Die Welt: Што стаіць за рашэннем Пуціна пра вывад войскаў з Сірыі

Уладзімір Пуцін здзівіў свет, абвясціўшы аб вывадзе войскаў з абхопленай вайной краіны. Ён хоча падтрымаць мірны працэс. Але ў рэчаіснасці ён грунтуецца на халодных разліках.



У артыкуле Юліі Смірновай і Альфрэда Хакенсбергера пад назвай «Што стаіць за рашэннем Пуціна пра вывад войскаў з Сірыі», апублікаванай на сайце газеты Die Welt, пішацца пра тое, што калі позна ўвечары ў панядзелак Пуцін з’явіўся перад камерамі дзяржаўнага тэлебачання, то напагатове ў яго быў сапраўдны сюрпрыз. Кіраўнік Расіі заявіў, што даручыў міністру абароны Сяргею Шайгу пачаць вывад расійскіх войскаў з Сірыі. «Я думаю, што задача, якая была пастаўлена перад Міністэрствам абароны і арміяй, у большай ступені, выканана», — сказаў Пуцін. Вывад войскаў пачаўся ўжо ў аўторак.

Калі заява Пуціна адпавядае рэчаіснасці, то гэта, хутчэй, стала нечаканым рашэннем нават для Шайгу. Таму што папярэдне ён абмеркаваў яго толькі з прэзідэнтам Сірыі Башарам аль-Асадам, сказаў Пуцін. Такім чынам, узрушаны быў увесь свет.

Па непацверджаных паведамленнях, ліванская Хезбала таксама хоча пакінуць Сірыю. Нароўні з вывадам расійскіх войскаў, гэта адпавядае патрабаванням сірыйскай апазіцыі. Савет Бяспекі ААН прывітаў рашэнне Пуціна. Цяперашні старшыня Рады Бяспекі ў ААН, ангольскі дыпламат Ісмаэль Гаспар Марцінс казаў пра «станоўчы крок» Расіі: «Гэта тое, што мы хочам бачыць».

«Калі Расія сапраўды мае намер вывесці войскі, гэта дасць станоўчы імпульс мірным перамовам», — сказаў з асцярожным аптымізмам Салім аль-Муслат, прадстаўнік дэлегацыі сірыйскай апазіцыі. Але менавіта ў гэтым і заключаецца галоўнае пытанне: наколькі сур'ёзныя намеры Расіі?

Расія па-ранейшаму будзе прысутнічаць у Сірыі

У любым выпадку абвешчаныя захады не азначаюць, што расійскія войскі цалкам пакінуць Сірыю. Значная ваенная прысутнасць застанецца на месцах і тэарэтычна можа быць пашырана ў любы час. Масква не адмаўляецца ад сваіх інтарэсаў у Сірыі. Ваенна-марская база ў Тартусе і аэрадром Хмеймім ў правінцыі Латакія, з якога ўзляталі расійскія бамбавікі для ажыццяўлення паветраных удараў, павінны заставацца ў эксплуатацыі, сказаў Пуцін. Акрамя таго, яны павінны «быць у дастатковай ступені абароненыя з зямлі, мора і паветра». Гэта прадугледжвае, што ваенныя караблі, сістэмы СПА і, па меншай меры, частка ваенных самалётаў нязменна застануцца на месцах.

Што і ў якім маштабе на самай справе будзе адведзена, верагодна, стане вядома толькі ў бліжэйшыя дні. Пуцін казаў пра «большую частку войскаў», якая павінна пакінуць Сірыю. Пакуль незразумела, ці застанецца расійскі спецназ і артылерыя. Тым больш, што Масква ніколі афіцыйна не пацвярджала, што яны ўдзельнічаюць у баявых дзеяннях.

«Я спадзяюся, што сённяшняе рашэнне стане добрым сігналам для ўсіх бакоў канфлікту, — сказаў Пуцін. — Будзем спадзявацца, што гэта значна павысіць узровень даверу сярод усіх удзельнікаў мірнага працэсу». Гэта паведамленне, верагодна, было адрасавана сірыйскай апазіцыі. Таму што сваёй заявай аб адводзе войскаў Масква аказвае палітычны ціск на апазіцыйныя групы. Цяпер яны павінны весці перамовы з рэжымам, а інакш іх палічаць няздольнымі пайсці на кампраміс, і стануць нападаць, як на «тэрарыстаў».

Тэрарысты ІГ паслабленыя, але не пераможаныя

Тым не менш, у суботу сірыйскі міністр замежных спраў сказаў, што яго бок катэгарычна выключае дыскусіі пра будучыню Асада. «Мы ні з кім не будзем казаць пра прэзідэнцкія выбары. Башар — гэта чырвоная лінія і справа сірыйскага народа», — сказаў ён.

Амаль паўгода таму Расія пачала сваю ваенную аперацыю ў Сірыі. Заяўленая мэта — барацьба з тэрарыстычнай арганізацыяй «Ісламская дзяржава» (ІГ). Але калі гэта сапраўды было галоўнай мэтай Масквы, то цалкам нелагічна выводзіць свае войскі менавіта цяпер. У апошнія месяцы ІГ страціла некаторыя з сваіх тэрыторый. На паўночным усходзе ІГ абложвае альянс пад кіраўніцтвам ЗША. Нядаўна, у рамках падрыхтоўкі да наступу сіл рэжыму, расійскія самалёты напалі на горад Пальміра.

Але, урэшце рэшт, яшчэ занадта далёка да поўнай перамогі над тэрарыстамі. Той факт, што Расія скарачае свой удзел менавіта цяпер, кажа пра тое, што барацьба супраць ІГ зусім не была галоўным матывам Пуціна.

Пазіцыі Асада значна ўзмоцнены

На самой справе, у кастрычніку мінулага года Пуцін паставіў задачу перад расійскай арміяй: «стабілізаваць законную ўладу». У гэтым ён дасягнуў рэальных поспехаў. Башар аль-Асад застаецца ва ўладзе, яго пазіцыі значна ўзмоцнены.

На пачатковым этапе спатрэбілася шмат часу, пакуль ВПС Расіі і сірыйскія сухапутныя войскі, пры падтрымцы Ірана, дасягнулі значных поспехаў. Але, урэшце, Асад паўторна захапіў тэрыторыі ў правінцыі Латакія, Ідліб і Алепа, аблога горада Алепа была вельмі паспяховай. Палітычныя пазіцыі Асада таксама ўмацаваліся — Злучаныя Штаты яшчэ ў мінулым годзе вырашылі не патрабаваць яго неадкладнай адстаўкі ў якасці перадумовы для мірнага працэсу.

Геапалітычная прысутнасць Расіі

З пункту гледжання геапалітыкі, сваёй ваеннай аперацыяй Пуцін таксама дасягнуў некаторых мэтаў. З Усходняй Украіны увага сусветнай грамадскасці зрушылася ў Сірыю. Пасля пачатку авіяўдараў, рашэнне канфлікту ў Сірыі без Масквы ўжо было немагчымым.

З дыпламатычнага пункту гледжання, Расія забяспечыла сабе ролю пасярэдніка ў перамовах. У канцы лютага ў тэлезвароце Пуцін з гонарам абвясціў пра пачатак рэжыму спынення агню ў Сірыі, якога ён дасягнуў на перамовах з прэзідэнтам ЗША Баракам Абамам.

Расія зноў стала сусветнай дзяржавай, якая прымае рашэнні аб міры і вайне на ўзроўні з ЗША — тады дзеянні Расіі віталі дома. «Мы змянілі меркаванне ЗША і Еўропы, яны зразумелі, што Расія выконвае там важныя задачы», — сказаў старшыня камітэта СФ па абароне Віктар Озераў расійскаму «РБК» адносна вываду войскаў з Сірыі.

У канцы цана пагражала стаць занадта высокай

Але Озераў занадта падхарашыў рэчаіснасць. Аперацыя вельмі дорага абышлася Расіі, палітычна і фінансава. Праваабарончыя арганізацыі абвінавачваюць Расію ў тым, што яна скідала бомбы на мірных жыхароў — гэта зусім не спрыяе стварэнню станоўчага іміджу на Захадзе. Пасля таго, як турэцкія ВПС збілі расійскі ваенны самалёт, паўстаў сур’ёзны канфлікт з Турцыяй. На коне адносіны з краінамі рэгіёну, якія, як і Саўдаўская Аравія, падтрымліваюць сірыйскіх паўстанцаў. І апошняе, але не менш важнае: аперацыя падчас крызісу была зусім не таннай — паводле ацэнак расійскіх экспертаў, выдаткі даходзілі да $2,5 млн. штодня.

Такім чынам, адвод войскаў, у першую чаргу, павінен забяспечыць палітычныя выгоды, перш чым кошт вырасце яшчэ больш. Некалькі расійскіх салдат — афіцыйна чацвёра — былі забітыя ў Сірыі. Хоць рэальныя страты, верагодна, некалькі вышэй. Але Сірыя не стала для Расіі «другім Афганістанам», як баялася частка расійскай грамадскасці, або дрыгвой, як прадказвалі ЗША. Самы час усё скончыць.