2016 год у адносінах Мінска і Масквы: трывожная перспектыва

Ранейшы падыход, калі праблемы нейкім чынам вырашаюць падчас перамоваў першых асоб, ужо не спрацоўвае.

Адыходзячы год цяжка запісаць у актыў беларуска-расійскага ўзаемадзеяння. І хоць да той ступені публічнага абвастрэння адносін, якое мела месца ў 2010-м, справа яшчэ не дайшла, тэндэнцыі выглядаюць трывожнымі.

Вянчаць падзеі 2016 года на ўсходнім кірунку беларускай знешняй палітыкі павінны былі саміты ЕАЭС і АДКБ, якія адбыліся 26 снежня ў Санкт-Пецярбургу. Аднак беларускі лідэр удзелу ў іх не прыняў, прычым без публічнага тлумачэння прычын, што ўскосна кажа пра сур'ёзныя разыходжанні паміж Мінскам і Масквой па многіх важных пытаннях.

Палітыка: слізкае хаўрусніцтва

Раней адно з вострых супярэчнасцяў заключалася ў тым, што Мінск запрацівіўся намеру стварыць на тэрыторыі нашай краіны расійскую ваенную авіябазу. Паколькі ў 2016 годзе Масква гэтае пытанне не ўздымала, можна меркаваць, што яна як мінімум адсунула свой план.

Некаторыя эксперты мяркуюць, што ў Расіі знікла вострая неабходнасць размяшчаць базу ў сілу развіцця іншых сродкаў паражэння. Магчыма, гэта сапраўды так. Аднак з цяжкасцю верыцца, што Масква пры гэтым забылася прадэманстраваную саюзнікам непадатлівасць.

Як, дарэчы, і яго маўклівы супраціў прызнанню Крыма расійскім, і наогул нежаданне салідарызавацца з Масквой у яе канфрантацыі з Украінай.

Безумоўна, асобныя захады, каб дагадзіць саюзніку, накшталт галасавання ў ААН супраць асуджальнай для Расіі рэзалюцыі, беларускі рэжым рабіў, але гэта наўрад ці можна назваць сапраўднай падтрымкай.

Калі ўспомніць, што ў свой час беларускія ўлады не выказалі намеру прыняць актыўны ўдзел у расійскай блізкаўсходняй авантуры, не сталі ўвязвацца ў антытурэцкую кампанію Масквы, то напрошваецца выснова, што Крэмль цалкам можа не адчуваць глыбокай упэўненасці ў лаяльнасці мінскага саюзніка. І таму здольны прыняць нейкія карныя меры. Скажам, нечакана фактычна забараніць ўезд замежнікаў праз Беларусь.

Эканоміка: год войнаў

Расійскае незадаволенасць магла знайсці адлюстраванне i ў iншых сферах узаемадзеяння. Напрыклад, у эканамічнай, дзе ранейшыя праблемы (у прыватнасці звязаныя з сырасцю ЕАЭС) вырашыць не ўдалося. Больш за тое, да іх дадаліся новыя.

Працягваецца харчовая вайна — не праходзіць і тыдня без паведамлення аб тым, што Рассельгаснагляд запаліў чырвонае святло перад чарговай партыяй беларускай мясной, малочнай або агародніннай прадукцыі. Справа дайшла да таго, што сам Аляксандр Лукашэнка абрынуўся з гнеўнай філіпікай на кіраўніка гэтай арганізацыі Сяргея Данкверта, што, зрэшты, прыкметных змен не прынесла.

У чарговы раз паўстала спрэчка з нагоды энерганосбітаў. Палічыўшы, што цана газу завышаная, беларускае кіраўніцтва стала аплачваць яго ў адпаведнасці са сваімі ўяўленнямі. У адказ Расія рэзка скараціла пастаўкі Беларусі нафты.

Нягледзячы на ​​шматлікія запэўніванні, што прагучалі і на самым высокім узроўні, сітуацыя застаецца неўрэгуляванай. Больш за тое, Масква пагражае, што ў выпадку працягу канфлікту пастаўкі нафты ў наступным годзе могуць быць зрэзаныя на чвэрць.

Да гэтых праблем варта таксама аднесці затрымку трэцяга траншу крэдыту Еўразійскай фонду стабілізацыі і развіцця, сродкі якога дэ-факта кантралюе Расія.

Новы фронт: ідэалагічны

Нарэшце, выразна пазначылася супрацьстаянне яшчэ па адной лініі — ідэалагічнай. Паводле вынікаў даследавання EAST Center, з восені расійскія медыі пачалі распаўсюджваць інфармацыю пра нібыта рост шавіністычных настрояў у Беларусі. Істотна ўзрасла колькасць публікацый, у якіх наша краіна выстаўляецца ў негатыўным святле.

У такога роду матэрыялах, як адзначаюць даследчыкі, падспудна праводзіцца думка, што ў Беларусі пры падтрымцы Захаду падымаюць галаву фашызм і русафобія і неўзабаве можа адбыцца дзяржаўны пераварот. Гэта значыць відавочная аналогія з Украінай.

Праўда, беларускія ўлады пачалі рэагаваць на падобную інфармацыйную агрэсію, аднак называць гэтую рэакцыю паслядоўнай і тым больш эфектыўнай пакуль відавочна заўчасна.

Трывожныя перспектывы

Пры гэтым, падобна, ужо не спрацоўвае ранейшы падыход, калі праблемы нейкім чынам вырашаць падчас перамоваў першых асоб. Ва ўсякім выпадку, які адбыўся ў канцы лістапада візіт Лукашэнкі ў Маскву чаканых вынікаў, мяркуючы па ўсім, не прынёс.

Цяперашні крызіс адносін, зразумела, не азначае, што яны сапсаваныя назаўжды: у 2010 годзе вастрыня ўзаемнай крытыкі была непараўнальна большай, але затым раптам наступіла прымірэнне.

Разам з тым неабходна мець на ўвазе, што сёння Расія знаходзіцца ў значна горшым палітычным і эканамічным становішчы, але пры гэтым паводзіць сябе значна больш самаўпэўнена. І не выключана, што з не заўсёды зразумелых уласных меркаванняў там можа паўстаць жаданне паўтарыць тут крымскі варыянт.

Заявы некаторых аналітыкаў, што расійскі бок мэтанакіравана рыхтуе сваіх грамадзян да магчымага канфлікту з Беларуссю, а таму Мінску неабходна рыхтавацца да самага жорсткага сцэнару, пакуль для многіх не выглядаюць пераканаўча. Але развіццё падзей, на жаль, робіць перспектыву ўсё больш трывожнай.

Паводле naviny.by