Маскоўскі патрыярхат — з чамаданамі на выхад. Эстонія радыкальна ўзялася за «тэрарыстаў у расах»

 Эстонскія дэпутаты ініцыявалі праект, паводле якога Маскоўскі патрыярхат можа быць прызнаны тэрарыстычнай арганізацыяй. Апошняй кропляй цярпення стала падтрымка мясцовым філіялам РПЦ расійскай агрэсіі і публічнае абвяшчэнне ўварвання ва Украіну «святой вайной».

На мінулым тыдні міністр унутраных спраў Эстоніі Лаўры Ляэнэметс паведаміў СМІ, што прапануе парламенту дзяржавы аб'явіць Расійскую праваслаўную царкву (Маскоўскі патрыярхат) тэрарыстычнай арганізацыяй. Салідарнасць ва ўрадзе арганізавалася амаль што імгненна — Ляэнэметса падтрымалі 52 дэпутаты.

Кіраўнік МУС Эстоніі лічыцца дастаткова ўплывовым палітыкам, яго прапановы часцей за ўсё знаходзяць падтрымку ў кааліцыі, што істотна павялічвае верагоднасць прыняцця такога закону. 

Да таго ж, напачатку месяца прэм'ер-міністрка Эстоніі Кая Калас ужо падымала пытанне агрэсіўнай дзейнасці РПЦ, якая, на яе думку, ператварылася ў радыкальна настроеную прапагандысцкую машыну, што заклікае забіваць нявінных людзей.

«Агрэсія Расіі супраць Украіны і ўкраінцаў не можа мець ніякага апраўдання, зыходзіць яна ад Пуціна, Кірыла ці каго б там ні было. Рэлігія, якую яны распаўсюджваюць — гэта не хрысціянства, а варварства», — заявіла міністарка.

Яе словы дапоўніў прадстаўнік ліберальнай партыі «Eesti 200» Маргус Тсахкна.

«Мы павінны разумець, што сёння Маскоўскі патрыярхат падпарадкоўваецца Уладзіміру Пуціну, які, па сутнасці, кіруе тэрарыстычнай дзейнасцю ў свеце». 

18 красавіка сацыял-дэмакрат Яак Ааб унёс у вытворчасць Рыйгікогу (Дзяржаўнай Рады Эстоніі) праект заявы парламента, які аб'яўляе Маскоўскі патрыярхат інстытуцыяй, што падтрымлівае ваенную агрэсію Расіі.

«Нядаўна пад кіраўніцтвам патрыярха Кірылы пайшлі яшчэ далей у апраўданні вайны і забойстваў, заявіўшы аб “святой вайне” супраць як Украіны, так і ўсяго заходняга свету, што, безумоўна, тычыцца і Эстоніі. Рыйгікогу ў гэтай сітуацыі не можа заставацца абыякавым назіральнікам і павінна заняць дакладную пазіцыю для абароны ў Эстоніі правапарадку і свабоды веравызнання людзей», — падкрэсліў палітык.

 У праекце заявы адзначаецца, што 27 сакавіка 2024 года створаны пад эгідай Расійскай Праваслаўнай Царквы Сусветны расійскі народны сабор, які ўзначальвае патрыярх Кірыл, прыняў праграмны дакумент «Сучаснасць і будучыня Расійскага Свету», паводле якога ваенная агрэсія супраць Украіны названа святой вайной.

Дадзены дакумент таксама разглядае ўсю постсавецкую прастору як уваходныя ў сферу ўплыву Расійскай Федэрацыі тэрыторыі, што ставіць пад пагрозу бяспеку мірнага жыцця ды існавання краін Балтыі. Ідэалогія РПЦ у заяве называецца прамой пагрозай супраць канстытуцыйнага ладу і грамадскага парадку Эстоніі. 

У праекце Рыйгікогу таксама падкрэсліваецца, што Эстонская дзяржава абараняе прынцып свабоды веравызнання, але павінна абараняць людзей і ад тэрарыстычнай і іншай варожай прапаганды, а таксама ад заклікаў да гвалту, што адпавядае дзейнасці Маскоўскага патрыярхату. 

У гэты ж дзень, 18 красавіка, стала вядома, што мэрыя Таліна скасоўвае дамову арэнды з Эстонскай праваслаўнай царквой Маскоўскага патрыярхату. Новы віцэ-мэр сталіцы па пытаннях гарадской маёмасці Вільяр Яаму пацвердзіў, што кіраўніцтву ЭПЦ МП было даслана афіцыйнае апавяшчэнне аб скасаванні дамовы арэнды памяшкання, размешчанага ў Старым горадзе. Па адпаведным адрасе знаходзілася канцылярыя мітрапаліта Яўгена Рашэтнікава, які раней быў вымушаны пакінуць тэрыторыю Эстоніі. 

6 лютага прадстаяцель атрымаў прадпісанне канчаткова пакінуць краіну — МУС Эстоніі адмовіла яму ў падаўжэнні ВНЖ, абгрунтаваўшы сваё рашэнне пагрозай нацыянальнай бяспецы. Галоўныя прэтэнзіі службы дзяржбяспекі і МУС да мітрапаліта заключаліся ў недастаткова яснай пазіцыі адносна расійскай ваеннай агрэсіі і сумесныя «малітвы за мір» разам з прарасійскай партыяй «Koos», якая прасоўвае ідэі пазаблокавасці і нейтралітэту Эстоніі.

Нягледзячы на вымушаны пераезд, Рашэтнікаў застаўся кіраўніком Эстонскай праваслаўнай царквы Маскоўскага патрыярхату. 

Сёння раніцай кіраўнік МУС Лаўры Ляэнэметс асабіста наведаў Пюхціцкі манастыр, каб патлумачыць ігуменні Філарэце, чаму трэба пакласці канец падпарадкаванню Маскоўскаму патрыярхату. Палітык запэўніў, што лепш за ўсё было б, калі манастыр зрабіў гэта самастойна. Міністр не пажадаў на падставе гэтай сустрэчы рабіць высновы аб тым, ці маюць адпаведнае жаданне настаяцелі кляштара.

«Спадзяюся, прыйдзем да таго, як па магчымасці хутчэй ажыццявіць гэты працэс і, з другога боку, зрабіць гэта па магчымасці бязбольна для тых, хто жыве ў манастыры», — сказаў ён. Адваротна, «жыхары» з журналістамі гутарыць адмовіліся. 

Пазней Ляэнэметс патлумачыў выданню Pohjarannik.ee, што ён шчыра жадае, каб праваслаўныя вернікі, незалежна ад іх нацыянальнасці і грамадзянства, адчувалі сябе свабоднымі людзьмі свабоднай краіны і былі абаронены ад заклікаў, якія падтрымліваюць тэрор і іншыя варожыя ідэалогіі — як па сутнасці, так і па бачнасці.

«Народ Эстоніі, які хоча жыць свабодна і мірна ў сваёй веры, павінен быць вольны і ад таго, што лідэр яго веры ў асобе патрыярха з'яўляецца часткай агрэсіўнага тэрарыстычнага дзяржаўнага апарата», — сказаў палітык, абапіраючыся на ўсю гісторыю Маскоўскага патрыярхату ў Эстоніі.

Днём настаяцельніца Пюхціцкага манастыра заявіла, што насельнікі святыні не могуць самастойна ініцыяваць адмову ад стаўрапігіяльнага статусу, таму ўрад Эстоніі павінен самастойна звярнуцца да патрыярха Кірыла. Філарэта патлумачыла гэта тым, што стаўрапігіяльны статус прапісаны ў статуце манастыра, дзе сказана, што змена юрысдыкцыі немагчымая.

На яе думку, калі Масква не дазволіць такі крок, «ніякага ціску ў гэтым пытанні манастыр адчуваць не павінен».