Ядзерныя выпрабаванні часоў халоднай вайны ўзмацнілі дажджы над Шэтландскімі астравамі

Ядзерныя выпрабаванні падчас халоднай вайны маглі прывесці да ўзмацнення дажджоў над Шэтландскіх астравах як мінімум на працягу двух гадоў, паведамляецца ў даследаванні, апублікаваным у часопісе Physical Review Letters. Колькасць ападкаў у рэгіёне ў той перыяд вырасла прыкладна на чвэрць.

У сярэдзіне мінулага стагоддзя СССР, ЗША і Вялікабрытанія актыўна ўдзельнічалі ў гонцы па распрацоўцы ядзернай і тэрмаядзернага зброі і праводзілі шматлікія выпрабаванні. Выбухі бомбаў аказвалі моцны ўплыў на планету, у тым ліку і на яе атмасферу, павялічваючы яе электраправоднасць і колькасць іёнаў. Тэарэтычныя разлікі паказваюць, што гэта павінна было ўплываць на характар ​​выпадзення дажджоў, бо маленькія кроплі вады набывалі зарад, што магло павялічыць верагоднасць іх сутыкнення і зліцця ў больш буйныя і цяжкія кроплі.
Каб праверыць гэтую гіпотэзу, Джайлс Харысан (Giles Harrison) з Рэдынгскага ўніверсітэта і яго калегі прааналізавалі запісы, зробленыя радыёлагічнымі і метэаралагічнымі станцыямі ў Лондане і на Шэтландскіх астравах у 1960-e гады. Даследчыкі звярталі ўвагу на змену канцэнтрацыі ў атмасферы стронцыю-90 і іншых радыенуклідаў, што прадказвала хуткасць утварэння іёнаў. Калі яна рэзка павышалася, гэта магло казаць пра тое, што над Вялікабрытаніяй праляталі аблокі часціц, выкінутых з прычыны ядзерных выпрабаванняў. Гэтыя дадзеныя даследчыкі супаставілі з інфармацыяй аб змене шчыльнасці аблокаў і колькасці ападкаў над двума рэгіёнамі.
У 1962-1964 годзе навукоўцы выявілі прыкметны пік выкіду іёнаў у атмасферу. Пры гэтым высветлілася, што ў Лондане гэта амаль не адбівалася на характары выпадзення ападкаў, што, на думку даследчыкаў, магло быць звязана з высокім узроўнем забруджвання паветра над сталіцай Вялікабрытаніі. Затое на Шэтландскіх астравах сляды выпрабаванняў выявіліся выразна. У той перыяд аблокі ў рэгіёне былі значна больш густымі, з-за чаго ўзровень ападкаў павялічыўся прыкладна на 24 працэнты.
Па словах Харысана, разуменне таго, як электрычны зарад у атмасферы можа ўплываць на шчыльнасць аблокаў і колькасць ападкаў, можа паслужыць асновай для распрацоўкі стратэгій кіравання надвор'ем з дапамогай менш разбуральных сродкаў. Праца навукоўцаў можа даць уяўленне аб тым, якая колькасць зарада для гэтага спатрэбіцца. У будучыні метэаролагі плануюць праверыць, ці ўдасца паўплываць на колькасць ападкаў, выкарыстоўваючы іёны, якія выкідаюцца генератарамі каронных разрадаў. Іх можна размясціць на борце самалётаў.
У СССР ядзерную энергію выкарыстоўвалі не толькі ў ваенных мэтах, але і для вырашэння самых розных навуковых і прамысловых задач, ад сейсмічнага зандзіравання да тушэння пажараў на газавых свідравінах. У 1965 годзе ў краіне пачалі ажыццяўляць Праграму № 7 «Ядзерныя выбухі для народнай гаспадаркі».