Пастухоў: Якую ролю новы ідэалізм міленіялаў адыграе ў рэальнай будучыні?
Цяпер робіцца заўважным адчувальны пакаленчы разлом па лініі «рэалізм-ідэалізм». Безумоўна, усякае дзяленне ўмоўнае і не абсалютнае, таму заўсёды знойдзецца пад рукой і малады рэаліст, і стары ідэаліст, што не адмяняе тэндэнцыі, піша палітолаг і гісторык Уладзімір Пастухоў.
Трагедыя 7 кастрычніка 2023 года ў Ізраілі і вайна ў Газе, якая распачалася пасля гэтага, выклікалі да жыцця, а дакладней будзе сказаць – выявілі, гіганцкі пласт новага левага, па сутнасці — антыімперыялістычнага, па форме — антысеміцкага руху, які ахоплівае ўзроставую групу прыблізна ад 20 да 40 гадоў, і што пакрывае сабой практычна ўсю тэрыторыю сучаснага Захаду.
Сёння мы вымушаныя асобна асэнсоўваць як трыгер (новую вайну на Блізкім Усходзе), так і выкрытую ім тэндэнцыю, якую нельга звесці выключна да нагоды, што прымусіла звярнуць на яе пільную ўвагу.
Нешта падобнае толькі што адбылося ў Расіі, дакладней — у арэале пасялення рускай культуры, які сёння значна шырэйшы, чым тэрыторыя Расіі, бо ўключае гіганцкую эміграцыю.
Трэба аддаць належнае камандзе ФБК, якая здолела зрабіць свой новы палітычны праект «Здраднікі» палітычнай падзеяй, нейкім актам (перфомансам), які выклікаў наймагутны палітычны рэзананс (прынамсі, значна большы, чым можна было разлічваць).
Гэта падзея, як і трагедыя 7 кастрычніка, нечакана выявіла існаванне ў Расіі паралельнага заходняму, але ідэнтычнага яму па сутнасці, пласта левага па сваім сэнсе ідэалістычнага руху ў той жа прыблізна узроставай групе ад 20 да 40 гадоў.
Груба кажучы, хоць я асабіста і не згодны з пасылам фільма Марыі Пеўчых і праграмы Юрыя Дудзя, я не магу, калі перафразаваць Леніна, паставіць іх бальшавізм ім у віну асабіста. Так ці інакш, яны з'яўляюцца голасам значнай часткі свайго пакалення, і праз паўтара месяца пасля пачатку дыскусіі па тэме «праклятых 90-х» гадоў гэтага немагчыма не прызнаць.
Мне здаецца, што намеціўся адчувальны пакаленчы разлом па лініі «рэалізм-ідэалізм». Безумоўна, усякае дзяленне ўмоўнае і не абсалютнае, таму заўсёды знойдзецца пад рукой і малады рэаліст, і стары ідэаліст, што не адмяняе тэндэнцыі.
Для майго пакалення характэрна прызнанне таго, як нам здаецца, відавочнага факту, што свет у цэлым несправядлівы, жорсткі, уладкаваны пад запыты моцных і за кошт слабых, ён з'яўляецца домам зла, дзе дабро жыве на правах Папялушкі.
Перамогу дабра над злом мы схільныя разглядаць як цуд, і, калі гэта здараецца, мы шмат разоў дзякуем лёсу за тое, што ён даў нам магчымасць стаць сведкамі гэтага.
Для таго новага пакалення, голасам якога з'яўляюцца Марыя Пеўчых і Юрый Дудзь, гэта ненармальна. У іх карціне свету дабро абавязана перамагаць зло (напэўна, таму, што яны гэтага вартыя — а чаму не?), а людзі, якія не сталі на бок дабра ў барацьбе са злом, – здраднікі.
Я не гатовы рабіць нейкія глыбакадумныя высновы на падставе гэтых назіранняў, а толькі фіксую існаванне і ў Расіі, і на Захадзе, пакаленчай базы для новага левага ідэалізму.
Падабаецца нам, прадстаўнікам пакалення «рэалістаў», гэта ці не, усё роўна — гэта аб'ектыўная рэальнасць, якая дадзена нам і ў адчуваннях, і надоўга.
Якую ролю новы ідэалізм міленіялаў адыграе ў рэальнай будучыні, меркаваць пакуль не бяруся. Дапускаю, што ён мае нейкую вельмі крывую сувязь з ідэалізмам пакалення хіпі на Захадзе і, адпаведна, нашымі «шасцідзесятнікамі».
Гэта значыць, усё будзе таксама вельмі няпроста. Пры гэтым, нейкая частка гэтых ідэалістаў у Расіі топіць сёння шчыра за «рускі свет ад мора да мора», што робіць сітуацыю яшчэ складанейшаў.
У любым выпадку, мы сутыкнуліся са з'явай, а не падзеяй, з аб'ектыўным працэсам, а не толькі з суб'ектыўным меркаваннем.
Я нават не магу сказаць, добра гэта ці дрэнна. Я сам, а таксама людзі, якія перажылі разам са мной 1980-я, 1990-я і 2000-я ў сталым узросце (гэта значыць, тыя, на чыіх плячах ляжаў увесь цяжар барацьбы за выжыванне сям'і), нагадваюць мне старога ката з дзіцячага мультыка, што бліскуча быў агучаны Ліванавым, які разважае пра тое, што сабакі заўсёды ганяліся за катамі, што так было і так будзе, бо так уладкаваны свет. А вось тое пакаленне, якому на вылеце з 1990-х было 10-15 гадоў, задзірыста адказвае мне: «А ўласна, чаму так?».
Ну што ж — маюць права, і мая «мудрасць» не з'яўляецца перашкодай для таго, каб хтосьці марыў пра лепшы свет. Галоўнае толькі, каб у выніку свет не стаў яшчэ горшым.