Вераніка Цапкала: Калі б Пуцін падтрымаў народ Беларусі, то стаў бы нацыянальным героем

У Мінску і іншых гарадах Беларусі больш за месяц праходзяць пратэсты і страйкі, што пачаліся пасля абвяшчэння афіцыйных вынікаў выбараў, паводле якіх у шосты раз перамог Аляксандр Лукашэнка. У першыя дні сілавікі жорстка затрымлівалі ўдзельнікаў пратэстаў, сярод іх былі і непаўналетнія. Шмат хто быў жорстка зьбіты. Усяго было арыштавана звыш 7 тысяч чалавек. Па дадзеных ААН, загінулі чатыры чалавекі, лёс яшчэ васьмі невядомы.

Пра сітуацыю «Настоящее время» пагаварылі з паплечніцай Святланы Ціханоўскай на выбарах Веранікай Цапкала.
- Раскажыце, чаго чакаеце ад акцый пратэсту.
- Мы чакаем ад тых акцый, якія адбываюцца ў Беларусі ўжо апошні месяц, таго, што Лукашэнка нарэшце зразумее, што ў яго абсалютна няма падтрымкі ўнутры краіны, у яго няма падтрымкі большасці адсоткаў насельніцтва Беларусі. Гэта значыць, мы бачым, што ўсё больш і больш людзей выходзяць на вуліцы Мінску і іншых абласных і раённых цэнтраў і гарадоў. Таму мы спадзяемся, што Лукашэнка ўсё-такі вырашыць добраахвотна скласці ўладу і сысці з пасады, таму што 9 жніўня ён прайграў гэтыя выбары. І адразу скажу, што беларускі народ ніколі не здасца да таго часу, пакуль мы не дасягнем сваёй мэты.
- То бок, вы разлічваеце на тое, што ён убачыць такую ​​колькасць людзей і скажа: "А, о'кей, я сыходжу"?
- Не, мы разлічваем на тое, што ён убачыць, што ўжо на працягу больш за месяц - таму што прайшло больш за месяц з моманту выбараў у Рэспубліцы Беларусь - людзі выходзяць зноў і зноў, зноў і зноў. І наогул наша мэта ў тым, каб Лукашэнка застаўся адзін, каб ад яго адвярнуліся і сілавыя структуры, і дзяржслужачыя, таму што яны бачаць, што ў Лукашэнкі на сённяшні дзень няма падтрымкі ні як унутры краіны, ні на міжнароднай арэне. Таму што шэраг краін, краіны Еўрасаюза яго абвясцілі персонай нон-грата. Ён не з'яўляецца легітымным прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь.
- У вас ёсць падставы меркаваць, што нехта з яго атачэння пяройдзе на бок пратэстоўцаў?
- Ну вы ж бачыце, што гэта колькасць пакуль не масавы носіць характар, але ўсё-ткі мы бачым шмат прыкладаў таго, што і сілавыя структуры, і праваахоўныя органы, і настаўнікі, нават якія ў свой час яго актыўна абаранялі, яны сталі пераходзіць на бок народа, людзі звальняюцца. І мы робім усё магчымае для таго, каб дапамагаць вось такім рэпрэсаваным беларусам, гэта значыць тым беларусам, якія страцілі сваю працу з-за палітычных поглядаў, з-за актыўнай грамадзянскай пазіцыі. Мы дапамагаем такім людзям, падтрымліваем іх у гэты складаны для Беларусі час.
- Ну гэта гаворка ўсё-ткі ідзе пра шараговых міліцыянтаў, настаўнікаў, выкладчыкаў. А тут вось я маю на ўвазе такую ​​вярхушку беларускай улады: міністраў, намеснікаў міністраў, бізнэсмэнаў буйных.
- Гэта пытанне часу. У нас у Беларусі буйныя бізнесмены, на жаль, не могуць адкрыта выказваць сваю пазіцыю, таму што яны разумеюць, што яны будуць адразу падвяргацца рэпрэсіям, іх кампаніі будуць падвяргацца рэпрэсіям, іх супрацоўнікі будуць падвяргацца рэпрэсіям. На жаль, так пабудавана на сённяшні дзень сістэма ў Рэспубліцы Беларусь. Гэта значыць, за тое, што вы адкрыта выказваеце свой пункт гледжання, супраць вас альбо фабрыкуюць справу, альбо вас садзяць у турму, альбо вас проста выштурхваюць за межы Рэспублікі Беларусь. Таму паверце, што многія бізнесмены буйныя і чыноўнікі не падтрымліваюць рэжым Лукашэнкі, яны проста пра гэта адкрыта пакуль што сказаць не могуць. Але гэта пытанне часу, таму што вы бачыце, што больш за месяц адбываецца ў Беларусі, вы бачыце, што рух, мірныя дэманстрацыі, мірныя пратэсты не змаўкаюць. Больш за тое, яны набіраюць абароты. І Лукашэнка не разумее: чым больш сілу ён праяўляе супраць простага народа, супраць нашых грамадзян, тым мацней людзі яшчэ больш яго не ўспрымаюць як кіраўніка нашай краіны.
- Як вы ацэньваеце рэакцыю і заявы, дзеянні заходніх краін? Маю на ўвазе першую чаргу Еўропу.
- Мы наогул да гэтага заклікалі з першага дня выбараў у Рэспубліцы Беларусь. Мы ж бачым, што рэальны працэнт падтрымкі Лукашэнкі - я думаю, што на выбарах ён атрымаў не больш 10-13%. Таму што мы выкарыстоўвалі таксама незалежныя платформы, такія платформы як "Голас", платформа "ZUBR", шэраг сучасных тэхналогій, якія дапамагаюць незалежна падлічваць галасы нашых грамадзян. І мы бачылі, што ён атрымаў каля 10-13% галасоў нашых грамадзян. Але пасля тых крывавых падзей, якія адбыліся ў Беларусі 9, 10, 11, 12 жніўня, гэты працэнт падтрымкі нашых грамадзян яшчэ знізіўся. Мне здаецца, рэальная зараз падтрымка Лукашэнкі - каля 3%.
Вядома, нас вельмі засмучае, наогул мяне асабіста як грамадзяніна Рэспублікі Беларусь, вельмі засмучаюць тыя сілавыя метады, якія выкарыстоўваюцца супраць мірных грамадзян. Я разумею, што Лукашэнка падняў зарплаты сілавым структурам, праваахоўным органам, міліцыі, сілавікам ў два, у тры, чатыры разы часам. То бок, у нас на сённяшні дзень сілавікі зарабляюць у разы больш, чым прафесар якога-небудзь універсітэта. І менавіта таму яны так заўзята змагаюцца з народам. Але на самай справе для нас, для беларусаў гэта абсалютна не ўласціва. Мяне асабіста вельмі засмучае той факт, што сілавікі з такой жорсткасцю душаць грамадзянскі пратэст, прытым мірны грамадзянскі пратэст. І я заклікаю ў каторы раз, каб сілавікі спыніліся і ўсё-ткі перайшлі на бок народа, таму што ў Лукашэнкі падтрымкі няма ні як унутры краіны, ні за яе межамі.
- Як вы ацэньваеце наогул рэакцыю Злучаных Штатаў Амерыкі?
- Я думаю, што да гэтага часу ў Злучаных Штатах займаюць чакальную пазіцыю. Гэта значыць, яны глядзяць, яны назіраюць, я таксама не чула з іх боку ніякага роду заяў. Я бачыла, што ёсць заявы супраць падаўлення дэманстрацый вось такімі спосабамі, супраць гвалту. Але на самай справе я думаю, што на сённяшні дзень Злучаныя Штаты прынялі такую ​​чакальную стратэгію, яны глядзяць на тое, што будзе адбывацца ў далейшым у Беларусі. Менавіта таму мы гаворым, што пратэстны рух не павінен згортвацца, пратэстны рух не павінен станавіцца менш, таму што народ Беларусі больш не гатовы трываць Лукашэнку, прымаць Лукашэнку ў якасці легітымнага прэзідэнта. Таму я думаю, што рэакцыя Злучаных Штатаў рушыць услед, але крыху пазней, цяпер яны прынялі пазіцыю чакання, дык значыць яны назіраюць, што ў нас адбываецца ў краіне, яны назіраюць, як доўга будзе вось гэты пратэстны рух працягвацца, яны назіраюць і рэакцыю іншых краін.
- А як вам пазіцыя Крамля?
- На самай справе я лічу, што спадар Пуцін Уладзімір Уладзіміравіч, ён чалавек даволі-такі адукаваны, ён чалавек інтэлігентны, ён бачыць усё на свае вочы, ён бачыць, што адбываецца ў Беларусі, які пратэстны рух у нас цяпер разгарнулася. І мне здаецца, што калі б Уладзімір Уладзіміравіч заняў пазіцыю народа Беларусі - а пазіцыя народа Беларусі - гэта адыход Лукашэнкі ад улады, - то для нас Уладзімір Уладзіміравіч быў бы нацыянальным героем, таму што ён бы падтрымаў перш за ўсё волю большасці грамадзян Беларусі. Я спадзяюся, што Уладзімір Уладзіміравіч усё ж такі ўстане на бок беларускага народа. І, як я ўжо сказала, для нас у гэтым выпадку ён будзе нацыянальным героем, то ёсць чалавекам, які падтрымаў беларускі народ. Так, як расейцы падтрымлівалі беларускі народ падчас Другой сусветнай вайны, так, як расейцы нам дапамагалі вызваляць тэрыторыю Беларусі. Для нас ён быў бы проста герой, які стаў на бок народа, а не на бок дыктатара.
- А зараз ён на чыім баку?
- Паглядзім, на чыім ён баку. Я спадзяюся, што ўсё ж такі ён зменіць свой пункт гледжання.
- Чаго чакаеце ад сустрэчы Лукашэнкі і Пуціна?
- Я ўсё ж такі чакаю і я спадзяюся, як я ўжо паўтарала не раз, што ўсё ж такі Уладзімір Уладзіміравіч не будзе падтрымліваць чалавека, у якога няма падтрымкі ні як унутры дзяржавы, так і на міжнароднай арэне.
- Не магу зразумець, што вам дае для гэтага падставы, для такіх вясёлкавых надзей.
- Тое, што спадар Пуцін, як я ўжо сказала, чалавек даволі-такі адукаваны, чалавек інтэлігентны, ён жа бачыць, што адбываецца.
- Гэта значыць, вы проста верыце ў яго як у асобу, Уладзіміра Уладзіміравіча, і верыце, што ён стане ў выніку на бок пратэстоўцаў? І ўсе дзеянні, якія здзяйсняюцца да: крамлёўскія прапагандысты, якія зайшлі і працуюць на беларускіх дзяржаўных каналах, падтрымка, якую выказваў Уладзімір Уладзіміравіч і казаў, што гатовы і сілавую падтрымку аказаць, вас не бянтэжыць?
- Я веру ў тое, што беларускія пратэсты не будуць змяншацца, беларусы ўсё роўна будуць выходзіць да таго часу, пакуль Лукашэнка не сыдзе. І я веру ў тое, што расійскае кіраўніцтва бачыць, наколькі народ Беларусі не падтрымлівае Лукашэнку, бачыць, наколькі народ Беларусі хоча, каб ён сышоў. І ўсё ж такі ўстане на бок народа. Таму што ў Лукашэнкі няма падтрымкі беларусаў увогуле. Напэўна, няма таго беларуса зараз, які б яго падтрымліваў. Можа быць, 3%. Вось гэты мем, які мы мелі ў пачатку прэзідэнцкай кампаніі - "Саша 3%", напэўна, зараз рэальным стаў. Таму я вельмі спадзяюся, што ўсё ж такі расійскае кіраўніцтва краіны пяройдзе на бок беларускага народа, таму што за намі праўда.
- Раскажыце пра свае планы, літаральна на бліжэйшыя тры-чатыры дні. Што будзе рабіць Каардынацыйны савет і як існаваць апазіцыя, якая існуе зараз па-за Беларуссю?
- Па-першае, тое, што я ўжо сказала: мы зараз актыўна працуем над стварэннем фондаў, мы ствараем фонды ў розных дзяржавах, мы прыцягваем грошы для дапамогі рэпрэсаваным беларусам. Мы на наступным тыдні плануем візіт у Эстонію, а потым у Нямеччыну, дзе мы сустракаемся з кіраўніцтвам парламента, з кіраўніцтвам краіны. Мы распавядаем пра тую сітуацыю, якая адбываецца ў Беларусі, мы просім дапамогі еўрапейскіх дзяржаў у тым плане, каб яны не прызнавалі Лукашэнка, каб яны дапамаглі спыніць увесь той тэрор, які адбываецца ў нашай краіне. Таму мы ўсімі сіламі зараз працуем, усе сілы кінутыя на тое, каб дапамагаць беларусам, каб распавядаць, што адбываецца ў нашай краіне. Ну і каб усе сусветная супольнасць адвярнулася ад Лукашэнкі, таму што ён для нас не з'яўляецца легітымным прэзідэнтам нашай краіны.