Паліва ў Беларусі можа падаражэць у паўтара раза

Міністэрства фінансаў падлічыла, што кошт літра бензіну можа з-за расійскага падатковага манеўру вырасці да аднаго еўра.

У размовах пра наступствы падатковага манеўру часцяком забываецца тое, што ён ўплывае не толькі на беларускі бюджэт і кошт нафты, але і на кашалькі беларусаў. Мінфін падлічыў, што з-за ўплыву падзей у нафтавай галіне Расіі кошт аўтамабільнага паліва ў нашай краіне ў будучыні можа істотна павялічыцца.
Эксперты лічаць такі сцэнар развіцця падзей цалкам верагодным.

За расійскі манеўр заплацяць беларусы

Паводле звестак канцэрна «Белнафтахім», кошт расійскай нафты, якая пастаўляецца на беларускія НПЗ, з пачатку года вырасла на 19,4%, а рознічныя цэны на маторнае паліва - у сярэднім на 5,2%, «што не кампенсавала росту выдаткаў НПЗ на набыццё сыравіны».
Расійская нафта, якую закупляе наша краіна, даражэе ўжо другі год. У 2018 годзе чорнае золата даражэла ва ўсім свеце. У гэтым жа годзе рост уваходнай цаны на вуглевадародную сыравіну для беларускіх НПЗ адбыўся з прычыны рэалізацыі Расіяй падатковага манеўру ў нафтавай галіне.
Расплачвацца за больш дарагую нафту даводзіцца беларусам, якія купляюць паліва для сваіх аўтамабіляў. За 2018 год бензін АІ-95 падаражэў з 1,27 да 1,54 рубля за 1 літр (на 21,2%), дызельнае паліва - з 1,29 да 1,54 рубля (на 19,4%).
У гэтым годзе «Белнафтахім» ужо 9 разоў аб'яўляў пра падвышэнне коштаў (кожны раз на капейку) аўтамабільнага паліва. У выніку, з 21 красавіка, пасля чарговага падаражання, 92-ы бензін стаў каштаваць 1,52 рубля за літр, 95-ы - 1,63 рубля, 98-ы - 1,84 рубля, дызельнае паліва -1,63 рубля за літр.
І на гэтым узроўні, хутчэй за ўсё, кошты на паліва ў Беларусі не спыняцца. Міністэрства фінансаў падлічыла, што з-за расійскага падатковага манеўру кошт літра паліва ў Беларусі можа вырасці да аднаго еўра (раніцай 25 красавіка банкі прадавалі еўра за 2,36 рубля).
«Нават пры нязменным курсе беларускага рубля ва ўмовах які рэалізуецца Расіяй падатковага манеўру штогадовае павышэнне коштаў на бензін і дызпаліва чакаецца ў аб'ёме 13-15 капеек, што прывядзе да павелічэння кошту аднаго літра паліва да 2024 года да 1 еўра», - адзначае намеснік начальніка аддзела ўскоснага падаткаабкладання, маёмасных падаткаў i iншых плацяжоў Галоўнага ўпраўлення падатковай палітыкі і даходаў бюджэту Мінфіна Максім Канюшка.
У сваім артыкуле, апублікаванай у апошнім нумары часопіса «Фінансы, улік, аўдыт», які выдаецца Мінфінам, прадстаўнік міністэрства выказаў меркаванне, што ва ўмовах уплыву на Беларусь расійскага падатковага манеўру не варта прымаць дадатковыя рашэнні, які могуць прывесці да яшчэ большага росту ўнутраных цэн на аўтамабільнае паліва.
Прадстаўнік Мінфіна канстатаваў, што падчас нядаўняга грамадскага абмеркавання праекта ўказа «Аб плацяжах за ўдзел у дарожным руху» большасць удзельнікаў настойвала на неабходнасці ўключэння дзяржпошліны ў кошт паліва (каб тым самым найбольшы дарожны збор выплачвалі тыя аўтаўладальнікі, якія больш ездзяць).
Аднак Максім Канюшка лічыць такое рашэнне немэтазгодным, так як у гэтым выпадку кошт паліва можа апынуцца занадта высокай для насельніцтва.
«На айчынных НПЗ ажыццяўляецца маштабная мадэрнізацыя, якая патрабуе значных фінансавых выдаткаў. Крыніцай гэтых рэсурсаў можа быць толькі прыбытак ад рэалізацыі нафтапрадуктаў, велічыня якой напрамую залежыць ад узроўню цэн на іх», - адзначае Канюшка.
Па гэтай прычыне, адзначае ён, усё маючыя адбыцца рашэнні па павышэнні кошту аўтамабільнага паліва мэтазгодна прымаць толькі ў мэтах забеспячэння эфектыўнасці працы нафтаперапрацоўчай галіны, а таксама для кампенсацыі росту цэнаў на расійскія вуглевадароды.
Дадатковае падаражэнне паліва, лічыць прадстаўнік Мінфіна, за кошт уключэння згаданай дзяржпошліны ў кошт паліва «ва ўмовах, якія толькі павысіць сацыяльную напружанасць у грамадстве і негатыўна адаб'ецца на фінансава-эканамічных паказчыках суб'ектаў гаспадарання».

Паліва будзе даражэць. Без варыянтаў

Беларускія эканамісты лічаць вельмі верагодным сцэнар, пазначаны Мінфінам, пры якім цэны на паліва на ўнутраным рынку ў бліжэйшыя гады прыйдзецца стала падымаць.
«Мы бачым, што ў гэтым годзе ў сувязі з расійскім падатковым манеўрам павялічылася цана на нафту для беларускіх НПЗ, і гэты трэнд працягнецца. Акрамя гэтага, фінансавы стан беларускіх НПЗ нездавальняючы. У гэтых умовах цана на паліва пастаянна расце і будзе далей павышацца», - адзначыла ў каментары для БелаПАН навуковы дырэктар Даследчага цэнтра ІПМ Ірына Тачыцкая.
І альтэрнатывы ў гэтага трэнду не відаць, кажуць эксперты.
«Альтэрнатывы ў той цэнавай палітыкі, якая праводзіцца сёння і прадугледжвае паступовае павышэнне коштаў на паліва, няма. Фінансавыя магчымасці дзяржавы, каб субсідаваць унутраных спажыўцоў маторнага паліва, вельмі абмежаваныя», - мяркуе дырэктар Даследчага цэнтра ІПМ Аляксандр Чубрык.
Што да прапановы аб уключэнні дарожнага збору ў кошт паліва, эксперты сумняюцца ў падтрымцы гэтай ініцыятывы на афіцыйным узроўні.
Нагадаем, з 2014 года для фінансавання дарожнай інфраструктуры ўсе аўтаўладальнікі ў Беларусі сталі выплачваць дзяржпошліну за выдачу дазволу на допуск транспартнага сродку да ўдзелу ў дарожным руху (так званы дарожны збор). Пры гэтым дзяржпошліну аўтаўладальнікі зараз павінны аплачваць падчас праходжання тэхагляду транспартнага сродку.
Праект указа «Аб плацяжах за ўдзел у дарожным руху» мяркуе, што дарожны збор аўтаўладальнікі будуць выплачваць асобна ад тэхагляду. Пры гэтым фізасобы атрымаюць магчымасць пры адначасовым унясенні грашовых сродкаў за 12 і больш месяцаў аплачваць дарожны збор са зніжкай.
«Што тычыцца прапановы аб уключэнні дарожнага збору ў кошт паліва, гэта малаверагодна. Гэта не самая добрая ідэя, яе рэалізацыя падштурхне інфляцыю, таму такім шляхам наўрад ці пойдуць. Хутчэй за ўсё, той варыянт прэзідэнцкага ўказа, які прапануе Мінфін, і будзе рэалізаваны», - лічыць Ірына Тачыцкая.
Калі, акрамя рэгулярнага павышэння коштаў, уключыць дарожны збор у кошт бензіну і дызпаліва, «гэта можа перапоўніць чашу народнага гневу», мяркуе Аляксандр Чубрык.
Дарожны збор, лічыць ён, будзе існаваць як асобны абавязковы плацёж для аўтаўладальнікаў, і адмяняць яго дзяржава дакладна не стане.
«Улады абяцалі не ўводзіць новых падаткаў, але не абяцалі прыбіраць старыя. З улікам цяжкасцяў для напаўняльнасці беларускага бюджэту, якія могуць паўстаць у сувязі з расійскім падатковым манеўрам, малаверагодна, што Мінфін стане адмаўляцца ад дарожнага збору», - рэзюмаваў Аляксандр Чубрык.
Паводле naviny.by