Русіфікаваць беларускую лацінку. Прапагандысты напісалі пра гэта, але потым выдалілі пост
Сёння раніцай стала вядома, што на Рэспубліканскім савеце па гістарычнай палітыцы пры Адміністрацыі Лукашэнкі збіраюцца разгледзець пытанне аб транслітарацыі геаграфічных назваў вуліц і населеных пунктаў з выкарыстаннем рускай мовы, у тым ліку на беларускую лацінку.
Дзяржаўнае агенцтва «БелТА» паведаміла пра гэта са спасылкай на словы кіраўніка згаданай адміністрацыі Ігара Сяргеенкі. Як адзначае ў сваім «экстрэмісцкім» канале блогер-«экстрэміст» Антон Матолька, навіна з'явілася 8 снежня а 11:43.
Пазней, у 14:25, прапагандысты апублікавалі і пост у сваім тэлеграм-канале з цытатай Сяргеенкі.
Са слоў чыноўніка вынікала, што на пасяджэнні будзе разглядацца менавіта лацінская транслітарацыя назваў вуліц, гарадоў і іншых населеных пунктаў у Беларусі. Цяпер яны перадаюцца лацінкай з беларускага арыгінала. Па словах Сяргеенкі, будзе разглядацца выкарыстанне надалей рускай мовы. «Цяпер паступаюць звароты грамадзян па гэтым пытанні, і мы вырашылі разгледзець яго і ўнесці яснасць, як далей выкарыстоўваць рускую мову ў назвах вуліц, населеных пунктаў, у транспарце», — заявіў чыноўнік.
Аднак каля 15:00 стала вядома, што гэта пасяджэнне ўжо скончана і ніякай інфармацыі наконт рашэння апублікавана не было.
Крыху пазней, а 15:19, «БелТА» выдаліла пост з інфармацыяй аб
абмеркаванні прапановы выкарыстоўваць рускую мову пры транслітарацыі назваў
вуліц.
Больш таго, цытата Сяргеенкі была выдалена і з ранішняй
навіны аб правядзенні пасяджэння.
Ці азначае гэта, што лукашэнкаўцы тэму адрынулі альбо засунулі ў доўгую шуфлядку? Выглядае, што не.
Бо якраз сёння — нібыта лыжка да абеду — на старонках лукашэнкаўскага выдання «СБ.Беларусь сегодня» пра лацінку з прарасійскіх пазіцый выказаўся кіраўнік Магілёўскага гісторыка-патрыятычнага пошукавага клуба «Віккру» Мікалай Барысенка.
«Гэтая
транслітарацыя беларускай мовы лацінскім алфавітам, прычым з выкарыстаннем
якіх-небудзь знакаў, зусім чужых беларускай мове, для мяне як жыхара ўсходняй
Беларусі з'яўляецца незразумелай. Думаю, жыхары Віцебскай, Гомельскай,
Магілёўскай абласцей з цяжкасцю разумеюць, пра што там ідзе гаворка.
Разгойдванне сітуацыі вакол лацінізацыі пачалося не сёння, а яшчэ з дзясятак гадоў таму. Але тым не менш акцэнт на тое, што без гэтай лацінкі немагчыма пражыць, а з рускай мовы па-беларуску ці па-англійску немагчыма перадаць якія-небудзь гукі, не мае пад сабой сур'ёзнай асновы. І вось гэта выкарыстоўваюць нашы нацыянальна афарбаваныя «таварышы», спрабуючы прывесці гэты момант у наша жыццё. Думаю, мы павінны даць гэтаму адпаведную ацэнку», — сказаў Барысенка.
На трывожную сітуацыю звярнула ўвагу аўтарка кнігі «Мова 404» Аліна Нагорная. На сваёй старонцы ў фэйсбуку яна ініцыявала напісанне зваротаў у абарону транслітарацыі на лацінку з беларускай, а не з рускай мовы.
Каб захаваць беларускую мову на вулічных шыльдах і ў
транспарце, Аліна Нагорная папрасіла карыстальнікаў скапіяваць і даслаць у дзяржустановы (па вось гэтых спасылках — адзін і два) наступны тэкст:
«Самым адметным і нязменным, што ёсць у Беларусі і ў беларусаў, з’яўляецца беларуская мова. Гэта наша гісторыка-культурная і духоўная спадчына, якую мы абавязаны берагчы згодна з арт. 54 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.
Разам з тым на нацыянальным прававым інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь з’явілася наступная інфармацыя: «Будет рассмотрен и вопрос транслитерации в географических названиях улиц и населенных пунктов с использованием русского языка. Сейчас поступают обращения граждан по этому вопросу, и мы решили рассмотреть его и внести ясность, как дальше использовать русский язык в названиях улиц, населенных пунктов, в транспорте»
ПРАШУ:
1. Пакінуць «Інструкцыю па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіта» ў рэдакцыі ад 24 ліпеня 2006 года. Улічваючы, што Інструкцыя ў дадзенай рэдакцыі была ўзгоднена з Міністэрствам замежных спраў, Міністэрствам унутраных спраў, Міністэрствам культуры, Інстытутам мовазнаўства імя Якуба Коласа пры НАН Беларусі;
2. Прывесці ўсе існуючыя надпісы геаграфічных аб’ектаў у адпаведнасць з «Інструкцыяй па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіта» (у рэдакцыі ад 24 ліпеня 2006 года);
3. У адпаведнасці з Законам «Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб» адказаць на мой зварот у вызначаны законам тэрмін».
Супраць беларускай лацінкі ўжо даўно змагаюцца рознага кшталту праўладныя актывісты, духоўна блізкія да гродзенскай «рускаміркі» Вольгі Бондаравай. Адна з такіх, мінская бухгалтарка Юлія Дударэнка (раней працавала ў МУС), у жніўні актыўна прасоўвала змаганне супраць лацінкі ў сацсетках, дзе, у прыватнасці, пісала: «Я хачу бачыць рускую мову, а не пшэцкую лацінку».
Тая кампанія змагання супраць «пшэцкага» напісання назваў вуліц, гарадоў і іншых тапонімаў нічым не скончылася. Магчыма, зараз мы назіраем за новым этапам.