Ці варта беларусам баяцца самай халоднай зімы стагоддзя?

Беларускія і расійскія сіноптыкі не схільныя безаглядна давяраць сенсацыйнаму прагнозу брытанскіх калегаў.

Фото: Reuters

Фото: Reuters

Надыходзячая зіма для еўрапейцаў стане самай халоднай за апошнія сто гадоў. Еўрапейцаў чакае рэзкае і зацяжное пахаладанне, якое пачнецца ўжо ў лістападзе. І прычынай таго стане дзеянне ледзяных арктычных мас паветра і зніжэнне сонечнай актыўнасці.
З такім прагнозам выступіла буйное брытанскае прыватнае метэаралагічнае бюро Exacta Weather. Ці можна верыць прагнозам брытанскіх навукоўцаў?

Зімы становяцца цяплейшымі

У Белгідрамеце кажуць, што пакуль не гатовыя даваць прагнозы на будучую зіму. І наогул у іх паўза ў зносінах са СМІ — ідзе змена кадраў пасля крытыкі з боку прэзідэнта. Напрыклад, 22 верасня быў звольнены Дзмітрый Рабаў, самы вядомы сіноптык Беларусі.
Раней у інтэрв'ю Naviny.by начальнік аддзела клімату Рэспубліканскага цэнтра па гідраметэаралогіі, кантролі радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя Алена Камароўская казала, што да гэтага часу ў Беларусі працягваецца пацяпленне, якое пачалося ў 1989 годзе і якое не мае сабе роўных.
Змяненне клімату ў нашай краіне ў цэлым адпавядае сусветным трэндам. Асаблівасцю цяперашняга пацяплення з'яўляецца не толькі небывалая працягласць, але і больш высокая тэмпература паветра, якая ў сярэднім за 28 гадоў (1989-2016 гг.) перавысіла кліматычную норму (1961-1990) на 1,3ºС.
Змена глабальнага клімату ў большай ступені выяўляецца ў павышэнні сярэдняй гадавой тэмпературы, а гэта і ёсць пацяпленне. Значнае павышэнне тэмпературы прыходзіцца ў асноўным на першыя чатыры месяцы года (са студзеня па красавік), пры гэтым найбольшая станоўчая анамалія была характэрная для студзеня які стаў цяплей на 2,8ºС.
Самым цёплым за ўсю гісторыю метэаралагічных назіранняў у Беларусі апынуўся 2015 год з сярэднегадавой тэмпературай паветра + 8,5ºС, якая перавысіла кліматычную норму на 2,7ºС (норма — 6,8ºС).
А самая халодная зіма за перыяд 1989-2016 гг. — гэта зіма 1995-96 гг. з сярэдняй за сезон тэмпературай паветра -8,5ºС пры норме -5,5ºС. За ўвесь перыяд назіранняў самай халоднай апынулася зіма 1939-40 гг. з сярэдняй тэмпературай -10,9ºС.

У межах кліматычнай нормы

Прагноз на будучую зіму ёсць у Федэральнай службы Расіі па гідраметэаралогіі і маніторынгу навакольнага асяроддзя. Расійскія спецыялісты прагнозамі для Беларусі не дзеляцца, але раяць глянуць імаверны прагноз тэмпературы для Расіі на ацяпляльны перыяд 2017/2018 гадоў.
Служба па гідраметэаралогіі і маніторынгу навакольнага асяроддзя паведамляе, што аналіз дадзеных дазваляе з верагоднасцю 65-67% зрабіць выснову, што ў цэлым за шэсць месяцаў халоднага паўгоддзя на большай частцы тэрыторыі Расіі тэмпературны фон чакаецца каля і вышэй за сярэднія шматгадовыя значэнні. Гэтая выснова распаўсюджваецца і на паўночна-заходнія тэрыторыі Расіі, якія мяжуюць з Беларуссю.
Варта адзначыць, што апраўдвальнасць прагнозаў Гідраметцэнтра РФ на ацяпляльны перыяд за апошнія 17 гадоў вагалася ў межах 58-81%.
Згодна з прагнозам, паўночна-заходняя частка Расіі, якая мяжуе з Беларуссю, трапляе ў зону, дзе на працягу зімовых месяцаў тэмпература будзе ў межах кліматычнай нормы або некалькі вышэй. А вось сакавік 2018 года чакаецца цяплейшы, чым звычайна.

«Вельмі паспешлівая заява»

Гаварыць сёння аб тым, якой будзе зіма — халоднай ці цёплай, «вельмі паспешлівая заява», сказаў у каментары для Naviny.by загадчык лабараторыі трансгранічнага забруджвання і кліматалогіі Інстытута прыродакарыстання Акадэміі навук Беларусі Сяргей Какарэка.
Паводле яго слоў, прагноз тэмпературы на такі доўгатэрміновы перыяд з'яўляецца імавернасным. Пры гэтым нельга выключыць, што ў гэтую або іншую зіму могуць быць перыяды асаблівых халадоў:
«Вядома, тое, што зімы становяцца больш цёплымі за нейкі перыяд, не азначае, што кожная зіма павінна быць цяплейшай за папярэднюю. Вяртанне халадоў не выключанае, адна зіма цёплая, іншая наадварот».
Апраўдвальнасць доўгатэрміновага прагнозу вельмі нізкая, яшчэ раз звярнуў увагу спецыяліст: «Што датычыцца прагнозаў надвор'я па Беларусі, то яго дакладнасць звязаная з дакладнасцю прагнозу, якая залежыць ад узроўню развіцця навукі, ўзроўню сістэм прагназавання. Чым вышэй узровень — тым больш магчымасцяў для атрымання больш дакладнай інфармацыі. І зараз у метэаслужбы значна больш магчымасцяў, чым раней».
Сяргей Какарэка звярнуў увагу на тое, што ёсць маштабныя з'явы надвор'я, якія распаўсюджваюцца на сотні кіламетраў, а ёсць лакальныя: «Напрыклад, дажджы, якія праходзяць у нейкім канкрэтным месцы, вельмі цяжка прагназуюцца. Нават пры тым што навука не стаіць на месцы, чакаць, што нашы чаканні ў частцы доўгатэрміновага прагнозу супадуць з магчымасцямі, не даводзіцца».
Агульнапрынята, што на суткі наперад прагноз мае верагоднасць 95-96%, на тры дні наперад — каля 90%, на тыдзень — 85-87%, на месяц — 65-70%. На сезон, адпаведна, яшчэ менш.

Для насельніцтва важныя адны параметры надвор'я, для працаўнікоў сельскай гаспадаркі падчас пасяўной — іншыя, для работнікаў камунальных службаў — трэція, адзначыў Сяргей Какарэка.
У цэлым жа, на яго думку, важней ведаць не пра тое, будзе заўтра 20 або 22 градуса, а пра верагоднасць небяспечных з'яў.

З апошнім, дарэчы, беларускія метэаролагі нядрэнна спраўляюцца. Напрыклад, пра набліжэнне цыклону «Хаўер», які заваліў краіну снегам у сакавіку 2013 года, сіноптыкі своечасова папярэдзілі і насельніцтва, і адпаведныя ведамствы.

«Любую інфармацыю, асабліва што датычыцца доўгатэрміновага прагнозу, варта ўспрымаць крытычна. Трэба разумець, што яна з'яўляецца для прыцягнення ўвагі. Занадта баяцца суворай зімы не варта, але з улікам кароткатэрміновага прагнозу надвор'я рэагаваць на змены надвор'я неабходна», - сказаў на заканчэнне Сяргей Какарэка.

Паводле tut.by