлі да крытычнага ўзроўню дзярждоўгу па канцэпцыі нацыянальнай бяспекі і далей пазычаць без пагашэння абавязацельстваў нельга. А не пазычаць мы не можам, таму што ў 2013-2015 гадах ўвайшлі ў пік пагашэння крэдытаў, па наступным годзе — вышэй за 4 млрд долараў", — адзначае Грыц.

На яго думку, "лепш было б, каб гэтыя сродкі пайшлі на мадэрнізацыю прадпрыемстваў, на стварэнне новых магутнасцяў".

Эксперт ў нафтахімічнай і энергетычнай галіне Таццяна Манёнак адзначае: "Цяжка было ўявіць, што Расія пойдзе на гэтыя саступкі, менавіта ў такім аб'ёме". "Гэта была цана пытання ратыфікацыі пагаднення аб стварэнні ЕАЭС. Мабыць, гэта столькі каштавала, колькі запрасіў беларускі бок. Палітычны антураж дапамог вырашыць эканамічную праблему", — лічыць аналітык.

Паводле слоў Манёнак, "бюджэт Беларусі на наступны год ужо вярстаўся з улікам умоў, што Беларусь фактычна не страціць ад расійскага падатковага манеўру. Прынцыповых зменаў для Беларусі не адбудзецца". Пры гэтым яна выказала сумнеў, што страты беларускага бюджэту ад манеўру склалі б больш за 1 млрд долараў. "Трэба мердумаць, у бягучым годзе Беларусь пералічыць у расійскі бюджэт крыху больш за, чым у мінулым (3,385 млрд долараў. Калі зрабіць арыфметычныя разлікі з улікам раней абяцанай саступкі ў 1,5 млрд долараў, Беларусь не страціць на гэтым падатковым манеўры . Гэта значыць можна было прымаць бюджэт, можна яго ня карэктаваць, паколькі Мінфін ўжо ўпісаў гэтыя 1,5 млрд долараў у кошт пагашэння знешніх даўгоў", — лічыць эксперт.

Але, на думку Манёнак, "усё роўна трэба ўлічваць, як адаб'ецца на практыцы для беларускіх нафтаперапрацоўчых заводаў павышэнне коштаў на расійскую нафту".

"Беларусь атрымае грошы ад нафтапошлінаў, але трэба будзе падтрымаць нафтахімію, перапрацоўку, паколькі, магчыма, будзе не так проста працаваць ва ўмовах больш высокіх коштаў на нафту. Трэба глядзець, што будзе і на ўнутраным рынку аўтамабільнага паліва, паколькі Расея прыняла рашэнне аб зніжэнні акцызаў ў 2016 годзе прыкладна ў два разы", — адзначае Манёнак.

Марына Носова, БелаПАН.