Мікалай Кузьміч шукае спонсараў для нацыянальнай святыні — крыжа Ефрасінні Полацкай
Мастак-ювелір з Брэста Мікалай Кузьміч ў 2014 годзе перарабіў верхні бок крыжа Ефрасінні Полацкай, які сам і аднавіў. Сам знайшоў спонсараў, сам перарабіў.
Галоўны сардэчная боль сённяшняга дня мастака — зваротны бок крыжа. Нажаль, ніхто не спяшаецца з дапамогай, хоць на ўсю працу патрабуецца 15-20 тысяч долараў.
— Вы ўваходзіце ў пяцёрку самых знакамітых мастакоў-ювеліраў свету ў тэхніцы гарачай эмалі. Не душыць слава?
— Я не адношу сябе да знакамітасцяў.
Культура на пустым месцы не расце, ды і цудаў на гэтым свеце не бывае. А крыж Ефрасінні Полацкай — гэта, перш за ўсё, помнік ювелірнага мастацтва. Ён мае патрэбу ў даглядзе. Але ўладныя людзі думаюць інакш...
— Дзе ж вы знайшлі спонсараў, каб перарабіць верхні бок крыжа?
— Не буду называць усіх пайменна, але перадайце ім праз газету вялікі дзякуй. Крыж цяпер зусім іншы: наблізіўся да арыгіналу, які зрабіў Лазар Богша — з дасканалымі арнаментамі, з абліччамі святых. Крыж можна трыста гадоў перарабляць — мяжы дасканаласці няма.
— Чаму ж няма належнай дапамогі ад дзяржавы? Усё ж такі гаворка пра нацыянальную святыню...
— Я звярнуўся да старшыні Брэсцкага аблвыканкама Анатоля Ліса, які пераправіў мой зварот да мітрапаліта Паўла. Наўпрост да прэзідэнта звярнуцца немагчыма... А Павел адказаў губернатару: крыж у нармальным працоўным стане. Увогуле, зноў патрэбны спонсары, а спонсараў няма!
— Вы лаўрэат мноства прэмій, узнагароджаны ордэнамі і медалямі, з 2004 па 2010 гады ўзначальвалі Брэсцкае аддзяленне саюза мастакоў. Вас называюць другім Лазарам Богшам. Павінны як сыр у масле катацца...
— Пра што гаварыць... Мне даводзіцца кожны дзень адпрацоўваць маё масла, працаваць не пакладаючы рук. Усё значна складаней, чым вы ўяўляеце.
— Якія ўласныя творы мастацтва выклікаюць у вас асаблівы гонар?
— Увосень адбудзецца мая персанальная выстава эксперыментальнай эмалі ў Мінску. На жаль, у Беларусі няма галерэй, здольных прадзюсаваць мастака, — наогул нічога няма! Закон аб каштоўных металах ставіць нас у такое становішча, што ніхто і працаваць не хоча...
— Што асаблівага ў гэтым законе?
— Самая вялікая мая праблема — утрыманне майстэрні. Бо ліцэнзія на працу з каштоўнымі металамі прадугледжвае статус індывідуальнага прадпрымальніка: ты павінен утрымліваць ахову, мець «трывожную кнопку» — усё складана. Утрыманне майстэрні абыходзіцца ў 5–6 мільёнаў рублёў у месяц. Быццам бы і няшмат — 300–400 долараў. Але ж спачатку іх трэба зарабіць!
— На світанку сваёй дзейнасці вы з'яўляліся сябрам БНФ «Адраджэньне». Чаму адышлі ад грамадска-палітычнай дзейнасці?
— Гэта было ў часы Зянона Пазьняка, у мяне нават членскі білет ёсць. Але потым я ўсклаў на свае плечы аднаўленне крыжа Ефрасінні Полацкай — паглынула творчасць.
Мае працы яшчэ ў часы Савецкага Саюза закупілі музеі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва ў Расіі, Германіі. Асабіста перадаў у Нацыянальны музей 83 сваіх работы — хоць калекцыя захаваецца.
— Нягледзячы на ўсе рэгаліі, вас наўрад ці можна назваць любімчыкам дзяржавы. Не склаліся адносіны з уладамі?
— Не, нармальна. 1 мая мяне абвясцілі чалавекам года ў галіне мастацтва Брэсцкай вобласці. Губернатар паціснуў руку, мой партрэт на дошцы гонару...
Няма ніякіх праблем з дзяржавай. Ёсць адна — з самім сабой: трэба перарабіць адваротны бок крыжа... І — не магу. Патрэбна дапамога. І дзяржавы, і неабыякавых людзей, мецэнатаў...