Хто адкажа за смерць у калоніі: пракурор, суддзя, начальнік калоніі?

Для пабудовы прававой дзяржавы ў Беларусі неабходна, каб людзі, якія прымалі ўдзел у злачынствах, былі знойдзены і максімальна пакараны. Пра гэта пагаварылі з Міхаілам Кірылюком, прававым дарадцам «Народнага антыкрызіснага ўпраўлення».

У віцебскай калоніі № 3 памёр 61-гадовы палітзняволены блогер з Пінска Мікалай Клімовіч.
Суддзя Пінскага раёна і Пінска Андрэй Бычыла па прапанове пракурора Іллі Гузарэвіча асудзіў Мікалая Клімовіча да года калоніі за карыкатуру на Лукашэнку. Палітвязень працягнуў у калоніі менш за два месяцы…А між тым і суддзя, і пракурор, і адміністрацыя віцебскай калоніі №3 ведалі, што Мікалай Клімовіч меў інваліднасць II групы па сэрцы.
Вядомы суддзя, вядомы пракурор, відавочна, вядомы начальнік калоніі — вядомыя ўсе службоўцы, якія давялі чалавека да смерці. Але ці ўдасца каго-небудзь прыцягнуць да крымінальнай адказнасці?

«Злачыннае бяздзеянне абярнулася смерцю чалавека»

— У першую чаргу трэба казаць пра адказнасць начальніка калоніі і непасрэдных выканаўцаў, якія ведалі пра стан здароўя пацярпелага і нічога не зрабілі, — мяркуе Міхаіл Кірылюк. — У Крымінальным кодэксе ёсць частка 2 артыкула 161 «Неаказанне медыцынскай дапамогі хворай асобе»:

Таксама ёсць артыкул 428, раздзел КК «Службовая халатнасць», па якім ужо прыцягвалі да адказнасці ў падобных выпадках:

«Невыкананне або неналежнае выкананне службовай асобай сваіх службовых абавязкаў з прычыны нядобрасумленнага або нядбайнага стаўлення да службы, якія пацягнулі па неасцярожнасці смерць чалавека або іншыя цяжкія наступствы, караюцца абмежаваннем волі на тэрмін ад трох да пяці гадоў, пазбаўленнем свабоды на тэрмін ад двух да шасці гадоў з пазбаўленнем права займаць пэўныя пасады або займацца пэўнай дзейнасцю».

Хаця здаровага сэнсу і ведання інструкцыі дастаткова для разумення, што такое злачыннае бяздзеянне можа абярнуцца смерцю чалавека. У выніку неаказанне медыцынскай дапамогі гэту смерць і пацягнула за сабой. Гэта першачарговае кола асоб, якіх трэба прыцягваць да адказнасці: пачынаючы ад начальніка калоніі і да непасрэдных удзельнікаў катаванняў.
А вось суддзя і пракурор могуць несці адказнасць за заведама неправасудны прысуд (артыкул 392 КК) і за  прыцягненне да адказнасці заведама невінаватага (артыкул 393 КК), якія пацягнулі за сабой цяжкія наступствы. А смерць чалавека — цяжкае наступства, найбольш цяжкае з прадугледжаных законам. Прававыя падставы для прыцягнення да крымінальнай адказнасці ёсць. Інфармацыі пра гэтых людзей ужо дастаткова.

Спачатку трэба выйграць вайну. А затым шукаць злачынцаў

— Што ўжо робіцца, каб такія людзі не засталіся непакаранымі?
— «Народнае антыкрызіснае ўпраўленне» збірае доказы катаванняў у Беларусі і перадае ў органы крымінальнай адказнасці краін, у якіх знаходзяцца пацярпелыя. Гэта першы трэк. Другі трэк — ваенныя злачынствы Лукашэнкі, у прыватнасці, удзел у ваенных злачынствах Пуціна, такіх, як генацыд і незаконнае перамяшчэнне дзяцей з акупаваных тэрыторый Украіны на тэрыторыю Расіі і Беларусі. Тое, што гэта злачынства ўчынялася па ўказе Лукашэнкі, ужо зафіксавана ў такіх палітычных дакументах, як акт Парламенцкай Асамблеі Савета Еўропы, акт Вярхоўнай Рады Украіны. Факты такіх прызнанняў на палітычным узроўні даюць падставы для ўпэўненасці, што злачынцы будуць пакараны.

Асабісты інтарэс Лукашэнкі — перажыць украінскі наступ без наступстваў для сябе

Работа ў гэтым кірунку дапаможа панесці адказнасць і астатнім удзельнікам злачынстваў супраць беларусаў.
Але каб злачынцы не пазбеглі адказнасці, давядзецца прыкласці яшчэ шмат намаганняў. Прычым не толькі ў прававым сэнсе — ідзе вайна, у якой незаконная ўлада Лукашэнкі займае бок агрэсара, то-бок Расіі.
Скажу відавочную, але непапулярную рэч: для таго, каб наблізіцца да больш рэалістычнай перспектывы прыцягвання да адказнасці, трэба спачатку выйграць вайну. Інакш усе нашы размовы выглядаюць празмерна: у 1943 годзе два французы абмяркоўваюць паміж сабой, ці павесяць яны Герынга і Гімлера. Францыя пакуль цалкам акупаваная, і хаця ў ёй існуе рух супраціву, у першую чаргу трэба клапаціцца, каб выйграць вайну. А калі вайна будзе выйграна, тады з’явіцца магчымасць вінаватых прыцягнуць да адказнасці. Калі знойдуцца спосабы і рэсурсы выйграць вайну, то доказаў і юрыдычных падстаў, каб прыцягнуць злачынцаў да адказнасці, дастаткова ўжо зараз.

Для цяжкіх злачынстваў, якія пацягнулі за сабой смерць чалавека, поўнае апраўданне не прадугледжана законам

— Ці не згубяцца «пасля вайны» шараговыя выканаўцы, дзясяткі вінцікаў рэпрэсіўнай сістэмы Лукашэнкі, да якіх проста не зможа дабрацца рука правасуддзя?
— Мае сціплыя назіранні за жыццём падказваюць, што ні ў адной краіне ні ў адной эпосе не здаралася так, каб усе злачынцы былі пакараны на 100 адсоткаў; відавочна, ёсць людзі, якія пазбягаюць адказнасці.
І другое статыстычнае назіранне: чым больш чалавек здзяйсняе злачынстваў, тым большая верагоднасць прыцягнення яго да адказнасці. Бо шырыцца спіс людзей, якім ён прычыніў шкоду, адпаведна, шырыцца спіс людзей, кроўна зацікаўленых у тым, каб пакласці сваё жыццё (гады, нервы, грошы, сілы), каб прыцягнуць вінаватага да адказнасці. Таму чым больш мы, пацярпелыя беларусы, будзем дабівацца справядлівасці, тым большая верагоднасць, што гэта ўдасца.

Вадзім Мажэйка: Перамовы з рэжымам трэба весці з дапамогай пернікаў і пугі

Я не выключаю, што родныя некаторых пацярпелых захочуць дараваць злачынствы сваім «крыўдзіцелям». У такім выпадку юрыдычна магчымае змякчэнне пакарання, але не поўнае вызваленне ад адказнасці: пацярпелы можа дараваць маральна, а пракурор павінен выконваць закон. Для цяжкіх злачынстваў, якія пацягнулі за сабой смерць чалавека, поўнае апраўданне не прадугледжана законам.
Для таго, каб у будучай Беларусі існавала прававая сістэма і была пабудавана прававая дзяржава, мы ўсе зацікаўлены ў тым, каб людзі, якія прымалі ўдзел у такіх злачынствах, былі знойдзены і максімальна пакараны.