«Не забудзем». Два гады за надпіс на асфальце на месцы гібелі Аляксандра Тарайкоўскага

Суд Фрунзенскага раёна Мінска вынес прысуд па крымінальнай справе аб надпісе «Не забубем» на месцы гібелі Аляксандра Тарайкоўскага каля станцыі метро «Пушкінская». Суддзя Юлія Блізнюк прызнала менчукоў Марыю Бабовіч і Максіма Паўлюшчыка вінаватымі ў хуліганстве (Частка 2 артыкула 339 КК). Паўлюшчыку яна прызначыла два гады калоніі агульнага рэжыму, Бабовіч — паўтара года абмежавання волі. Адначасова ў тым жа судзе працягваецца разгляд справы Дзяніса Грэханава, Ігара Самусенкі і Уладзіслава Гуліса, затрыманых амаль адначасова з Бабовіч і Паўлюшчыкам.

Пасля забойства Аляксандра Тарайкоўскага невядомым сілавіком каля станцыі метро «Пушкінская» 10 жніўня на месцы яго смерці паўстаў стыхійны Мемарыял, паведамляе «Медыязона». Кожны дзень людзі прыносілі туды кветкі, плакаты, клеілі ўлёткі і пісалі на тратуарнай плітцы словы памяці пра загінулага. Адна з фраз, якую пратэстоўцы пісалі часцей за ўсё — і з якой зацята змагаліся камунальнікі — «не забудзем». За два такія надпісы на месцы мэмарыялу ў судзе Фрунзенскага раёна судзяць пяцёх менчукоў. Па адной з спраў суд сёння вынес прысуд.

Справа першая. Марыя Бабовіч і Максім Паўлюшчык

8 верасня каля дзесяці-адзінаццаці вечара Марыя Бабовіч прыехала ў госці ў раён метро «Пушкінская». Ужо пасля паўночы, вяртаючыся дадому праз тую ж «Пушкінскую», яна сустрэла там незнаёмых мужчыну і жанчыну, з якімі «пагутарыла з нагоды надпісу на асфальце».

«Яны сказалі, што хочуць нанесці надпіс «не забудзем». Прапанавалі дапамагчы. Я пачала пісаць, потым Максім узяў пэндзаль і дапісаў надпіс. Калі сказалі, што едзе міліцыя, то мужчына пайшоў, а жанчына пайшла яшчэ да нанясення надпісу», — тлумачыла ў судзе Бабовіч. Незнаёмы мужчына сказаў ёй, што такая фарба лёгка змываецца вадой, таму яна і пагадзілася.

Па словах дзяўчыны, змест надпісу было ёй зразумелы. «Гэта асабліва нічога новага ў сувязі з апошнімі падзеямі ў краіне. Гэтым надпісам хацела сказаць, што мы не забудзем памяць пра Аляксандра Тарайкоўскага, дакладней, памяць пра яго і тое, што з ім адбылося, на жаль», — казала Бабовіч.

Максім Паўлюшчык у судзе распавёў, што 9 верасня каля станцыі метро «Пушкінская» «убачыў трох чалавек, вырашыў падысці пацікавіцца, што там адбываецца». Незнаёмая дзяўчына патлумачыла яму, што яны збіраюцца пісаць на маставой, а мужчына ўдакладніў, якія менавіта словы.

«Марыя [Бабовіч] пачала пісаць, потым я ўзяў пэндзлік. Я думаў, што не будзе адказнасці», — казаў Паўлюшчык.

На пытанне пракурора аб матывах свайго ўчынку ён адказваў, што «дагэтуль не можа зразумець, навошта гэта рабіў». Па адукацыі Максім — тынкоўшчык-маляр. У судзе ён казаў, што «гэтая фарба пасля двух добрых дажджоў сышла б».

Бабовіч і Паўлюшчык першапачаткова абвінавачвалі па частцы 2 артыкула 339 КК (хуліганства, здзейсненае паўторна альбо групай асоб) і часткі 2 артыкула 218 КК (наўмысныя знішчэнне альбо пашкоджанне маёмасці). З сярэдзіны верасня яны ўтрымліваліся ў СІЗА. Па версіі следства, 9 верасня ў перыяд з трох да чатырох гадзін раніцы, дзейнічаючы групай асоб, знаходзячыся паблізу будынка № 21А па вуліцы Прытыцкага ў Мінску, абвінавачаныя «беспадстаўна, наўмысна здзейснілі апаганьванне збудавання цынічнымі надпісамі і псаванне маёмасці ў грамадскіх месцах, якая суправаджаецца знішчэннем чужой маёмасці».

Бабовіч і Паўлюшчык, выкарыстоўваючы пэндзлі і фарбы сіняга колеру, зачытвала ў судзе пракурор, наўмысна нанеслі на плітку, якая належыць ДВА «Гаррамаўтадар Менгарвыканкама», цынічны надпіс: «Не забубем», чым прычынілі прадпрыемству маёмасную шкоду ў буйным памеры. Паводле папярэдніх падлікаў «Гаррамаўтадара», сума шкоды склала 7 516 рублёў 31 капейку. Але ў судзе прадстаўнік прадпрыемства ўдакладніў, што яна апынулася значна менш — усяго 211 рублёў 20 капеек. Адвакаты сцвярджалі, што складу злачынства паводле часткі 2 артыкула 218 КК у дзеяннях Бабовіч і Паўлюшчыка няма — сума шкоды не перавышае 40 базавых велічынь. Абарона настойвала, што правіну падсудных можа разглядацца толькі як адміністрацыйнае правапарушэнне, і хадайнічала аб змяненні меры стрымання, але судзьдзя адхіліла гэтае хадайніцтва. Паўлюшчык і Бабовіч цалкам пакрылі шкоду па грамадзянскай пазове «Гаррамаўтадара».

Адвакат Марыі Бабовіч Андрэй Мачалаў хадайнічаў таксама аб далучэнні да справы заключэння філолага Аляксандра Лукашанца, які па просьбе абароны адказаў на пытанне, ці можна лічыць «цынічнай» фразу «не забудзем». Суддзя адхіліла хадайніцтва, таму што абвінавачаным ставіцца іншая фраза — «Не забубем».

Тады адвакат папрасіў прызначыць лінгвістычную экспертызу, якая ўстновіць, ці з'яўляюцца словы «не забубем» цынічнымі і абразлівымі для грамадзян, ці выказваюць яны непавагу да маральных каштоўнасцяў. Але дзяржабвінаваўца палічыла, што экспертыза немэтазгодная, бо паняцці «цынічнасці» і «абразы» — суб'ектыўныя. Суддзя адхіліла і гэтае хадайніцтва на той падставе, што словы «забубем» у рускай мове няма.

На спрэчках дзяржабвінаваўца Касьянчык папрасіла суд пакараць «Гаррамаўтадар» за тое, што прадпрыемства не прадаставіла загадзя ўдакладненую суму шкоды. Пракурор пагадзілася, што па частцы 2 артыкула 218 КК Бабовіч і Паўлюшчыка варта апраўдаць.

«Дзеянні абвінавачаных былі здзейсненыя не з наўмысным знішчэннем маёмасці, а з яго пашкоджаннем. Аднак пашкоджана было менш, чым на суму ў памеры 40 базавых велічынь», — сказала Касьянчык і папрасіла выправіць суму шкоды ў абвінавачванні.

Абвінавачванне ў выніку адмовілася ад фармулёўкі «апаганьванне збудаванняў цынічнымі надпісамі» — у судзе так і не было даказана, што надпіс «не забубем» цынічны. У абвінавачванні Паўлюшчыку засталіся «наўмысныя дзеянні, якія груба парушаюць грамадскі парадак і выказваюць відавочную непавагу да грамадства, якія суправаджаюцца пашкоджаннем маёмасці, учыненыя паўторна і групай асоб». У Бабовіч гэтая фармулёўка прыводзіцца без слова «паўторна».

Адзін са сведкаў з «Гаррамаўтадара» распавёў у судзе, што спачатку яны з калегамі рыхтаваліся мяняць сапсаваную плітку, таму завысілі суму шкоды. Калі прадпрыемства атрымала позву ў суд, фактычную суму шкоды пералічылі. 211 рублёў 20 капеек — гэта кошт ачысткі пакрыцця, у яе ўваходзяць выдаткі на паліва і арэнду мыйнай машыны.

Супрацоўнік РУУС Фрунзенскага раёна Ігар Цімафееў, даючы паказанні сведак у судзе, распавёў, што 9 верасня каля трох гадзін ночы затрымаў Бабовіч і Паўлюшчыка каля «Пушкінскай». Міліцыянт заўважыў надпіс на маставой, убачыў вядро з фарбай. Па яго словах, пэндзлікаў побач не было. Цімафееў сцвярджаў, што рукі Бабовіч былі запэцканыя фарбай такога ж колеру, як надпіс, і што ад яе і Паўлюшчыка пахла алкаголем. На агляд затрыманых не дастаўлялі, у дакументах аб ап'яненні не гаворыцца.

Дзяржабвінаваўца папрасіла прызнаць Максіма Паўлюшчыка вінаватым паводле часткі 2 артыкула 339 КК і прызначыць яму два гады калоніі ўзмоцненага рэжыму. Чатыры месяцы таму, паказала пракурор, ён вызваліўся пасля папярэдняга тэрміну за хуліганства.

Выступаючы з апошнім словам, Максім Паўлюшчык не хаваў эмоцый і плакаў. Ён прасіў прабачэння ў суда і родных, казаў, што раскайваецца, і прасіў даць яму шанец. Абвінавачаны са згоды суддзі звярнуўся да сваёй цяжарнай сяброўкі, якая прыйшла ў суд, і паабяцаў: «Мы абавязкова распішамся».

Марыя Бабовіч сказала, што раскайваецца і папрасіла «даць права на памылку».

Для Марыі Бабовіч Касьянчык запрасіла пакаранне ў выглядзе абмежавання волі без накіравання ў выпраўленчую ўстанову адкрытага тыпу на паўтара года («хатняя хімія»).

Суд пагадзіўся з бокам абвінавачвання амаль ва ўсім — але Максім Паўлюшчык будзе адбываць пакаранне ў калоніі агульнага, а не ўзмоцненага рэжыму; Марыю Бабовіч прысудзілі да абмежавання волі і вызвалілі ў зале суда.

Справа другая. Дзяніс Граханаў, Ігар Самусенка і Уладзіслаў Гуліс

Адначасова ў судзе Фрунзенскага раёна працягваецца разгляд справы менчукоў Дзяніса Грэханава, Ігара Самусенкі і Уладзіслава Гуліса.

Ім прад'яўляюцца частка 2 артыкула 339 КК (хуліганства) і частка 2 артыкула 218 КК (наўмысныя знішчэнне альбо пашкоджанне маёмасці).

Паводле абвінавачвання, 9 верасня з 01.47 да 02.20 па тым жа адрасе, які паказаны ў справе Бабовіч і Паўлюшчыка — Прытыцкага, 21А — кожны з траіх падсудных «у групе асоб» нанёс на тратуар «цынічны надпіс, які абражае пачуцці грамадзян, дэманструе грэбаванне маральнымі каштоўнасцямі, накіравана на прычыненне шкоды грамадскаму парадку і маральнасці».

Абарона прасіла далучыць да матэрыялаў справы заключэнне філолага Лукашанца, згодна з якім надпіс «не забудзем» «не з'яўляецца цынічным». Суддзя Юлія Крэпская, у адрозненне ад сваёй калегі, якая разглядае справу Бабовіч і Паўлюшчыка, задаволіла гэтае хадайніцтва.

Спачатку ў абвінавачванні было пазначана, што шкода ад надпісу, нанесенай абвінавачанымі, склала 10 тысяч 182 рублі 52 капейкі, але прадстаўнік «Гаррамаўтадара» выступіў з грамадзянскай пазовам і назваў іншую суму — 255 рублёў 99 капеек.

Як і ў паралельным працэсе, адвакаты хадайнічалі аб змене меры стрымання, таму што сума заяўленай шкоды менш, чым неабходна для абвінавачвання па артыкуле 218 КК. Суддзя адхіліла хадайніцтва.

Абвінавачаныя ў судзе прызналі віну часткова. Яны згодныя, што пісалі «не забудзем», але не лічаць надпіс цынічным. Па словах 42-гадовага Граханава, ноччу 9 верасня ён прыехаў на «Пушкінскую» на ровары, каб зрабіць надпіс. У заплечніку ён прывёз балёнікі з чырвонай і белай фарбай. Ён нагадаў, што камунальнікі прыбіралі надпіс, які з'яўляўся зноў і зноў ля мемарыяла Тарайкоўскаму, таму вырашыў яе аднавіць. «Чалавек загінуў, а крымінальная справа так і не распачалі. Мяне, як і многіх іншых людзей, гэта абурыла», — казаў абвінавачаны.

Дзяніс Граханаў патлумачыў, што пісаў на плітцы не адзін. Да яго далучыліся Уладзіслаў Гуліс і Ігар Самусенка.

Граханаў распавядаў, што ў нейкі момант з'явіліся людзі ў аліўкавай форме і ў балаклавах. Па словах абвінавачанага, ён спалохаўся і з'ехаў на ровары. Яго затрымалі на наступны дзень.

9 верасня Уладзіслаў Гуліс і Ігар Самусенка дамовіліся сустрэцца каля станцыі метро «Пушкінская», каб разам схадзіць па цыгарэты ў краму «Суседзі». Калі яны ўжо вярталіся дадому, убачылі, што на месцы мемарыяла Тарайкоўскаму незнаёмы ім чалавек — гэта быў Граханаў — напісаў на тратуары чырвоным балкончыкам некалькі літар.

Па словах Гуліса, яны разгаварыліся з Граханавым і дапамаглі яму дапісаць надпіс. Сам Гуліс, паводле яго слоў, напісаў толькі літару «е», хто пісаў астатняе, ён не бачыў.

«Я ведаў, што заўсёды на гэтым месцы пішацца фраза «не забудзем!» — такк Гуліс патлумачыў, адкуль ведаў, што збіраўся напісаць Граханаў.

Уладзіслаў Гуліс раней быў судзімы за незаконны абарот наркотыкаў па частцы 3 артыкула 328 КК. Гуліс вызваліўся па амністыі ў чэрвені 2020 года.

Самусенка распавёў тое ж самае, што і яго прыяцель Гуліс. Ён дадаў, што сам абвёў чырвоным колерам літару «а», каб праверыць, ці ёсць яшчэ фарба ў балоне. Паводле яго слоў, ён не бачыў, ці пісаў Гуліс або Граханаў белым балончыкам. Гуліса і Самусенку затрымалі ў той жа вечар сілавікі, якія прыбылі на «Пушкінскую».