У Беларусі знойдзена магіла балгарскага асветніка Мінкава
Закінутая магіла вялікага балгарскага асветніка і педагога XIX стагоддзя Тодара (Фёдара Мікалаевіча) Мінкава знойдзена на могілках горада Драгічын Берасцейскай вобласці. Месца пахавання Мінкава знайшлі беларускі тэлевядучы, гісторык і пісьменнік Вячаслаў Бандарэнка і яго жонка, журналістка і пісьменніца Кацярына Чэснава, паведамляе карэспандэнт “Тэлеграфа.
Спачатку яны сваімі сіламі прывялі пахаванне ў парадак, затым паведамілі пра знаходку ў пасольства Балгарыі ў Беларусі.
Часовы павераны ў справах Балгарыі ў Беларусі Івайла Іванаў выказаў сваю ўдзячнасць Вячаславу Бандарэнку і Кацярыне Чэснавай. Паводле яго слоў, балгарскі бок зацікаўлены ў пераносе астанкаў Тодара
Мінкава на радзіму, у пантэон дзеячаў нацыянальнага Адраджэння.
Гэтую ідэю падтрымаў таксама дырэктар Рэгіянальнага гістарычнага музея горадзе Русе (Балгарыя) Мікалай Ненаў.
Цікава, што ў Балгарыі нават спецыялісты не ведалі падрабязнасцяў пра месцы пахавання свайго земляка.
"Мы падарожнічалі па Палессі. У Драгічыне апынуліся рана раніцай. Нашу ўвагу прыцягнулі старадаўнія могілкі, размешчаныя ў самым цэнтры горада. Убачыўшы велізарны павалены на зямлю помнік з
чорнага граніту, падышлі паглядзець, чыя гэта магіла", — распавядае Вячаслаў Бандарэнка.
"Надпіс "Фёдар Мікалаевіч Мінкаў" нас здзівіў — спалучэнне "Фёдар Мінкаў" гучыць вельмі па-балгарску", — дадае Кацярына Чэсніва.
"Мы вырашылі высветліць, ці дакладная наша здагадка. І апынулася, што не памыліліся — Фёдар (па-балгарску Тодар) Мінкаў быў выбітным балгарскім асветнікам пазамінулага стагоддзя. Ён
па праве можа быць названы адным з бацькоў балгарскай нацыі", — сказала яна.
Асноўны заслугай Тодара Мінкава з'яўляецца стварэнне ўнікальнага навучальнай установы — Паўднёваславянскага пансіёну, які дзейнічаў у Беларусі з 1893 па 1906 гады. З усёй Балгарыі
бацькі прывозілі туды сыноў, каб хлопчыкі атрымалі пачатковую адукацыю.
"Яго прызваннем было настаўніцтва. Але ён быў і публіцыстам, і дабрачынцам, і грамадскім дзеячам. У Беларусі Мінкаў правёў 14 гадоў, і ўвесь гэты час быў ганаровым міравым суддзём. А гэта
значыць, што ён карыстаўся вялікім аўтарытэтам і быў знаны, як справядлівы і бескарыслівы чалавек. Беларусь стала для Мінкавых другім домам. Тут аселі дзеці Фёдара Мікалаевіча — сын, дочкі,
тут нарадзіўся ягоны ўнук", — адзначыў Вячаслаў Бандарэнка.
"Старажылы і цяпер памятаюць пра іх. А вось стан магілы Мінкава нас ўразіў. Стэла, што вянчала помнік, павалена на зямлю, вакол высокая трава, хмызняк. Відаць, што магіла закінута ўжо
даўно", — распавяла Кацярына Чэснава.
У цяперашні час пры садзейнічанні Драгічынскага раённага выканаўчага камітэту распачата добраўпарадкаванне тэрыторыі вакол пахавання Фёдара Мінкава. А Драгічынскі ваенна-гістарычны музей мае намер
заняцца падрыхтоўкай выставы аб знакамітым балгарыне, што парадніўся з Беларуссю.
Даведка:
Тодар Мінкаў нарадзіўся 2 студзеня 1830 года ў Рушчуку (Асманская імперыя, цяпер горад Русе ў Балгарыі). У юнацтве добраахвотнікам уступіў у расійскую армію, удзельнічаў у абароне Севастопаля 1855
года, падчас якой быў паранены. У 1863 годзе перасяліўся ў Расійскую імперыю, дзе стварыў унікальную навучальную ўстанову — Паўднёваславянскі пансіён, з якога выйшлі многія дзеячы палітычнай
і культурнай эліты Балгарыі 1880–1910-х гадах, такія, як класік літаратуры Алека Канстанцінаў, прэм'ер-міністр Аляксандр Малінаў, заснавальнік балгарскай оперы Канстанцін
Міхайлаў-Стоян.
З 1893 пансіён дзейнічаў у маёнтку Фёдара Мінкава Ровіны недалёка ад Драгічына. Балгарскія юнакі рыхтаваліся там да паступлення ў кадэцкія корпусы. За сваю дзейнасць славянскі педагог быў
узнагароджаны сямю расійскімі і двума балгарскімі ордэнамі. Памёр ён у Ровінах 15 сакавіка 1906. Цяпер яго імя ў Балгарыі носяць вуліцы і школы.
На здымку: Фёдар Мінкаў з вучнямі (паміж 1883-м і 1890-м гадамі)