Чым паліваць беларускую эканоміку, каб яна расла хутчэй?

Прадукцыйнасць працы значыць больш для будучыні эканомікі, чым выгадныя міжнародныя ўмовы.

На росце беларускай эканомікі, хай і не самым хуткім, станоўча адбіваюцца знешнія фактары: кошты на нафту, рост расійскага рубля, попыт на ўсходнім і заходнім рынках.
Паспяховая знешняя кан’юнктура аказвае большы ўплыў на кароткатэрміновыя тэмпы росту. У гэтым выпадку ўклад у рост эканомікі знешніх фактараў дасягае 70%, астатнія 30% залежаць ад прадукцыйнасці працы. Прычым з фактараў знешняга асяроддзя найбольш важнымі з’яўляюцца фінансавыя ўмовы, значнасць якіх складае прыкладна 50% ад усіх знешніх фактараў.
Да такой высновы прыйшоў старшы навуковы супрацоўнік Цэнтра эканамічных даследаванняў BEROC Дзмітрый Крук ў даследаванні «Новы погляд на эканамічны рост у краінах з рынкам, што развіваецца».
Эканаміст вывучыў развіццё на працягу дзесяці гадоў групы з 34 краін, якія перажываюць стадыю фармавання рыначнай эканомікі. Аўтар прыходзіць да высновы, што ў сярэднетэрміновай перспектыве важнасць фактараў змяняецца. Уклад прадукцыйнасці ў эканамічны рост у гэтым выпадку дасягае 80%, у той час як знешніх умоў — 20%. Атрымліваецца, што прадукцыйнасць застаецца ключавым фактарам ўстойлівага эканамічнага росту.
Сярод знешніх фактараў найбольш важная роля ў забеспячэнні ўстойлівага росту належыць ўмовам гандлю і росту знешняга попыту, у той час як роля фінансавых умоў, або нікчэмная, альбо нязначная. Сярод фактараў прадукцыйнасці для развіцця на першае месца выходзяць макраэканамічнае асяроддзе, а таксама эфектыўнасць рынку тавараў і фінансавай сістэмы, гаворыцца ў даследаванні.
Каб забяспечыць устойлівы эканамічны рост, краіне з пераходнай эканомікай, у тым ліку і Беларусі, варта падумаць аб павышэнні паказчыкаў прадукцыйнасці, робіць выснову Дзмітрый Крук.
Як не раз паказвалі эксперты, Беларусь далёка не ідэальна выкарыстоўвае патэнцыял павышэння прадукцыйнасці працы і развіцця вытворчасцей з высокім дабаўленым коштам.
Палепшыць пазіцыі па эканамічным развіцці на фоне краін рэгіёну Беларусь можа пры росце прадукцыйнасці працы хоць бы ў 5%. А таксама стварэнні рабочых месцаў з высокім дабаўленым коштам, павышэнні эфектыўнасці вытворчасцей, трансфармацыі умоў — каб беларускі рынак і заканадаўчыя змены не адпужвалі замежныя інвестыцыі.
Для сапраўды якаснага павышэння прадукцыйнасці працы прыйшлося б усю ідэалогію развіцця эканомікі Беларусі перавярнуць з галавы на ногі, перакананы эканаміст, кіраўнік праекта «Кошта урада» Уладзімір Кавалкін.
— Афіцыйна прыняты шлях эканамічнага развіцця ў Беларусі — гэта метад імпартазамяшчэння і максімальнай лакалізацыі вытворчасцяў. Ён не мае нічога агульнага з прадукцыйнасцю працы. Да яе бліжэй развіццё эканомікі краіны са стварэннем такіх вытворчасцей, якія даюць максімальную дабаўленую вартасць. Гаворачы аб павышэнні прадукцыйнасці працы, мы зноў вяртаемся да пытання структурных рэформаў і упіраемся ў наяўнасць або адсутнасць палітычнай волі ў беларускіх кіроўных вярхоў, — тлумачыць эканаміст.
Прыватны бізнес і сам справіцца з задачай росту прадукцыйнасці, у першую чаргу таму, што яму самому гэта выгадна. Для гэтага бізнэс можа прасіць мінімізацыі ўмяшання ў эканоміку з боку кіраўнікоў.
— Вытворчасць з высокім дабаўленым коштам здольная наладзіць абсалютна любую сферу, звязаную з экспартам паслуг на ўвесь свет і любых тавараў з краіны ЕАЭС, куды экспартаваць даволі проста, дзякуючы саюзным сувязям, — дадае эканаміст.
Найважнейшыя фактары, якія стрымліваюць рост прадукцыйнасці працы ў дзяржсектары, — залішняя занятасць і непатрэбная лакалізацыя вытворчасцяў.
— Калі б кіраўніцтва краіны выключыла цяжар у выглядзе неўласцівых кампаніям функцый падтрымання сацыяльных паказчыкаў і ўвяло кіраванне дзяржпрадпрыемствамі, як прынята ў бізнэсе, яны маглі б займаць лідзіруючыя пазіцыі на рынку СНД, у тым ліку дзякуючы аказанай падтрымцы, кан’юнктуры і доступу да расійскага рынку, які існуе сёння, — перакананы Уладзімір Кавалкін.
Прычым у Беларусі цалкам маглі б стварацца высокапрадукцыйныя працоўныя месцы на пэўнай, не такой ужо і маленькай, долі дзяржпрадпрыемстваў, калі б урад паставіў такую ​​мэту замест абранай палітыкі падтрымкі залішняй занятасці дзеля нізкай статыстыкі па беспрацоўі. Лепш за ўсё вытворчасць з высокім дабаўленым коштам пайшла б у машынабудавання і блізкіх да іх галін.
Без павышэння прадукцыйнасці працы эканамічны рост так і будзе заставацца млявым і канкурэнтаздольнасць краіны наўрад ці кардынальна зменіцца, падкрэсліваюць эксперты.
Паводле Заўтра тваёй краіны