У новым рэйтынгу чалавечага развіцця Беларусь здала тры пазіцыі

У параўнанні з мінулым годам наша краіна злёгку здала пазіцыі ў рэйтынгу ААН па індэксе чалавечага развіцця (Human Development Index), апусціўшыся з 50-га на 53-е месца. Па ўзроўні адукацыі, аховы здароўя і даходу на душу насельніцтва Беларусь абагнала толькі адну краіну-суседку — Украіну (74-е месца).

Як Беларусь выглядае на фоне краін-суседзяў
Беларусь адносіцца да групы краін з высокім індэксам развіцця, займаючы 53-е месца (годам раней наша краіна была на 50-й пазіцыі). Акрамя яе, у гэтую групу аднесена Расія, якая займае 52-е месца ў рэйтынгу.
У групу з вельмі высокім індэксам развіцця ўвайшлі Літва (34-е месца), Польшча (35-е месца) і Латвія (37-е месца).
Яшчэ адна наша суседка, Украіна, займае ў рэйтынгу 74-е месца і ўваходзіць у групу краін з сярэднім індэксам развіцця.
У параўнанні з мінулым годам свае пазіцыі пагоршыла Расія (годам раней яна займала 49-е месца) і Польшча (32-я пазіцыя ў мінулым годзе). Латвія паднялася на два радкі (годам раней 39-е месца), Літва засталася на тым жа месцы. Сур'ёзна палепшыла ў рэйтынгу свае пазіцыі Украіна (з 88-га месца ў мінулым годзе яна паднялася да 74-га месца).

Лідары і аўтсайдэры

Першыя дзесяць месцаў у рэйтынгу чалавечага развіцця занялі Нарвегія, Ірландыя, Швейцарыя, Ганконг, Ісландыя, Германія, Швецыя, Аўстралія і Нідэрланды.
Замыкаюць рэйтынг няшчасныя дзяржавы з самым нізкім узроўнем развіцця. Усе краіны апошняй дзясяткі размешчаны ў Афрыцы: Нігер, Цэнтральна-Афрыканская Рэспубліка (ЦАР), Чад, Паўднёвы Судан, Бурундзі, Малі, Сьера-Леонэ, Буркіна-Фасо, Мазамбік, Эрытрэя.

Метадалогія рэйтынгу

Індэкс чалавечага развіцця (ІЧР) - гэта камбінаваны паказчык, які характарызуе развіццё чалавека ў краінах і рэгіёнах свету. Ён штогод разлічваецца экспертамі Праграмы развіцця Арганізацыі Аб'яднаных Нацый (ПРААН) сумесна з групай незалежных міжнародных экспертаў, якія выкарыстоўваюць у сваёй працы, разам з аналітычнымі распрацоўкамі, статыстычныя дадзеныя нацыянальных інстытутаў і міжнародных арганізацый
Індэкс чалавечага развіцця ўяўляе сабой комплексны паказчык ўзроўню жыцця чалавека ў той ці іншай краіне, таму часам яго выкарыстоўваюць у якасці сіноніма такіх паняццяў, як «якасць жыцця» або «узровень жыцця» па трох асноўных напрамках:
Індэкс чаканай працягласці жыцця: здароўе і даўгалецце, якія вымяраюцца паказчыкам сярэдняй чаканай працягласці жыцця пры нараджэнні.
Індэкс адукацыі: доступ да адукацыі, вымяраны сярэдняй чаканай працягласцю навучання дзяцей школьнага ўзросту і сярэдняй працягласцю навучання дарослага насельніцтва.
Індэкс валавога нацыянальнага даходу: годны ўзровень жыцця, вымяраны велічынёй валавога нацыянальнага даходу (ВНД) на душу насельніцтва ў далярах ЗША па парытэце пакупніцкай здольнасці (ППЗ).
Гэтыя тры вымярэнні стандартуюць ў выглядзе лікавых значэнняў ад 0 да 1, сярэдняе геаметрычнае якіх уяўляе сабой сукупны паказчык ІЧР ў дыяпазоне ад 0 да 1. Затым дзяржавы ранжыруюць на аснове гэтага паказчыка і падзяляюцца па чатырох катэгорыях:
Краіны з вельмі высокім узроўнем ІЧР (больш за 0.9).Краіны з высокім узроўнем ІЧР (ад 0.8 да 0.9).Краіны з сярэднім узроўнем ІЧР (ад 0.5 да 0.8).Краіны з нізкім узроўнем ІЧР (менш за 0.5).
Пры падрыхтоўцы даследаванні таксама ўлічваецца мноства фактараў, якія характарызуюць палітычную, эканамічную, сацыяльную і экалагічную сітуацыю ў краінах і рэгіёнах, ахопленых даследаваннем, такіх як становішча ў галіне правоў чалавека і грамадзянскіх свабод, магчымасць удзелу ў грамадскім жыцці, сацыяльная абароненасць, ступень тэрытарыяльнай і сацыяльнай мабільнасці насельніцтва, паказчыкі ўзроўню культурнага развіцця, доступу да інфармацыі, здароўя, узроўню беспрацоўя, стану злачыннасці, аховы навакольнага асяроддзя.
tut.by