У Беларусі знойдзена магіла балгарскага асветніка Мінкава

Закінутая магіла вялікага балгарскага асветніка і педагога XIX стагоддзя Тодара (Фёдара Мікалаевіча) Мінкава знойдзена на могілках горада Драгічын Берасцейскай вобласці. Месца пахавання Мінкава знайшлі беларускі тэлевядучы, гісторык і пісьменнік Вячаслаў Бандарэнка і яго жонка, журналістка і пісьменніца Кацярына Чэснава, паведамляе карэспандэнт “Тэлеграфа.



eu01.jpg

Спачатку яны сваімі сіламі прывялі пахаванне ў парадак, затым паведамілі пра знаходку ў пасольства Балгарыі ў Беларусі.


Часовы павераны ў справах Балгарыі ў Беларусі Івайла Іванаў выказаў сваю ўдзячнасць Вячаславу Бандарэнку і Кацярыне Чэснавай. Паводле яго слоў, балгарскі бок зацікаўлены ў пераносе астанкаў Тодара Мінкава на радзіму, у пантэон дзеячаў нацыянальнага Адраджэння.


Гэтую ідэю падтрымаў таксама дырэктар Рэгіянальнага гістарычнага музея горадзе Русе (Балгарыя) Мікалай Ненаў.


Цікава, што ў Балгарыі нават спецыялісты не ведалі падрабязнасцяў пра месцы пахавання свайго земляка.


"Мы падарожнічалі па Палессі. У Драгічыне апынуліся рана раніцай. Нашу ўвагу прыцягнулі старадаўнія могілкі, размешчаныя ў самым цэнтры горада. Убачыўшы велізарны павалены на зямлю помнік з чорнага граніту, падышлі паглядзець, чыя гэта магіла", — распавядае Вячаслаў Бандарэнка.


"Надпіс "Фёдар Мікалаевіч Мінкаў" нас здзівіў — спалучэнне "Фёдар Мінкаў" гучыць вельмі па-балгарску", — дадае Кацярына Чэсніва.


"Мы вырашылі высветліць, ці дакладная наша здагадка. І апынулася, што не памыліліся — Фёдар (па-балгарску Тодар) Мінкаў быў выбітным балгарскім асветнікам пазамінулага стагоддзя. Ён па праве можа быць названы адным з бацькоў балгарскай нацыі", — сказала яна.


Асноўны заслугай Тодара Мінкава з'яўляецца стварэнне ўнікальнага навучальнай установы — Паўднёваславянскага пансіёну, які дзейнічаў у Беларусі з 1893 па 1906 гады. З усёй Балгарыі бацькі прывозілі туды сыноў, каб хлопчыкі атрымалі пачатковую адукацыю.


"Яго прызваннем было настаўніцтва. Але ён быў і публіцыстам, і дабрачынцам, і грамадскім дзеячам. У Беларусі Мінкаў правёў 14 гадоў, і ўвесь гэты час быў ганаровым міравым суддзём. А гэта значыць, што ён карыстаўся вялікім аўтарытэтам і быў знаны, як справядлівы і бескарыслівы чалавек. Беларусь стала для Мінкавых другім домам. Тут аселі дзеці Фёдара Мікалаевіча — сын, дочкі, тут нарадзіўся ягоны ўнук", — адзначыў Вячаслаў Бандарэнка.


"Старажылы і цяпер памятаюць пра іх. А вось стан магілы Мінкава нас ўразіў. Стэла, што вянчала помнік, павалена на зямлю, вакол высокая трава, хмызняк. Відаць, што магіла закінута ўжо даўно", — распавяла Кацярына Чэснава.


У цяперашні час пры садзейнічанні Драгічынскага раённага выканаўчага камітэту распачата добраўпарадкаванне тэрыторыі вакол пахавання Фёдара Мінкава. А Драгічынскі ваенна-гістарычны музей мае намер заняцца падрыхтоўкай выставы аб знакамітым балгарыне, што парадніўся з Беларуссю.

Даведка:


Тодар Мінкаў нарадзіўся 2 студзеня 1830 года ў Рушчуку (Асманская імперыя, цяпер горад Русе ў Балгарыі). У юнацтве добраахвотнікам уступіў у расійскую армію, удзельнічаў у абароне Севастопаля 1855 года, падчас якой быў паранены. У 1863 годзе перасяліўся ў Расійскую імперыю, дзе стварыў унікальную навучальную ўстанову — Паўднёваславянскі пансіён, з якога выйшлі многія дзеячы палітычнай і культурнай эліты Балгарыі 1880–1910-х гадах, такія, як класік літаратуры Алека Канстанцінаў, прэм'ер-міністр Аляксандр Малінаў, заснавальнік балгарскай оперы Канстанцін Міхайлаў-Стоян.


З 1893 пансіён дзейнічаў у маёнтку Фёдара Мінкава Ровіны недалёка ад Драгічына. Балгарскія юнакі рыхтаваліся там да паступлення ў кадэцкія корпусы. За сваю дзейнасць славянскі педагог быў узнагароджаны сямю расійскімі і двума балгарскімі ордэнамі. Памёр ён у Ровінах 15 сакавіка 1906. Цяпер яго імя ў Балгарыі носяць вуліцы і школы.

usi02.jpg

На здымку: Фёдар Мінкаў з вучнямі (паміж 1883-м і 1890-м гадамі)

telegraf.by