«Усе, хто паламаў мне жыццё, павінны панесці пакаранне»

Пасля выбараў жыхар Гомеля страціў усё: дом, працу і магчымасць жыць на радзіме. У інтэрв'ю «Салідарнасці» Павел расказаў, як стаў фігурантам крымінальнай справы і што адбывалася ў горадзе ў першыя дні жніўня 20-га.

_shoviszcza___horad___havaemsja___ekanomika__fota_dzmitryeu_dzmitryj_novy_czas_logo_1.jpg

Вечарам 9 жніўня 2020 года Павел прыйшоў да выбарчага ўчастка, каб даведацца пра вынікі выбараў — там нікога не было:
— Была прыкрасць за беларусаў, што, напэўна, мы зноў усё ўпусцім. З жонкай і дзецьмі мы пайшлі на плошчу. У гэты час аб'явілі папярэднія вынікі выбараў, і мы даведаліся, што грамадзянін Лукашэнка перамог.
У цэнтры сядзелі маладыя людзі. Яны паднялі рукі ўверх, паказаўшы знак "вікторыя". Да іх падбег міліцыянер і сказаў: хлопцы, калі ласка, ідзіце, бо зараз пад'едзе АМАП.
Хлопцы перайшлі да драмтэатра, селі на прыступкі і паднялі пальцы ўгору. Людзі на прыпынку зрабілі тое самае. Тут пад'ехалі аўтазакі, выбеглі людзі ў масках і жорстка пачалі затрымліваць усіх, хто там быў. Мой сын — яму зараз 6 гадоў — потым расказваў, што бачыў, як крадуць людзей.
Павел з жонкай завялі дзяцей дадому, а самі вярнуліся ў цэнтр горада.
— У нас ужо былі сабраныя заплечнікі на выпадак затрымання — там былі цёплыя рэчы, печыва і будаўнічыя пальчаткі. Распавядалі, што ў ІЧУ даюць гарачую гарбату ў тары без ручак.
У цэнтры была вялізная колькасць народа. Мы налічылі ўсяго толькі 18 амапаўцаў, відаць, усе астатнія былі, напэўна, у Мінску.
Памятаю, як жанчына на плошчы крычала: "Вярніце майго сына!" Я так зразумеў, што яны проста гулялі, а сына збілі і забралі. І да яе падыходзіла патрульна-паставая служба, якая была не ў курсе. То-бок, АМАП сам вырашаў, каго затрымліваць.
У той жа вечар была сутычка з амапаўцамі, і яна была не вельмі паспяховая для іх. Праз паўгадзіны ўвесь цэнтр пазапаўнялі міліцыянеры ў белых кашулях. А ў наступныя дні з'явіліся салдаты са шчытамі, экіпіраваныя.
Павал удзельнічаў і ў іншых акцыях пасьля выбараў. Апошняя — пасля забойства Рамана Бандарэнкі.
— Бачыў, як да хлопца, які стаяў на прыступках цырка, падышоў нарад міліцыі. Ён падняў руку і з усяго размаху кінуў тэлефон на прыступкі. Яму заламалі рукі. Сабраўся народ.
Падбеглі амапаўцы, за рукі і ногі яго паднялі, каб забраць. Хлопец працягнуў руку са словам "дапамажыце!" і схапіў за запясце маю жонку. Амапавец схапіў маю жонку, і я палез у бойку. Людзі выцягнулі мяне, і мы пайшлі з жонкай.
…12 жніўня 2021 года мяне выклікаў намеснік генеральнага дырэктара РУП «Гомельэнерга» Андрэй Мікалаевіч Арышка і папрасіў мяне зайсці. У яго кабінеце сядзелі два чалавекі — абодва ў белых кашулях.
Адзін спытаў: "Вы ведаеце, хто мы?" — "Не", — адказаў я. — "Мы з КДБ".
Яны сказалі, што павінны забраць мой тэлефон. Я спытаўся, ці ёсць у іх нейкія дакументы. — "Загад прэзідэнта".
Мяне павезлі ў КДБ на допыт. Дапытвалі восем гадзін. Папрасілі апісаць усе фатаграфіі ў маім Інстаграме. Пыталіся, ці ўмею я рабіць сховішчы і ці ведаю я тых людзей, якія маглі пашкодзіць расійскую станцыю ў Вілейцы. Кажу: вы па тэлевізары паказвалі, што вы ўсіх злавілі. Яны гавораць: так, усіх злавілі, але хто гэта мог зрабіць?
Яны смяяліся, калі я называў Лукашэнку грамадзянінам. Я растлумачыў, што ён не прэзідэнт, супраць яго большасць. Яны заявілі: нас у кабінеце трое, мы за яго, а вы супраць, атрымліваецца, нас большасць.
Тэлефон мне вярнулі, сказалі, выклічуць праз пару дзён. У пратаколе напісалі, што я хаджу на антыпрэзідэнцкія мітынгі з дзецьмі і вучу дзяцей антыўрадавым лозунгам. Я адмовіўся падпісваць. У выніку гэты абзац прыбралі.
Праз некалькі дзён супрацоўнікі КДБ заявіліся да мяне ў кабінет на працы і паказалі санкцыю пракурора на ператрус у хаце, машыне і гаражы.
Дома ўжо былі панятыя. Мне сказалі: шукаем зброю і выбухоўку з Украіны. Я здзівіўся: «У нас няма межаў з Расіяй, у адрозненне ад Украіны. Як можна прывезці?»
Знайшлі ў мяне гісторыю Польшчы на ​​польскай мове, сфатаграфавалі. Канфіскавалі ноўтбук, тэлефон і бчб-кардонку з надпісам «Беларус беларусу брат. Прабач, дружа. Калі табе замінае мая машына, перазвані»
Глядзелі асабісты дзённік маёй дачкі. Зазірнулі нават у зліўны бачок. Калі палезлі да навясных столяў, я прапанаваў: можа, вам даць анучку, пыл вытрыце. Мне адказалі: мы зараз прынясем абсталяванне і падымем паркет, можа, вы пад падлогай нешта хаваеце.
Я прафесійны страйкбаліст. З гаража ў мяне канфіскавалі ўвесь рыштунак і бронекамізэльку.
Тады мяне адпусцілі, а праз некалькі дзён я выйшаў з дзіцячага сада і мяне затрымаў АМАП. Вылецелі з машыны, паклалі на зямлю, надзелі кайданкі і закінулі ў бус. Паставілі на мяне ногі і паехалі. Казалі: "Усё, ты дабегаўся, каардынатар плана "Перамога"".
Адвезлі ў ГУБАЗіК, там мяне дапытваў маёр Ярмошкін.
Сказалі, што я збіраў на свайго дырэктара кампрамат, каб потым перадаць у дэструктыўны чат. Пыталіся: хто цябе фінансуе?
Вывелі да амапаўцаў у аўтобус на гадзіны тры, потым назад адвялі: "Будзеш прызнавацца?" Кажу, мне няма ў чым прызнавацца.
Адвезлі ў Следчы камітэт. Следчы кажа: «Ты адсюль не ўцячэш, паедзеш у ІЧУ. На цябе заведзена крымінальная справа, чакаем санкцыі пракурора на арышт». Яны так і не паказалі, што я нібыта збіраў на дырэктара.
Ярмошкін адвёз мяне ў суд. Аказваецца, я ішоў па вуліцы, гучна лаяўся, размахваў рукамі і не рэагаваў на заўвагі прахожых. Мне такці 15 сутак.
Як і іншым палітычным, Паўлу не выдалі пасцельную бялізну і матрац.
— Нары ўяўляюць з сябе рашотку, якая ўпіваецца ў цела. Нельга спаць днём, ногі выцягнуць нельга, спаць можна з 22.00 да 6.00 толькі на верхніх нарах. Уначы будзяць. Трэба зазірнуць у кармушку і назваць ПІБ.
Мяне ўвесь час перакідвалі з камеры ў камеру. А пакуль я сядзеў, да мяне дадому прыйшоў СНС, стварылі камісіі ў садку і школе.
Пасля маёй першай адсідкі з'ехалі жонка і дачка. Выйшаў з сутак, і даведаўся, што з працы звольнілі заднім чыслом.
Паўлу прад'явілі абвінавачанне па артыкуле 203-1 (частка 1 і 2).
— Нібыта ў лютым 2021 года я размясціў у гомельскім тэлеграм-канале даныя на гендырэктара «Гомельэнерга», але да суда не змаглі паказаць, што менавіта я апублікаваў.
У крымінальнай справе было два лісты гендырэктара Міхаіла Аляксандравіча Каваленкі. У адным было напісана, што ён маральна пакутуе і не спіць начамі, таму што я на яго збіраю інфармацыю, а ў другім — што энергасістэма Гомельскай вобласці пад пагрозай, таму што ён не спіць начамі.
Павел з сынам пераехаў жыць да сваёй маці, а сваю кватэру здаў.
— У кастрычніку мне настойліва патэлефанавалі ў дзверы: «Міліцыя, адчыніце!». На парозе стаялі маёр Ярмошкін і, як я зразумеў, супрацоўнік Мінскага ГУБАЗіКу. Сказалі, што збіраюцца правесці ператрус у маёй кватэры. Кажу: я яе здаў, тамака жывуць іншыя людзі.
Павел дачакаўся, калі прыйдзе маці, каб пакінуць дзіця з ёй, і выйшаў з кватэры.
— Унізе чакалі амапаўцы, пасадзілі ў машыну. Ні пра які ператрус гаворкі не ішло, завозяць у ГУБАЗіК. Зноў спыталі: "Ты будзеш прызнавацца?"
Павезлі ў РАУС, дзе аказалася, што я зноў ішоў па вуліцы і лаяўся. Мне нібыта зрабілі заўвагу і прапанавалі прайсці ў службовы аўтамабіль, але я стаў уцякаць.
Паўлу далі 20 сутак, 14 з якіх ён сядзеў у адзіночцы.
— Потым да мяне ў камеру пасадзілі хлопца з Добруша. Да яго прыйшлі на працу і проста забралі — ён нават не ведае, за што. Наступны мой сусед — айцішнік. Ён глядзеў тэлефон, спыніўся бус, кажуць: пакажы, што ў цябе ў тэлефоне. У яго не было падпісак на тэлеграм-каналы, але яны зайшлі ў пошук і ўбачылі, што ён глядзеў каналы, прызнаныя ўладамі экстрэмісцкімі. Пакуль яго везлі, амапаўцы смяяліся: "А давай мы таксіста спынім!"
Неўзабаве да нас прывялі яшчэ аднаго хлопца з Добруша. Ён прачнуўся ад стуку ў дзверы — вочка закрытае. "Міліцыя, адкчыніце!" Адкчыніў — атрымаў удар у грудзі шчытом. Арыштавалі яго за тое, што перашкаджаў міліцыі.
Яшчэ адзін арыштант прыйшоў з начной змены з завода, чуў, што нехта ў дзверы стукае. Праз сон думаў, што яшчэ на працы. Прачнуўся, калі дзверы пачалі выразаць.
Гэта адбывалася напярэдадні прыезду грамадзяніна Лукашэнкі на запуск Добрушскай папяровай фабрыкі. Відаць, зачышчалі Добруш. Іх ІЧУ быў перапоўнены, і арыштаваных перавялі ў Гомель.
Тыя, хто прызнаваўся, што лаяліся, махалі рукамі і ўцякалі ад міліцыі, атрымлівалі 10 сутак. Тыя, хто не згаджаўся з абвінавачаннем, — 12. Для параўнання: чалавеку, які скраў бутэльку гарэлкі і палку каўбасы, далі трое сутак.
У адзін з дзён прывезлі хлопчыка ў кайданках. Думаю, нічога сабе, дзвюх палітычных у адну камеру. Ён разгублены. Кажа: "Добры дзень, не ведаю, як сябе паводзіць". Думаў, крымінальнікі сядзяць. Кажу: "Я такі ж, як ты".
У яго было 40 дзён па бабулі, паміналі ў рэстаране. Яму патэлефанавалі з міліцыі: ці ведаеце такога чалавека, нам тэрмінова трэба прыехаць апытаць вас наконт яго. Прыехалі, папрасілі выйсці на дзве хвіліны. Устаў з-за стала, нікому нічога не сказаў і выйшаў. А яму кажуць: «Праедземце ў ГУБАЗіК».
Ён хацеў папярэдзіць маму, але атрымаў адмову: "Мама падасць на цябе ў вышук, і ёй растлумачаць, дзе ты". Мама гэтага хлопца — сардэчніца. Ён вельмі перажываў.
І сам Павел нерваваўся падчас сутак.
— ГУБАЗіК пагражаў, што ў мяне забяруць сына, калі не прызнаюся ў тым, што мне інкрымінуюць. Суддзя сказаў, што маім дзіцем зоймецца СНС.
Сына вывезлі з Беларусі. Следчы патэлефанаваў маёй маме і пагражаў завесці крымінальную справу аб знікненні дзіцяці. Адсталі толькі тады, калі жонка зрабіла фота дзіцяці са свежай газетай і пераслала следчаму.
Пасля арышту Павал пачаў высвятляць, што яго чакае пасля суда.
— Адвакат быў упэўнены, што справа выйгрышная. А юрысты, з якімі я кансультаваўся, сказалі, што па гэтым артыкуле не было ніводнага апраўдальнага прысуду. Мне пагражала да 7 гадоў, у залежнасці ад таго, як будзе кваліфікаваны артыкул.
Звязаўся з вядомым фондам, які дапамагае беларусам, спытаўся, што мне рабіць. "Трэба бегчы", — адказалі мне.
Я паехаў у Магілёўскую вобласць, ноччу пераплыў Днепр — не ўплаў, таму што быў ужо лістапад. Дэталі раскрываць не буду, таму што гэты шлях яшчэ можа спатрэбіцца іншым.
У выніку я прыехаў ва Украіну. Каардынатар Львоўскага крызіснага цэнтру Аляксей Францкевіч дапамог мне вырашыць пытанні з дакументамі. Пасля я з'ехаў у Польшчу. Цяпер у горадзе Лодзь, працую электраманцёрам і задаволены жыццём.
Што мяне больш за ўсё ўзрушыла, калі на польскай мяжы мяне спынілі і спыталі, дзе буду знаходзіцца на час каранціну. Адказаў, што ў мяне няма каранціна, я палітычны.
Выйшаў памежнік, пытаецца: «Вы беларус? Палітычны? Сядзелі ў турме?» Я адказаў: так.
Ён адвёў мяне ў пакой адпачынку супрацоўнікаў і кажа: адпачывайце, мы ўсе вашыя дакументы аформім. Паказаў, дзе можна ўзяць гарбату і каву. Кажа: кладзіцеся, спіце, а мы знойдзем, дзе вам каранцін прайсці.
Я быў проста здзіўлены: супрацоўнікі ў свой пакой адпачынку да мяне заходзілі, пастукаўшы ў дзверы! Мяне пасадзілі на аўтобус да Любліна і размясцілі ў шыкоўным гатэлі, кармілі тры разы на дзень. Там я два тыдні на каранціне прасядзеў.
Я так удзячны супрацоўнікам гэтага пераходу — дай Бог ім здароўя! Напярэдадні маёй паездкі Анджэй Дуда выступіў са зваротам да палякаў і сказаў: беларусы — нашы браты. На сваім досведзе ў гэтым пераканаўся.
Павал не губляе надзеі вярнуцца ў Беларусь.
— Усе, хто паламаў мне жыццё, павінны панесці пакаранне. У мяне ў Гомелі было ўсё.