Новая прамысловая рэвалюцыя: Брытанія адмаўляецца ад вугалю

У ноч на сераду споўніцца роўна два месяцы, як у Злучаным Каралеўстве не спалілі ні грама вугалю для вытворчасці электрычнасці.

GETTY IMAGES

GETTY IMAGES

У свой час вынаходніцтва паравой машыны паклала пачатак прамысловай рэвалюцыі ў Брытаніі, а затым у астатнім свеце, і звыш ста гадоў вугаль быў галоўнай крыніцай энергіі для чалавецтва.
Яшчэ дзесяць гадоў таму на вугаль прыходзілася 40% вытворчасці электраэнергіі ў Вялікабрытаніі.
І вось цяпер гэтая доля скарацілася да нуля. Знамянальная з'ява збольшага звязана з пандэміяй Covid-19. Але не толькі.
Калі краіна сышла на каранцін, прамысловы попыт на электраэнергію ўпаў. Энергакампаніі National Grid ў адказ пачала спыняць электрастанцыі.
Чатыры цеплавыя станцыі, якія працавалі на вугалю, былі першымі ў чарзе на закрыццё. Апошняя з іх адключылася апоўначы на ​​9 красавіка.

Найбуйнейшая ў Брытаніі цеплаэлектрастанцыя Drax перайшла на спальванне прэсаваных драўляных гранул. Фота PA MEDIA

Найбуйнейшая ў Брытаніі цеплаэлектрастанцыя Drax перайшла на спальванне прэсаваных драўляных гранул. Фота PA MEDIA

Папярэдні рэкорд працягласці існавання без вугалю — 18 дзён 6 гадзін і 10 хвілін — быў пастаўлены ў чэрвені мінулага года.
Даныя адносяцца не да ўсяго Злучанага Каралеўства, а толькі да Вялікабрытаніі, паколькі Паўночная Ірландыя не з'яўляецца кліентам National Grid.
Брытанская энергетыка ў апошнія 10 гадоў перажывала радыкальныя перамены.
Паступовая адмова ад вугалю, які быў асновай асноў эканомікі, стала магчымай дзякуючы маштабным інвестыцыям у аднаўляльныя крыніцы энергіі.
Вось два паказальных прыклады.
10 гадоў таму ўсяго 3% спажыванай у краіне энергіі выпрацоўвалася пры дапамозе ветру і сонца, і многія бачылі ў гэтым дарагое дзівацтва.
Цяпер Злучанае Каралеўства мае самую вялікую ў свеце колькасць ветраных генератараў, размешчаных на марскім мелкаводдзі, і самай магутнай устаноўкай такога роду, уведзенай у дзеянне ў мінулым годзе ля ўзбярэжжа Ёркшыра.
Цеплаэлектрастанцыя Drax, якая таксама знаходзіцца ў Ёркшыры, дае 5% усёй вырабленай у краіне энергіі. 10 гадоў таму яна была найбуйнейшым у краіне спажыўцом вугалю, але з тых часоў пачала пераходзіць на спальванне прэсаваных драўляных гранул.
«Мы прыйшлі да высновы, што вугаль не мае будучыні, — тлумачыць гэтае рашэнне кіраўнік ТЭС Уіл Гардзінер. — Гэта была вялікая праца, але ў выніку мы скарацілі выкіды CO2 у атмасферу з больш чым 20 млн тон у год амаль да нуля».

Ветраная электрастанцыя ў Паўночным Уэльсе. Фота ANDREW AITCHISON

Ветраная электрастанцыя ў Паўночным Уэльсе. Фота ANDREW AITCHISON

Drax штогод выкарыстоўвае 7 млн ​​тон драўляных гранул, якія паступаюць з камерцыйных лясоў, і канчаткова адмовіцца ад вугалю да сакавіка будучага года.
Выцясняецца не толькі вугаль, але і іншыя віды выкапнёвага паліва.
Па дадзеных экалагічнага інтэрнэт-выдання Carbon Brief, за першыя пяць месяцаў 2020 года 37% спажытай у Брытаніі энергіі было атрымана ад аднаўляльных крыніц, 35% ад спальвання газу, вугалю і мазуту, 18% выпрацавана на АЭС і 10% імпартавана.
«Упершыню ў гісторыі аднаўляльныя крыніцы далі больш энергіі, чым выкапнёвае паліва, — кажа доктар Сайман Івенс з Carbon Brief. — Спажыванне газу таксама скарачаецца, і ёсць вялікая верагоднасць, што гэтыя суадносіны захаваюцца да канца года».
Пераварот адбываецца хутка.
Упершыню аднаўляльныя крыніцы далі больш энергіі, чым арганічнае паліва, у адзін з дзён снежня 2016 года.
Да пачатку 2020 года такіх дзён набралася 154. З іх больш за палову (91 дзень) — у мінулым годзе.
Доля ў энергабалансе выкапнёвага паліва наогул і вугалю ў прыватнасці, па ўсёй верагоднасці, працягне скарачацца і надалей.
Апошнія тры вугальныя ТЭС у Злучаным Каралеўстве будуць зачыненыя ў наступныя пяць гадоў. Паліва першай прамысловай рэвалюцыі стане набыткам мінулага.
bbc.com