Алімпійскі чэмпіён Андрэй Арамнаў: Выступаць трэба не за ўлады, а за Беларусь

Праблемы беларускага спорту звязаны з чыноўнікамі, якія займаюць няпрофільныя для сябе пасады ў федэрацыях.

Пра гэта ў інтэрв'ю charter97.org распавёў чэмпіён Алімпійскіх Гульняў 2008 года ў цяжкай атлетыцы Андрэй Арамнаў.

— Ці сочыце вы за выступамі беларусаў на Алімпіядзе ў Рыа?

— Па магчымасці стараюся глядзець спаборніцтвы з удзелам нашых спартоўцаў.

— Ідзе чацвёрты дзень Гульняў, а ў нас пакуль што ў скарбонцы няма ніводнага медаля. Нават у Косава ўжо маецца «золата».

— Гэта, як гаворыцца, што пасеялі, то і зжалі. Ёсць жыццёвае правіла: шаўцы павінны займацца ботамі, а пажарнікі павінны тушыць пажары. А калі пачынаюць гэтаму перашкаджаць, тады атрымліваюцца такія вынікі.

Я часта выказваю сваё меркаванне, але яно, атрымліваецца, нікому не патрэбнае. Спартоўцы павінны займацца спортам, а ў нас усё ўперамешку. Навучанне ў нас атрымліваецца не вельмі добрае ў спартыўным плане. Ведаў шмат, але ніхто не ведае, як імі карыстацца і прымяняць іх на практыцы. Патрэбныя добрыя кіраўнікі, а цяпер... Вось я не ведаю, як такое можа быць: вось я, напрыклад, алімпійскі чэмпіён, а працую на паўстаўкі ў дзіцячай спартыўнай школе. Не памагаю зрабіць спартоўцам апошні крок для сур'ёзных медалёў, а працую ў школе. І кожны займаецца незразумела чым. Кумаўство нейкае: усюды брат, сын, сябар, сват...

Але я не думаю, што мы застанёмся без медалёў, магу выказаць здагадку, што гэтая Алімпіяда для нас будзе адной з самых слабых. Між іншым, яшчэ чацвёрты дзень ідзе. Спадзяюся, мы яшчэ што-небудзь здабудзем.

— За алімпійскае «золата» беларусам заплацяць 150 тысяч даляраў. Прыстойная сума?

— Гэта сярэдняя аплата працы. Разумееце, адзін раз атрымаў, а далей што? Лепш бы яны рабілі пажыццёвыя стыпендыі, каб людзі потым не знікалі. Каб не мелі патрэбу хоць бы ў самых простых рэчах, калі надумаюць ісці працаваць у спартыўную школу на паўстаўкі.

У нас такая накшталт пісьменная краіна, а для нармальных спартоўцаў працы няма. Зусім не зразумела, хто і дзе працуе. У алімпійскага чэмпіёна, які нармальна «мацае», няма працы. Сэнс тады наогул здабываць медалі, калі яны, у канчатковым выніку, аказваюцца бессэнсоўнымі? Лепш ужо з'ехаць на працу ў іншую краіну, зарабіць і жыць прыпяваючы. Я адзін раз атрымаў — і больш нічога не магу зарабіць. Кватэру далі адзін раз на Алімпіядзе і спатрэслі рукі. Грошай трохі далі яшчэ — і гуляй, Вася!

Атрымліваецца, народ паважае спартоўцаў, а дзяржава іх не шануе. Так, для народа мы героі, а для дзяржавы... Ну быў, ну і што?

Вось была ў нас «Белая Маланка» (Алімпійская чэмпіёнка Афін–2004 Юлія Несцярэнка. — заўв. Charter97.org). І што з ёй здарылася? Яна паказала неверагодны вынік, а яны ўзялі і плюнулі чалавеку ў душу сваім стаўленнем... І ў мяне прыкладна такая ж сітуацыя.

— Гэта значыць, жыццё ў алімпійскіх чэмпіёнаў не такое салодкае, як прынята ў нас лічыць?

— Вядома. Калі я станавіўся чэмпіёнам, я не думаў ні пра кватэры, ні пра грошы. Я ехаў выйграць алімпійскае «золата», даводзіць сабе, паказаць свету, на што здольны, падняць беларускі сцяг, каб усе нас ведалі і паважалі. Ехаў, каб усталяваць рэкорды, каб у людзей, называючы лічбы, дрыжаў голас. Я гэта рабіў для сябе, а не для ўлады. А зараз выпадковыя людзі, якія не вельмі прыклаліся да спорту, атрымліваюць па дзве, тры, чатыры прэзідэнцкіх стыпендыі.

На маім алімпійскім медалі столькі людзей «нагрэлася»... Усе атрымалі нейкія звання, рэгаліі, хтосьці атрымаў новыя працоўныя пасады, а спартовец застаўся ля разбітага карыта. Усе зарабляюць, акрамя спартоўцаў. Лепш хай спартоўцы зарабляюць, чым тыя людзі.

Вось я зараз працую ў школе. Як мне трэніраваць дзяцей? Яны ўжо не кажуць: «Во, алімпійскі чэмпіён!» Лепш, кажуць, будзем «блатаваць» або ў кампутар гуляць. А штангу падымаць — навошта ім гэта трэба?.

У нас, народжаных у 90-я, яшчэ былі нейкія маральныя якасці, гонар, а цяпер моладзь неўтаймаваная. Яшчэ і кіраўніцтва такое: няма прафесійнага развіцця ў сферы дзіцяча-юнацкага спорту. Карацей, усё ідзе да дна. Калі раней мы яшчэ карысталіся нейкім рэхам Савецкага Саюза, то цяпер мы з кожным годам усё мацней і мацней сядаем на азадак. Людзі з году ў год займаюць свае месцы і нічога не робяць. Спартоўцы ніяк не прывязаныя да працы ў сваёй сферы.

Рэкламуюць у нас тых, хто, можна сказаць, не жыве ў Беларусі. А пра астатніх хто-небудзь што-небудзь чуў? Я ў свой час яшчэ неяк быў на слыху праз свае погляды на жыццё, прэтэнзіі, так мяне яшчэ больш-менш чуваць. А дзе яшчэ каго чуваць? Возьмем, да прыкладу, тэніс. Грошы яны атрымліваюць небеларускія, у біятлоне таксама асноўны заробак небеларускі, а яны гэтым выхваляюцца: у нас ёсць тэніс, біятлон... Але ніхто ж пальцам аб палец не стукнуў, каб дапамагчы гэтым спартоўцам. А тыя грошы, што яны атрымліваюць у Беларусі, сыходзяць на дабрачыннасць, таму што гэта слёзы.

Чаму яны не хваляць спартоўцаў, якія жывуць у Беларусі, у сваіх гарадах? Вось узяць, напрыклад, наш барысаўскі БАТЭ. Хто з іх барысаўчанін? Трацім грошы і нічога ў сваіх не ўкладваем. Нейкая карупцыя ідзе.

Сумленнаму чалавеку цяжка выжыць у нашай краіне. Паўтаруся, кожны павінен займацца сваёй справай. Чалавек, які не жыве спортам, не будзе яго падымаць. Я не думаю, што калі паставіць нармальнага спартоўца, то ён разваліць спорт. Ды ён душу парве за спорт! А калі прызначаюць у кіраўніцтва федэрацый выпадковых людзей, то і спадзявацца ні на што не даводзіцца.

— Што пажадаеце нашым спартоўцам у Рыа?

— Нашым спартоўцам жадаю, каб яны не падалі духам, каб яны выступалі не за кіраўніцтва, а за нашу беларускую зямлю. Каб усе ў свеце даведаліся пра нашу краіну, каб горда неслі наш сцяг. Мы — маладая краіна, усё павінна памяняцца. Краіна, як той казаў, пераходнага ўзросту, 20 з лішнім гадоў. Жадаю нашым спартоўцам поспеху нягледзячы ні на што. Мы тыя, хто будзе выбудоўваць дзяржаву далей.