Глабальнае пацяпленне перавысіла глабальнае астуджэнне

Палеакліматычнае мадэляванне паказала, што змяненне клімату, якое сёння звязваюць з выкідам у атмасферу парніковых газаў, «адмяніла» натуральнае глабальнае астуджэнне. Як паказаў маштабны аналіз, у сярэдзіне 19-га стагоддзя сярэдняя тэмпература Зямлі была на 0,7 градуса ніжэй пікавага значэння шэсць з паловай тысяч гадоў таму, калі Зямля толькі пачала астуджацца, аднак за апошнія дзесяцігоддзі яна вырасла на адзін градус Цэльсія — што вельмі шмат для гэтак кароткага прамежку часу.

Вядома, што ў познім галацэне пасля пікавага пацяплення пачалося паступовае пахаладанне, якое працягвалася да сярэдзіны мінулага стагоддзя, а затым сярэдняя тэмпература Зямлі пачала імкліва расці. Многія даследчыкі гэткі рэзкі пераход да пацяплення лічаць, як мінімум, частковым укладам парніковых газаў, якія чалавецтва выкідвае ў атмасферу. Аднак, каб рабіць высновы пра тое, які ўклад ўносяць натуральныя працэсы, а які — дзейнасць людзей, а таксама дакладней прадказваць, чаго варта чакаць у будучыні, неабходна пабудаваць якасныя рэканструкцыі палеаклімата.
Дарэл Каўфман (Darrell Kaufman) з Універсітэта Паўночнай Арызоны разам з калегамі ўжылі пяць розных статыстычных метадаў для рэканструкцыі глабальнай сярэдняй тэмпературы паверхні за апошнія 12000 гадоў. Яны абапіраліся на базу дадзеных аб палеаклімаце, якая была апублікавана некалькі месяцаў таму. 93 даследчыка з 23 краін свету аналізавалі розныя сведчанні, уключаючы азёрныя адклады, ападкавыя пароды, торф і ледавікі, якія маглі б быць карыснымі для таго, каб зрабіць высновы аб мінулых зменах тэмпературы. У выніку ім удалося стварыць базу дадзеных, якая ўключае 1319 вобразаў, сабраных з 679 участкаў па ўсім свеце.
Група Каўфмана змадэлявала клімат мінулага, а затым параўнала паказчыкі мадэляў з сярэдняй тэмпературай у 19 і 20 стагоддзі, каб адсачыць, як прамысловая рэвалюцыя магла паўплываць на яе.
Як і чакалася, 12 тысяч гадоў таму сярэдняя тэмпература Зямлі была нашмат ніжэй, чым у 19 стагоддзі. Аднак на працягу наступных некалькіх тысячагоддзяў яна няўхільна расла і ў канчатковым выніку перасягнула базавы ўзровень. Пікавага значэння яна дасягнула каля 6500 гадоў таму, пасля чаго атмасфера стала паступова астываць (прыкладна на 0,1 градуса Цэльсія кожную тысячу гадоў). Па словах даследнікаў, гэта астуджэнне магло быць звязана з павольнымі цыкламі, абумоўленымі зменамі ў зямной арбіце, з-за чаго колькасць сонечнага святла, якое атрымліваецца паўночным паўшар'ем планеты, зменшылася, і вынікам стаў малы ледніковы перыяд апошніх стагоддзяў.

Аднак затым карціна змянілася. Пікавыя тэмпературы 6,5 тысячы гадоў таму прыкладна на 0,7 градуса Цэльсія пераўзыходзілі тыя, што назіраліся ў сярэдзіне 19-га стагоддзя. Аднак з тых часоў сярэдняя тэмпература Зямлі вырасла яшчэ на адзін градус Цэльсія. Як распавядае першы аўтар даследавання, магчыма, апошні раз такія высокія ўстойлівыя значэння назіраліся каля 125 тысяч гадоў таму, калі ўзровень мора быў прыкладна на 6 метраў вышэй, чым сёння.
Кліматолагі адзначаюць, што іх мадэлі не дазваляюць вызначыць, як мяняўся клімат на маштабе дзесяцігоддзяў, што абцяжарвае параўнанне з нядаўнімі перыядамі. «З іншага боку, мінулае дзесяцігоддзе было, верагодна, не такім гарачым, сярэднія тэмпературы да канца гэтага стагоддзя, якія, хутчэй за ўсё, перавысяць даіндустрыяльнага на адзін градус Цэльсія і будуць расці далей», — заявіў адзін з аўтараў, Нікалас Макей (Nicholas McKay).
Даследнікі спадзяюцца, што вывучэнне заканамернасцей натуральных змяненняў тэмпературы дапамогуць зразумець і ацаніць працэсы, якія ўплываюць на клімат, а таксама палепшыць прагнозы, якія будуць улічваць як антрапагенныя, так і прыродныя фактары.
У мінулым навукоўцы правялі іншае мадэляванне, якое паказала, што канцэнтрацыя вуглякіслага газу ў атмасферы Зямлі дасягнула максімуму за апошнія тры мільёны гадоў, а сярэдняя глабальная тэмпература ў гэты перыяд не перавышала ўзроўні даіндустрыяльнага перыяду.
Паводле nplus1.ru