Як вызваліць беларускіх палітвязняў?

«Існуе разнастайны арсенал мер якія гістарычна навочна выявілі сябе дзейснымі для вызвалення закладнікаў і ваеннапалонных», — піша юрыст НАУ Міхаіл Кірылюк. 

Міхаіл Кірылюк: «Сітуацыя, у якой знаходзяцца беларускія палітвязні, найбольш блізкая альбо да становішча ваеннапалонных у краінах, якія не выконваюць вайсковых і гуманітарных канвенцый (РФ), альбо да становішча закладнікаў тэрарыстычнай арганізацыі (ХАМАС). А што выкарыстоўваюць для вызвалення сваіх грамадзян у такіх сітуацыях краіны, па якіх вядомы паспяховыя кейсы? Такія краіны, як ЗША, Украіна, Ізраіль.

ЗША у поўнай меры выкарыстоўвае дыпламатычны ціск. Уводзяць санкцыі і прымяняюць адказнасць за іх парушэнне. Для таго каб мець магчымасць ужываць падобную прыладу ЗША валодае адным з найбуйных у міры рынкаў. Адзінае, што з'яўляецца тым рычагом, які робіць санкцыі дзейснымі — гэта каласальныя страты ад абмежавання доступу на гэты рынак. Супастаўную значнасць мае рынак ЕС. І толькі таму санкцыі ЗША і ЕС дзейсныя, у адрозненне ад санкцый РФ і адміністрацыі Лукашэнкі. Санкцыі краін з непрывабнымі рынкамі могуць узяць толькі на грамадзян гэтых краін і так неабароненых эканамічна.

Яшчэ ЗША узначальвае найбольш магутны на сёння ваенны саюз. І ЗША валодае міжнародным уплывам дастатковым для таго, каб не толькі яны, але і іх саюзнікі ўносілі свой уклад у абмен грамадзян ЗША.

Ізраіль не валодае эканомікай і дыпламатыяй, супастаўнай з ЗША, відавочна з прычыны маштабу. Яны ўжываюць менш выкшталцоныя санкцыі — у выглядзе ракетных удараў па лідэрах Хамас і Хезбалы, якія арганізавалі масавыя забойствы ізраільцян. Ізраіль эскалюе ваенныя дзеянні. Ізраіль валодае абменным фондам у выглядзе ваеннапалонных з варожага боку, і не баіцца атакаваць, калі супернік зацягвае з вызваленнем закладнікаў. Ізраіль валодае міжнароднай падтрымкай, дастатковай для ажыццяўлення падобных рашучых дзеянняў.

Украіна не мае магчымасці наносіць ракетныя ўдары ўзроўню Ізраіля, якія знішчаюць лідэраў тэрарыстычных груповак. Тым не менш, Украіна не баіцца наносіць удары па ваенных аб'ектах і НПЗ на тэрыторыі суперніка, за кожны з якіх ёй пагражалі ядзернай зброяй. На сёння пагрозы ядзернай зброяй апынуліся блефам. А шкода для аэрадромаў і НПЗ суперніка — не апынуліся. Украіна валодае абменным фондам ваеннапалонных і выкарыстоўвае яго.

Як бачым існуе разнастайны арсенал мер якія гістарычна навочна выявілі сябе дзейснымі для вызвалення закладнікаў і ваеннапалонных.

Мы не бачым гістарычных прыкладаў, калі адмова ад санкцыяў прыводзіла да вызвалення закладнікаў і ваеннапалонных. Дэярждэп ЗША чамусьці не верыць у гэтую стратэгію.

Мы не бачым гістарычных паспяховых кейсаў, калі дыпламатычнае прызнанне вызваляла закладнікаў. Ізраіль гэтага пункту гледжання не прытрымліваецца. Не спяшаецца прызнаваць ХАМАС і Хезбалу і ўсталёўваць з імі адносіны.

УСУ не спыняе ваенныя ўдары па тэрыторыі суперніка, нягледзячы на ​​колькасць ваеннапалонных.

Яўгенія Доўгая: Я вучуся салідарнасці ў палітзняволеных жанчын

Важнае пытанне: дзеля чаго Лукашэнку ўвогуле трэба выпускаць палітвязняў? Якія ў нас ёсць падставы меркаваць, што ён захоча іх выпусціць, калі атрымае жаданае?

Наадварот, існуе нашмат больш падставаў выказаць здагадку, што атрымаўшы ўсё жаданае — сваю частку ён не выканае. Якая прычына ў яго павінна быць для выканання абяцання? Этыка? Яе там няма. Калі выгада, то якая? Пуціну гэта было патрэбна дзеля вяртання сваіх шпіёнаў і наёмных забойцаў. РФ выдавала вайскоўцаў УСУ у абмен на расійскіх жаўнераў. ХАМАС выдаваў закладнікаў дзеля некалькіх дзён перадышкі ад ізраільскіх нападаў.

У Лукашэнкі для выдачы закладнікаў няма рэальных прычын. Няма ні жыццёва важных неабходнасцяў, ні пагроз, ад якіх выдача закладнікаў можа выратаваць. Атака на яго вайсковыя базы і рэзідэнцыі не ідзе. З важных для яго людзей ніхто не арыштаваны (пакуль). На сёння ў вышуку каля 10 службовых асоб (4 з боку ЗША па справе РаянЭір і 6 з боку Польшчы за катаванні ў беларускіх турмах).

Калі паглядзець на баланс рызык і выгод для Лукашэнкі: хіба выгады ад прызнання яго ўлады некалькімі палітыкамі ў выгнанні перавешваюць рызыку ад вызвалення тысяч закладнікаў, многія з якіх валодаюць палітычным уплывам?

У параўнанні з такой пагрозай адсутнасць прызнання з боку дэм. сіл, наўрад ці можа ствараць цяжкасці таго ж узроўня.

Пры гэтым у адміністрацыі Лукашэнкі безумоўна разумеюць, што наяўнасць у іх закладнікаў — адзін з галоўных рычагоў іх уплыву.

Гэтак сама ў адміністрацыі Лукашэнкі разумеюць, што для палітычнага знішчэння супернікаў патрэбная іх максімальная дыскрэдытацыя. Дыскрэдытаваць тых, хто сядзіць у турме, як бачым, нават для Лукашэнкі вельмі складана — з некалькіх тысяч палітвязняў толькі адзінкі пайшлі на супрацоўніцтва з ім.

Але як можа адміністрацыя Лукашэнкі дыскрэдытаваць палітычных апанентаў на волі? Для гэтага яна праз зручныя каналы прасоўвае канспіралагічны наратыў. Як быццам адзінае, што перашкаджае выхаду на волю закладнікаў, гэта не жорсткае асабістае рашэнне Лукашэнкі, а ўсяго толькі «нязгодлівасць дэмакратычных палітыкаў».

У якасці падобных каналаў могуць выступаць сваякі палітвязняў, якія будуць скарыстаныя без ведама аб рэальных матывах «знаёмых ліберальных добразычліўцаў са спецслужбаў» і таму максімальна шчырыя ў імкненні паўплываць на сітуацыю. Акрамя таго, гэта могуць быць людзі, якія добрасумленна памыляюцца адносна матываў і наступстваў прасоўвання такой канспіралогіі. Сярод каналаў, зразумела, таксама будуць агенты ўплыву, папулісты, сітуацыйныя саюзнікі.

Праз гэтыя каналы ў публічную прастору і па асабістых кантактах укідваецца ідэя, што для вызвалення палітвязняў неабходна ўсяго толькі прызнаць уладу лукашэнку і папрасіць аб памілаванні. Далейшыя дзеянні могуць ісці па 2 трэках:

Калі дэм. палітыкі пагодзяцца публічна прызнаваць уладу Лукашэнкі і прасіць аб памілаванні зняволеных — гэта адразу дае магчымасці:

А) вылучаць дадатковыя невыканальныя патрабаванні.

Напрыклад, вярнуцца ў Беларусь і сесці ў турму замест палітвязняў (як ужо прапаноўвалі Польшчы выдаць Латушку ў абмен на Пачобута).

Б) выкарыстоўваць гэтыя заявы ў перамовах з ЕС і ЗША, апелюючы да таго, што «паколькі палітыкі, якіх вы падтрымлівалі 4 гады, ужо прызналі нашу ўладу — няма ніякіх перашкод для аднаўлення дыпламатычных адносін».

В) не выпускаць палітвязняў (паколькі навошта рызыкаваць актывам для гандлю), або выпускаючы 20 чалавек, арыштоўваць 80, як адбывалася нядаўна, каб з аднаго боку — прадэманстраваць бачнасць добрай волі, але з другога — адначасова ўзмацняць свае перагаворныя пазіцыі праз павелічэнне колькасці закладнікаў.

Калі палітыкі адмовяцца публічна дыскрэдытаваць сябе шляхам прызнання ўлады і прашэнняў аб памілаванні — прасоўваць праз агентаў уплыву або грамадзян, якія добрасумленна памыляюцца, канспіралагічны наратыў. Як быццам віна за тое, што Лукашэнка трымае тысячы невінаватых людзей у турмах, ляжыць на дэмакратычных палітыках.

Рэжым у такім выпадку выглядае гатовым да вызвалення палітвязняў і адкрытым для перамоваў, якія зрываюцца нібыта толькі з-за ўпартасці дэмакратычных сіл. І такім чынам дэмакратычныя палітыкі будуць дыскрэдытаваныя, як амаральныя людзі, для якіх асабістыя амбіцыі важней за жыццё палітвязняў.

Адсутнасць дыпламатычнага прызнання рэжым, мяркуючы па ягоных дзеяннях, не лічыць настолькі для сябе небяспечным, як выхад тысячаў закладнікаў на волю.

Ці трэба пры гэтым прыкладаць намаганні для арганізацыі выдачы адзінкавых палітвязняў у межах не публічнага і не палітычнага гуманітарнага трэка? Калі ў некаторых суб'ектаў ёсць такія магчымасці і ўплыў, тады выкарыстоўваць іх, зразумела, трэба. Пры гэтым трэба ўсведамляць, што рэжым будзе выкарыстоўваць гэты трэк для апраўдання ўтрымання астатніх тысяч палітвязняў і не дапамагаць ім у распаўсюджванні гэтага фальшыва наратыва.

Сцвярджэнне, што для выдачы большай колькасці палітвязняў не хапае якіх-небудзь прызнанняў ці заяваў — не трэба падтрымліваць. Не трэба падтрымліваць не таму, што яно карыснае ці шкоднае, а таму, што па ўсіх прыкметах дадзенае сцвярджэнне ілжывае.

Фальсіфікацыі ж не трэба ні апраўдваць ні распаўсюджваць, нават калі прычына іх распаўсюджвання здаецца ў моманце высакароднай.

Дык што ж усё ж можна зрабіць для выхаду палітвязняў? Неабходна працягваць ствараць рэальныя прычыны для іх выдачы. Для рэжыму гэта можа быць толькі нарошчванне негатыўных наступстваў ад далейшага ўтрымання закладнікаў.

Найбольш верагодным зыходам любога ўцягвання ў навязваную адміністрацыяй Лукашэнкі тэорыю змовы будзе не выхад палітвязняў, а наадварот, зніжэнне шанцаў на іх выхад, ажно да поўнай страты. Паколькі пасля паспяховай дыскрэдытацыі палітыкаў, якія дзейнічаюць супраць Лукашэнкі, у яго не застанецца ніякіх прычын для таго, каб выпускаць палітвязняў.

 Выпускаць для чаго? Санкцыі ўсё адно не здымуць з прычыны падтрымкі ваеннай агрэсіі РФ».