Кузняцоў: Момант, калі пратэст змяце зношаныя механізмы рэжыму, наступіць. Аднак дату ніхто не ў сілах прадказаць

Аналітык, заснавальнік сайта «Моцныя навіны» Пётр Кузняцоў — пра дату 25 сакавіка і ці варта ўвогуле прывязваць пратэст да нейкай даты альбо дня.

У каментарах і ў асабістых пыталіся: як думаеце, чаго чакаць ад 25-га сакавіка? — піша Пётр Кузняцоў. — Шчыра адказваю: не ведаю. Ёсць здагадкі і здагадкі, але я не хачу іх агучваць хоць бы дзеля таго, каб яны не паўплывалі на чыйсьці настрой.

Але ёсць адна рэч, якую я ведаю — дакладней, перакананы, што ведаю. Асацыяваць гэтак чаканую многімі другую хвалю пратэсту і магчымыя перамены з канкрэтнай чаканай датай, няхай гэта будзе 25 сакавіка ці любая іншая — велізарная памылка або, як варыянт, вынік наўмысных інфармацыйных маніпуляцый з боку спецслужб.

Восенню і зімой, калі стала відавочна, што пратэст ідзе на спад, пра другую хвалю вясной загаварылі многія. Я не памятаю, каб хтосьці асацыяваў рэнесанс масавых акцый менавіта з 25 сакавіка, такога, у прынцыпе, не было. Пісалі і казалі пра тое, што пройдзе кавід, стане цёпла, прыйдуць эканамічныя цяжкасці як дадатковы фактар — пра шматлікія магчымыя прычыны, але не пра тое, што будзе нейкая дата і — бац! Усё здарыцца менавіта ў гэтую дату. Як у Новы год.

Апошняя спроба падагнаць актывізацыю пратэсту пад канкрэтны дзень была звязаная з абвяшчэннем «агульнанацыянальнай забастоўкі» 26 кастрычніка і скончылася, будзем шчырыя, даволі правальна: у страйк пайшоў збольшага толькі прыватны бізнес, многія прадстаўнікі якога пасля жорстка за гэта паплаціліся. Акцыя не набрала моцы, не прынесла чаканага выніку і вельмі прадказальна выклікала хвалю дэпрэсіі і дэматывацыі, і можна з вялікай доляй упэўненасці казаць, што менавіта з гэтага моманту масавыя пратэсты пайшлі на спад вельмі прыкметна. Не трэба быць сямі пядзяў у ілбе, каб разумець: калі 25-га раптам не атрымаецца, а чаканні ад гэтага дня будуць высокімі, то гэта стане пачаткам не другой хвалі пратэсту, а другой хвалі дэмаралізацыі.

Другі момант, звязаны канкрэтна з датай 25 сакавіка. Сапраўды, як пішуць і кажуць многія, гэтая дата — сакральная для нацыянальна-арыентаваных людзей. Аднак уладай Лукашэнкі незадаволеныя куды больш шырокія колы, многія прадстаўнікі якіх наогул не задаюцца пытаннямі культурнай і цывілізацыйнай прыналежнасці. Канешне, спроба, калі такая мае месца быць свядома, з’яднаць усю нацыю пад сцягам барацьбы з сістэмай менавіта на аснове нацыянальнай ідэі, глядзіцца добра, аднак пытанне: ці гатовыя да гэтага беларусы?

Я думаю, што ўсім цяпер важна разумець: 25 сакавіка сапраўды можа быць днём, калі незадаволеныя ў чарговы раз прадэманструюць, як іх шмат. І пры ўдалым збегу акалічнасцей ён можа стаць днём, з якога стартуе новы віток барацьбы. Гэта можа быць, гэтага нельга выключаць.

Але не варта «вастрыць» сябе на тое, што гэта павінна адбыцца «цяпер ці ніколі». Летнія і восеньскія пратэсты пазбавілі сістэму легітымнасці, падкасілі яе рэсурсы, аднак не змаглі яе знесці. Зараз, выкарыстоўваючы тыя, што засталіся сілы, улада люта змагаецца з незадаволенымі, спрабуючы цалкам іх дэмаралізаваць, месцамі і часам нават перахапляючы ініцыятыву. На кароткай дыстанцыі гэта прыносіць пэўны поспех, аднак у перспектыве сістэма ўсё роўна асуджаная: пазбаўленая як унутранай, так і знешняй легітымнасці, яна цяпер існуе ў рэжыме штодзённага інстытуцыйнага паслаблення, працуюць працэсы, падобныя карозіі. Карозія раз’ядае нават тыя канструкцыі, супраць якіх аказваюцца нямоглымі і буйнакаліберныя снарады, з гэтым нічога не зробіш.

Момант, калі пратэст зноў падымецца і рэальна змяце зношаныя механізмы рэжыму, безумоўна, наступіць. Аднак дату яго ніхто не ў сілах прадказаць. Тут павінна сысціся некалькі фактараў. Пратэст павінен выспець да стану, калі воля да перамогі і справядлівасці, эмоцыі стануць мацней, чым асцярогі за сваю долю ў выпадку няўдачы. Ён павінен здэтанаваць пад уплывам нейкага магутнага імпульсу. Ён павінен не сутыкнуцца лоб у лоб з мабілізавалі сілай, а з сапраўды слабым праціўнікам.

І — самае галоўнае: людзі ў гэты момант павінны быць поўныя веры. Адзін у аднаго і ў выніковы поспех. Не згубіць гэтую веру — адна з галоўных задач.