Ці патрэбны Беларусі закон аб валанцёрстве?

Ці патрэбны Беларусі адмысловы закон аб валанцёрскай дзейснасці і ці можа ён быць небяспечны для валанцёрскага руху?

У Беларусі ўвядуць закон, які будзе рэгуляваць працу валанцёраў. Апошняе пасяджэнне па гэтаму пытанню адбылося 30 красавіка, паведамляе Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал. На ім Савет па пытаннях прававой і судовай дзейнасці пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь прызнаў мэтазгодным прыняць менавіта закон, які будзе рэгуляваць адносіны па ажыццяўленню добраахвотніцкай (валанцёрскай) дзейнасці.
«Нягледзячы на масавасць валанцёрскіх арганізацый, у сваёй паўсядзённай дзейнасці яны сутыкаюцца з шэрагам праблем, звязаных з адсутнасцю адзінага комплекснага нарматыўнага прававога акта, які будзе рэгламентаваць правы і абавязкі валанцёраў, таксама іншыя пытанні ажыццяўлення іх дзейнасці», — пазначае праблему pravo.by.
Пакуль адпаведны законапраект не распрацаваны, але абмеркаванні аб неабходнасці дзяржаўнага ўрэгулявання валанцёрскай дзейнасці ў Беларусі ідуць не першы год. «Новы Час» запытаўся ў праваабаронцаў, ці насамрэч Беларусі патрэбны адмысловы закон аб валанцёрскай дзейнасці і чым можа быць небяспечным такі закон для валанцёрскага руху.

«Прыняцце спецыяльнага закона ўсіх праблем не вырашыць»

Дырэктарка Цэнтра прававой трансфармацыі (Lawtrend) Вольга Смалянка лічыць, што дзяржаўнае рэгуляванне гэтага інстытута можа пэўным чынам абмежаваць валанцёрскую дзейнасць у Беларусі.
«Першапачаткова некалькі год таму гэтую тэму ўзнялі некамерцыйныя арганізацыі Беларусі. Адным з рухавікоў ідэі аб неабходнасці ўрэгулявання дадзенага інстытута выступіў Беларускі Чырвоны крыж. Апошнія пару год пытанне неабходнасці прыняцця адмысловага закона аб валанцёрскай дзейнасці абмяркоўвалася і на ўрадавым узроўні. Сёлета, напрыклад, на гэтуютэму праходзіла нарада ў Генеральнай пракуратуры.
І вось цяпер на прававым партале з'яўляецца інфармацыя, што ўсё ж закон прымаць трэба. Маўляў, гэта неабходна для таго, каб ліквідаваць праблемы, з якімі сутыкаюцца валанцёрскія арганізацыі. У той жа час многія арганізацыі, якія прыцягваюць валанцёраў, у тым ліку на пастаяннай аснове, выступаюць супраць прыняцця асобнага закона ў гэтай сферы. Таксама як і наша арганізацыя Lawtrend, як экспертная.
Вядома, урэгуляваць некаторыя пытанні неабходна — і ў першую чаргу для таго, каб вызначыць адказнасць і валанцёраў, і прымаючай арганізацыі, кампенсацыі выдаткаў, панесеных валанцёрамі, механізмы стымулявання для людзей, якія прымаць удзел у валанцёрскай дзейнасці (сацыяльныя льготы). Але для гэтага асобны спецыяльны закон у прынцыпе не патрэбны. Дастаткова ўнясення змяненняў у Падаткавы і Грамадзянскі кодэксы Беларусі. Больш за тое, без унясення змяненняў у той жа Падаткавы кодэкс спецыяльны закон усіх праблем не вырашыць.
Вопыт шэрагу краін паказвае, што адмысловы закон можа не ўрэгуляваць гэты інстытут, а наадварот, паслужыць пэўным абмежаваннем валанцёрскай дзейнасці. Калі ўжо прымаць яго, то неабходна вельмі старанна прааналізаваць вопыт іншых краін, дзе такія законы ёсць, і старанна прадумаць яго мэты.
Для абмеркаванняў законапраекта неабходна прыцягваць арганізацыі грамадзянскай супольнасці, якія непасрэдна звязаныя з валанцёрамі і разумеюць усе праблемы знутры, а таксама экспертныя арганізацыі. Прычым рэальна абмяркоўваць, а не для галачкі. Ці будзе гэта адбывацца? Час пакажа, вядома. Але ў той жа інфармацыі пра паседжанне Савета па пытаннях прававой і судовай дзейнасці, дзе разглядалася пытанне аб урэгуляванні валанцёрскай дзейнасці, інфармацыі аб прыцягненні прадстаўнікоў грамадскасці не змяшчаецца».

«Важна, каб такое заканадаўства не замінала ў будучыні»


Праваабаронца Наста Лойка, якая з’ўляецца заснавальніцай Валанцёрскай службы Праваабарончага цэнтра «Вясна», а цяпер развівае валанцёрскі рух у Human Constanta, кажа, што пакуль няма законапраекта  спяшацца з высновамі рана:
«Такое заканадаўства ёсць ва многіх краінах. Звычайна яно накіраванае сапраўды на актывізацыю валанцёрства і стварэння добрых умоваў для людзей, гатовых валанцёрыць. Напрыклад, іх валанцёрская занятасць улічваецца ў працоўны стаж, на іх працу могуць распаўсюджвацца некаторыя аспекты працоўнага заканадаўства, якія б гарантавалі пэўныя правы. У той жа час заканадаўства можа стварыць такія складаныя ўмовы, што большасць грамадскіх аб'яднанняў вымушаныя будуць адмовіцца ад такой сферы дзейнасці. Human Constanta актыўна ўзаемадзейнічае з маладымі людзьмі і прыцягвае іх да дапамогі ў важных для арганізацыі задачах. У нас ёсць адпаведнае Палажэнне аб безаплатнай (валанцёрскай) дзейнасці. Але пакуль у нас не ўзнікала канфліктаў ці патрэбы ў прававым рэгуляванні. Таму важна, каб такое заканадаўства не замінала ў будучыні».