Гісторыя маленькай беларускі, якая бегла спачатку ад рэпрэсій, а потым ад вайны

Уявіце пяцігадовую дзяўчынку, якая свабодна размаўляе на трох мовах. Яна не наведвала моўныя гурткі, а набыла гэтыя веды ў эміграцыі. У ліпені 2021 года Аня і яе маці збеглі з Беларусі ад рэпрэсій ва Украіну. А праз паўгады давялося ўцякаць зноў – ад вайны. У Польшчы Аня адаптавалася, вывучыла новыя мовы і знайшла новых сяброў, працягваючы радавацца жыццю, нягледзячы на ​​ўсе выпрабаванні і цяжкасці. 

Уцёкі ад рэпрэсій і жыццё ва Украіне 

У ліпені 2021 года двухгадовая Аня з мамай пакінулі Беларусь. Маці Ані — журналістка, у 2020 годзе яе затрымалі і аштрафавалі за тое, што яна выконвала сваю працу. Тады ў краіне масава затрымлівалі незалежных журналістаў. У сям'і на гэты выпадак быў загадзя сабраны «трывожны чамаданчык». Мама і Аня з'ехалі з адной торбай рэчаў. Мама баялася, што яе затрымаюць на вачах у дачкі. Праз Маскву і Анкару дабраліся да Кіева, бо з Беларусі туды не лятаюць самалёты.

Знялі квартэру ў горадзе Бровары, пад Кіевам. Маці старалася адаптавацца да новых рэалій, працавала і выхоўвала Аню. Праз чатыры месяцы да іх далучыўся бацька, і жыццё стала лягчэй. Сям'я жыла ў Броварах да лютага 2022 года.

Пачатак вайны і эвакуацыя 

Першы выбух разбудзіў маму Ані каля чатырох гадзін раніцы. Яна падумала, што гэта вясновая навальніца, але, падышоўшы да акна, убачыла падпаленую вайсковую частку. Яна адразу ўключылася ў працу, тэлефанавала калегам і публікавала фота таго, што адбываецца. Мама і тата Ані былі ў разгубленасці, не ведаючы, што рабіць. У горадзе акрамя вайсковай часткі няма стратэгічных аб'ектаў, але ракеты працягвалі падаць. Выбуховыя хвалі выбівалі вокны. Суседзі пакідалі горад.

Бліжэйшае сховішча знаходзілася ў цокальным паверсе дома. Людзі прыносілі туды матрацы, цёплыя рэчы і ваду. Аня спалохалася: вакол яе было шмат незнаёмых людзей, яна плакала. Сям'я вырашылася на эвакуацыю з горада. Калі збіралі рэчы, мама па звычцы вымыла посуд і склала на месца раскіданыя цацкі. У машыну загрузілі шмат рэчаў, якія потым аказаліся не патрэбныя. У дарозе да мяжы Аня нервавалася і плакала, разумеючы, што гэта не звычайная паездка. Мама абяцала, што яны едуць у басейн з шарыкамі, і шукала ў інтэрнэце, дзе ён знаходзіцца ў Варшаве.

Шлях да мяжы. Дарога да бяспекі 

У дарозе лічылі машыны і спявалі песні. Аня гулялася з драўляным аўтобусам. Яна спала ў дзіцячым крэсле, а мама спявала ёй калыханку пра вожыка, дадаючы ў яе новых герояў. І днём і ноччу. Да мяжы дабраліся на трэцюю раніцу, іх сустрэла чарга з машын даўжынёй 25 кіламетраў. Ежы не хапала, а ў магазінах былі пустыя паліцы. Мама з Аняй пайшлі пешшу, бацька застаўся з машынай. Мама прывязала да заплечніка гаршчок Ані і несла яе на руках да мяжы 12 гадзін. Двойчы жанчыну з дачкой падвезлі на кіламетр. Людзі, якія жывуць побач, арганізавалі пункты раздачы ежы. Мама кажа, што звычайна Аня пераборлівая ў ежы, але ўзяла сябе ў рукі і ела ўкраінскі боршч з банкі седзячы на ​​зямлі.

Жыццё ў Польшчы 

На пагранпераходзе маці з Аняй доўга чакалі: пашпарт маці застаўся ў візавым цэнтры, але іх прапусцілі з украінскім відам на жыхарства. У Польшчы калегі маці сустрэлі іх і адвезлі ў лагер для бежанцаў, дзе яны дачакаліся бацьку. Ён ехаў да мяжы 3 дні. 

Перш за ўсё сям'я пайшла ў басейн з шарыкамі. Пасля Аня сказала: «У басейн схадзілі, зараз паехалі назад». У Варшаве Аня адсвяткавала свае трохгоддзе. Сям'я пераехала ў Беласток, дзе Аня пайшла ў дзіцячы садок. Ёй было цяжка адаптавацца з-за моўнага бар'ера. Выхавацельніца параіла завучыць фразы як папрасіць цацку, паесці, схадзіць на гаршчок.

Любімыя рэчы Ані 

Аня любіць кнігі пра космас і пачынае раніцу з апавяданняў аб планетах. Яе любімыя цацкі —шчанюкі з мультыка «Шчанячы патруль». Іх Ані звязала канс'ержка ва Украіне. Перад сном Аня раскладвае іх побач з сабой. Яна не можа спаць без падушкі і пледа, якія прывезлі з Беларусі. У садок носіць іх з сабой у чамаданчыку. З пледа Аня ўжо вырасла, але не дазваляе маме памяняць яго на іншы, пабольш.

Туга па доме

У Ані сумны позірк, нават калі яна смяецца. Мама старанна выбірае фатаграфіі для бабуль у Беларусь, каб тыя бачылі яе вясёлай. Аня не разумее, што такое дом, і можа паказаць на любую хату на вуліцы, кажучы, што яны будуць там жыць. Мама плача, бо таксама не ведае, дзе цяпер іх сапраўдны дом.

Адаптацыя і навучанне

Праз два гады пасля пераезду ў Польшчу жыццё Ані значна змянілася. Аня гаворыць па-польску ўжо лепш за сваіх бацькоў. Польская мова стала асноўным сродкам камунікацыі, хаця дома сям'я размаўляе па-беларуску. У садок з Аняй ходзяць некалькі дзяцей з Беларусі, але нават на дзіцячай пляцоўцы яны размаўляюць па-польску. Калі Аня з мамай ездзіла ў Вільню, яна зразумела, што ні польская, не беларуская мовы там не працуюць, і пачала спрабаваць размаўляць па-ангельску. Яна навучылася лічыць, казаць сваё імя і нават змагла купіць марожанае. Цяпер Аня з гонарам кажа: «Я ўмею размаўляць па-ангельску, па-польску і па-нашаму».

Мама баялася, што з-за частых пераездаў Аня стане замкнёнай, але аказалася наадварот: Аня любіць падыходзіць да яшчэ незнаёмых дзяцей, каб пагуляць. 

Дом і сям'я

Аня пачала называць домам здымную кватэру, у якой жыве сям'я. Яна марыць размаляваць сцены ў сваім пакоі і кожны дзень пытаецца, калі бацькі купяць свой асабісты дом.

Ані падабаюцца дзеці малодшыя за яе, яна просіць у бацькоў сястрычку. Аднойчы Аня ўбачыла рэкламны білборд з выявай сям'і і сказала: «Хачу вось такую ​​сястрычку!»

Самая вялікая радасць Ані — атрымліваць пасылкі ад бабулі з Беларусі. Бабуля перадае прыгожыя сукенкі. На Новы год падарыла касцюм Эльзы з мультфільма «Халоднае сэрца». Аня была самай шчаслівай на свяце. Аня часта пытаецца ў мамы, чаму яны не могуць паехаць да бабулі. Маці адказвае, што ехаць у Беларусь вельмі доўга і трэба збіраць шмат дакументаў. Так мама імкнецца захаваць у дзіцяці базавы давер да свету.

Стабільнасць і любоў да падарожжаў

За два гады Аня звыкла да стабільнага свету. Калі сям'я вяртаецца дадому, Аня радасна называе яго «Любіменькі». Бацькі не мянялі кватэру і дзіцячы сад, каб пазбегнуць дадатковага стрэсу для Ані. Аня палюбіла падарожнічаць. Яна ездзіла з мамай у Вільню, Капенгаген, у некалькі гарадоў на Падляшшы. У іх з мамай ёсць традыцыя: на выходных яны садзяцца на цягнік і даследуюць новыя месцы, ядуць там пончыкі і вяртаюцца дадому.

Тры гады: Ад уцёкаў да новага жыцця 

Тры гады, якія прайшлі пасля ўцёкаў з Беларусі і пачатку вайны ва Украіне, значна змянілі жыццё Ані і яе сям'і. Аня адаптавалася да новага асяроддзя, навучылася новым мовам і знайшла радасць у простых рэчах. Аня захавала сваю адкрытасць і дапытлівасць, а яе сям'я працягвае будаваць будучыню, знаходзячы сілы і надзею ў кожным новым дні.

Дапаможам дзецям адаптавацца за мяжой!