«Адклалі па 7000 еўра». Беларусы распавялі, як зараблялі на ферме ў Нарвегіі

Улетку 2022 года Максім і Вячаслаў звольніліся з працы ў Мінску і з'ехалі на паўгода ў Нарвегію, каб падзарабіць на агародніннай ферме. У якіх умовах працавалі і жылі беларусы, колькі грошай удалося прывезці дадому? Беларусы распавялі myfin.by аб цэнах, жыцці і заробках у гэтай скандынаўскай краіне.

Рабочая віза абышлася ў 630 Еўра

32-гадовы Максім і 29-гадовы Вячаслаў жылі і працавалі ў Мінскім раёне: адзін быў заняты ў сферы грузаперавозак, другі — кіроўца. У 2022 годзе сябры вырашылі памяняць нешта ў сваім жыцці і падалі дакументы на грын-карту ў ЗША. Калі прыйшла адмова, вырашылі пажыць у Еўропе.

Беларусы шукалі прыдатную працу ў ЕС з зімы 2022 года. Пасля прагляду сотні вакансій на сайтах агенцтваў і ў сацсетках знайшлі знаёмага, які на працягу 6-7 гадоў ездзіў у Нарвегію на заробкі:

— Ён распавёў нам, што змог зарабіць нядрэнныя грошы, і добра адгукаўся аб краіне і працы ў цэлым. Прапанаваў пайсці па яго шляху. Калі мы пагадзіліся, ён звязаўся з загадчыкам фермы, удакладніў, ці патрэбныя яшчэ людзі, і парэкамендаваў нашы кандыдатуры.

Пасля было яшчэ адно анлайн-сумоўе з кіраўніком фермы, дзе ён пацвердзіў, што возьме Максіма і яго сябра на працу.

Неўзабаве хлопцам прыйшлі запрашэнні на ўезд і працоўныя дамовы — з гэтымі паперамі беларусы паехалі ў візавы цэнтр, каб падаць заяву на працоўную візу. Дакумент каштаваў 630 еўра (ці каля 1880 рублёў). Яшчэ каля 100 даляраў (каля 277 рублёў) заплацілі за паслугі цэнтра.

Да чэрвеня 2022 года хлопцы сабралі ўсе дакументы: запрашэнне на працу, кантракт, працоўную візу і літоўскі шэнген для таго, каб дабрацца да аэрапорта ў Каўнасе. Квіток на самалёт з дадатковым багажом да патрэбнай кропкі ў Нарвегіі абышоўся ў 150 еўра (каля 447 рублёў). Гэта значыць, у суме кожны з герояў выдаткаваў каля 850 еўра (каля 2540 рублёў), каб дабрацца да фермы.

Распарадак дня

Ферма, куды прыехалі беларусы ў пачатку жніўня, размешчана на поўдні Нарвегіі, у 4 кіламетрах ад невялікага гарадка Бруне.

На наступны дзень пасля прыезду хлопцы выйшлі на працу.

— Афіцыйна працоўны дзень, — успамінаюць Вячаслаў і Максім, — пачынаўся а 7 раніцы. Але за 15 хвілін да старту ўсе супрацоўнікі фермы павінны прыйсці на планёрку, дзе размяркоўваюцца абавязкі. Прафесій было некалькі: асноўная — збор таматаў, агуркоў і іншай агародніны ў цяпліцах. Гэтым займаецца большасць людзей.

Калі паспелага ўраджаю застаецца мала, адпраўляюць зрэзаць падсохлыя і гнілыя галінкі, а таксама лісце раслін, прыбіраць у цяпліцах ці рабіць твінінг — падвязваць кусты да спецыяльнай планкі, каб тыя раслі толькі ўверх і не разрасталіся па баках.

Звычайна на ферме не чалавек выбірае працу, а праца чалавека. Так і адбылося з хлопцамі: Вячаслаў быў зборшчыкам, а Максіма пасля першых дзён вызначылі на твінінг. Справа, кажа герой, складаная і манатонная:

— Я падвязваў кусты таматаў. Гэтую культуру апрацоўваюць зусім не так, як мы прывыклі бачыць у Беларусі: за кошт падвязкі таматы вымахваюць да 6 метраў вышынёй. А цяпер уявіце: увесь працоўны дзень вы стаіце на пад'ёмніку на прыстойнай адлегласці ад зямлі. Цела амаль не рухаецца і не згінаецца, затое рукі пастаянна ў справе.

Абодва хлопца — спартсмены: хадзілі ў Беларусі ў трэнажорную залу, выконвалі дыету і сачылі за сабой. Але нават з іх узроўнем фізічнай падрыхтоўкі ў першыя тыдні спіна ныла ад стомы. Максім, у адрозненне ад Славы, яшчэ і не мог ні з кім мець зносіны:

— Людзі ўнізе могуць перакінуцца парай слоўцаў за змену і маральна перавесці дух. Я ж увесь час працаваў у адзіночку. Калі мы толькі прыехалі, на ферме дзейнічалі строгія правілы: слухаць музыку было нельга — за тэлефон ці навушнікі, знойдзеныя ў цяпліцы, работніка адразу штрафавалі на 500 еўра (каля 1490 рублёў). Аднак да канца сезону гэтую меру пакарання адмянілі.

Рабочая норма на ферме — не больш за 45 гадзін

Працоўны дзень беларусаў выглядаў так: пад'ём у 5:30, сняданак і ранішні туалет. Пасля — 1,5 кіламетра шляху да фермы і планёрка ў 6:45. Затым праца ў цяпліцы з 7:00 да 11:45, абед на 45 хвілін і яшчэ крыху больш за 3 гадзіны працы. Больш, чым 8 гадзін, працаваць не давалі, таму што гэта было нявыгадна фермеру:

— У нас была пяцідзёнка, таму выходзіла 40 — максімум 45 гадзін за тыдзень па стаўцы каля 12 еўра (каля 35 рублёў) за гадзіну, да выплаты падаткаў і арэнды жылля. За месяц мы зараблялі каля 2000 еўра (5958 рублёў) «бруднымі». Але і меншай выпрацоўкі таксама не было — гэта значыць той мінімум, што быў прапісаны ў кантракце, заўсёды выконваўся. Наогул, у дамове было прапісана агульная колькасць гадзін за 6 месяцаў. Як толькі гэтая лічба выканана, можна ехаць дадому. Некаторыя так і рабілі: выпрацоўвалі звыш пакладзенага, каб адправіцца на радзіму на адзін-два месяцы раней.

Фізічна праца складаная. Былі і тыя, хто з ёй не спраўляўся. Напрыклад, некалькі чалавек хутка стамляліся, бо не прывыклі працаваць у такім тэмпе. Але нікога не звальнялі — знаходзілі месца, якое падыходзіць пад магчымасці канкрэтнага супрацоўніка:

— Калі ў цяпліцы чалавек не паспяваў за астатнімі, на яго ніхто не крычаў. А пасля некалькіх такіх дзён маглі перавесці. Напрыклад, на працу ў краме пры ферме, калі ён добра ўмеў размаўляць па-ангельску. Мне гэта вельмі спадабалася: няма ніякай спробы цябе зняважыць, ёсць толькі жаданне выкарыстоўваць твой рэсурс па максімуму.

Арэнда жылля — 300 еўра ў месяц з чалавека

Што наконт бытавых умоў? Вячаслаў і Максім кажуць, што скардзіцца няма на што:

— На тэрыторыі фермы было некалькі дамоў для работнікаў: міні-інтэрнат недалёка ад цяпліц і 4 дамы ў 1,5 кіламетрах адтуль. Нас пасялілі ў асобным двухпавярховым доме на цокальным паверсе. Дом цёплы, з ацяпленнем, каналізацыяй і ўсімі выгодамі цывілізацыі.

Цокальны ўзровень — гэта вялікае памяшканне на 80 квадратных метраў з асобным уваходам. Максім і Вячаслаў дзялілі яго з яшчэ адным беларусам. Да іх паслуг былі асобныя душавая, туалет, кладоўка, невялікая пральня, кухня і гасцёўня. Каштуе арэнда 300 еўра ў месяц з чалавека (каля 895 рублёў) — сюды ўваходзяць і рахункі за ацяпленне, электрычнасць і інтэрнэт. Але хлопцы прызнаюцца, што з размяшчэннем ім пашанцавала:

— Калі б нас пасялілі на першым ці другім паверхах, было б горш. Там жыло ў суме 12 чалавек. І на першым паверсе пастаянны прахадны двор. А мы былі самі па сабе і адчувалі сябе выдатна.

«Чырвоная рыба ў Нарвегіі каштуе даражэй, чым у Беларусі»

Ферма знаходзілася за 4 кіламетры ад гарадка, але ніякага транспарту ад працадаўцы не было. Таму даводзілася вырашаць пытанне з паездкамі самастойна. Асноўны транспарт — ровары:

— Купляць новы ровар на паўгода не варыянт, таму што нават б/у вялікія каштавалі блізу 100 еўраў (блізу 297 рублёў). Вопытныя работнікі падказалі выйсце — параілі звяртаць увагу на памыйніцы і палі. Нарвежцы часта выкідваюць ровары з-за дробных няспраўнасцяў. Уласна, адзін ровар я знайшоў у чыстым полі — быў няспраўны тармазной тросік. А другі — у сметніцы ў горадзе. Там лопнула камера.

— Але на другі год, — кажа Максім, — можна задумацца аб куплі машыны: прыстойныя аўто стаяць тут каля 1500 еўра (каля 4470 рублёў). Трэба толькі заплаціць за пераафармленне да 100 еўра (каля 297 рублёў) — і можна ездзіць па навакольных гарадах і фіёрдах.

У свае выхадныя хлопцы стараліся ездзіць на рыбалку да бліжэйшага заліва. Шлях не блізкі — 25 кіламетраў у адзін бок. І такое баўленне часу было для іх не забаўкай:

— Ездзілі па 50 кіламетраў туды-назад, каб налавіць макрэлі і назапасіцца ежай. Гэта быў наш спосаб здабыць бясплатны пражытак і зэканоміць. Замарозіў рыбу — і дакладна ведаеш, што ў халадзільніку заўсёды ёсць ежа.

Справа нават не ў асартыменце местачковых крам: месцамі асартымент быў у разы багацейшы, чым у Мінску. А вось кошты вышэй прыкладна ў 2 разы на ўсе тавары. На алкаголь і цыгарэты — у дзясяткі разоў:

— Каб зэканоміць пабольш грошай, Мы са Славам куплялі толькі прадукты на акцыі. Маглі, напрыклад, узяць 2 кілаграмы курыцы за 10 еўра (каля 30 рублёў) або 1,5 кілаграма свініны за 8 еўра (каля 24 рублёў). Без зніжак звычайная буханка хлеба пацягне на 5 еўра (каля 15 рублёў). А нарвежская чырвоная рыба была даражэй, чым у Беларусі.

Сябры скаапераваліся і закуплялі прадукты. Месячны закуп на дваіх абыходзіўся хлопцам у 400 еўра (каля 1192 рублёў). Але магло быць яшчэ больш, калі б не згаданая макрэль і бульба, якую беларусы купілі восенню на кірмашы:

— У нашым горадзе адбывалася штосьці накшталт «Дажынак». І мы змаглі закупіцца адборнай бульбай па 60 цэнтаў за кілаграм (каля 1,7 рубля).

Калі б не жаданне зэканоміць, то месячны прадуктовы кошык на кожнага з іх цягнуў бы па 400-500 еўра (каля 1192-1490 рублёў).

Колькі ўдалося зарабіць за паездку?

Крыху менш чым за 6 месяцаў на ферме хлопцам удалося адкласці па 7000 Еўра. Гэта каля 20 850 рублёў. Пры гэтым кожны з іх патраціўся на тэхніку. Купілі дарагія бесправадныя навушнікі і два магутныя ноўтбукі.

Ці паедуць хлопцы на заробкі ў Нарвегію ў наступны раз, яшчэ пакуль не вызначыліся. Але вось якія плюсы і мінусы яны ўбачылі на поўначы Еўропы:

Мінусы:

дарагая ежа;

дарагое жыллё;

амаль няма магчымасці павялічыць колькасць працоўных гадзін, каб зарабіць больш.

Плюс:

зарплата пасля выплаты падаткаў, арэнды жылля і куплі прадуктаў — яна складае больш за 1300 еўра ў месяц (каля 3873 рублёў);

добрае стаўленне з боку фермера і яго каманды: ніхто не крычыць і не цісне маральна, самі нарвежцы таксама добразычлівыя;

80% работнікаў фермы-беларусы, украінцы і палякі, таму няма ментальных бар'ераў.

Фота прадастаўленыя героямі матэрыяла.