Тэракт у Маскве паказаў, што «ІДІЛ застаецца магутнай сусветнай пагрозай» — аналітык
Жорсткі напад у Маскве — не першы напад ІД-Харасан на Расію. У 2022 годзе баевікі ўзялі на сябе адказнасць за смяротны тэрарыстычны напад на амбасаду Расіі ў Кабуле.
Злучаныя Штаты
ўсклалі адказнасць за напад на канцэртную залу ў Маскве ў пятніцу, 22 сакавіка,
у выніку якога загінулі больш за 150 чалавек, на афганскае аддзяленне
тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава», вядомае як «Ісламская дзяржава-Харасан»
або «ІД-Харасан», піша «Голас Амерыкі».
Прадстаўнік Дзярждэпартамента ЗША пацвердзіў «Голасу Амерыкі», што ЗША сабралі разведвальныя даныя, якія сведчаць аб тым, што «ІД-Харасан» планавала «немінучую» атаку на расійскую сталіцу. Менавіта з-за гэтай інфармацыі амбасада ЗША ў Маскве ў пачатку месяца выпусціла папярэджанне аб пагрозе нападу.
Па словах чыноўніка, разведка ЗША паказвае, што смяротная атака ў пятніцу з'яўляецца вынікам рэалізацыі гэтай пагрозы.
Дагэтуль заявы аб адказнасці за напад у Маскве паступаюць ад інфармацыйных агенцтваў ІД або іншых буйных выданняў ІД, у тым ліку адно сцвярджае, што напад быў здзейснены сеткай ІД у самой Расіі.
Але афіцыйныя асобы ЗША і Захаду неаднаразова папярэджвалі аб намеры «ІД-Харасан» нанесці ўдары за межамі Афганістана.
«ІД-Харасан мае намер праводзіць аперацыі за мяжой і распаўсюджваць англамоўныя медыя-рэлізы, накіраваныя на глабалізацыю мясцовых прэтэнзій групоўкі да заходняй аўдыторыі», — папярэдзіў міністр унутранай бяспекі ЗША Алехандра Маёркас у кастрычніку мінулага года.
У траўні мінулага года дырэктар нацыянальнай разведкі ЗША паведаміў амерыканскім заканадаўцам, што «ІД-Харасан» «па-ранейшаму мае намер прадпрымаць знешнія атакі», у той час як іншыя прадстаўнікі разведкі папярэдзілі, што такія атакі могуць адбыцца на працягу года.
Афіцыйныя асобы ЗША таксама абвінавацілі «ІД-Харасан» у здзяйсненні смяротнага тэрарыстычнага нападу ў Кермане (Іран) у студзені мінулага года. Гэты напад быў падвойным выбухам, у выніку якога загінулі амаль 100 чалавек.
«Незалежна ад таго, нясе адказнасць за гэтую атаку афганская філія ІДІЛ ці не, гэтая атака дэманструе, што ІДІЛ застаецца магутнай глабальнай пагрозай», — сказаў Майкл С. Сміт II, аналітык па пытаннях тэрарызму, які спецыялізуецца на аперацыях уплыву джыхадзістаў.
«Гэта дадаткова дэманструе, што было зроблена недастаткова для таго, каб прадухіліць групоўку ад арганізацыі і іншым чынам прычынення нападаў з вялікай колькасцю ахвяр, у тым ліку тых, што здзяйсняюцца прыхільнікамі, якія не прайшлі тэрарыстычную падрыхтоўку», — сказаў Сміт «Голасу Амерыкі».
Паходжанне «ІД-Харасан»
«ІД-Харасан», адно з найбольш актыўных і жорсткіх рэгіянальных аддзяленняў баевікоў групоўкі «Ісламская дзяржава», з'явілася ў Афганістане ў канцы 2014 года. Група названая ў гонар старога тэрміна, які адносіўся да рэгіёну, які ўключаў часткі Ірана, Туркменістана і Афганістана.
«ІД-Харасан» была заснавана незадаволенымі членамі пакістанскага Талібану, Ісламскага руху Узбекістана і іншых груповак, якія прысягнулі на вернасць ІД. Колькасць тэрарыстычнай групоўкі знізілася пасля піку ў 2018 годзе, часткова з-за намаганняў Талібану і ЗША па яе знішчэнні.
Раней афіцыйныя асобы ЗША ацэньвалі колькасць баевікоў «ІД-Харасан» у некалькі сотняў. Але разведка, прадстаўленая дзяржавамі-сябрамі Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, сведчыць аб тым, што колькасць баевікоў можа быць значна большай, асноўная групоўка знаходзіцца ў правінцыях Кунар і Нангархар у Афганістане і налічвае ад 1500 да 2200 байцоў.
Акрамя таго, назіральнікі ў рэгіёне папярэджваюць, што «ІД-Харасан» таксама пачала пашырацца за межы самога Афганістана і спрабуе замацавацца ў Казахстане, Кыргызстане і некаторых раёнах Таджыкістана.
Усё больш і больш небяспекі
Ян МакКэры, намеснік спецыяльнага прадстаўніка Дзярждэпартамента ЗША па Глабальнай кааліцыі па супрацьдзеянні ІДІЛ, заявіў у чацвер, 21 сакавіка, у Вашынгтонскім інстытуце блізкаўсходняй палітыкі: «Мы востра ўсведамляем пагрозу, якую нязменна ўяўляе ІДІЛ».
«Мы бачым, што філіял ІД — так званая афганская "ІДІЛ-Харасан" — з'яўляецца знешняй пагрозай», — сказаў МакКэры.«»«»
«ІДІЛ-Харасан не толькі хоча падарваць радзільныя дамы і школы і забіваць жанчын і дзяцей», — сказаў МакКэры. І дадаў, што групоўка хоча пасеяць «хаос за межамі Афганістана, але таксама... У іх вельмі нігілістычны светапогляд».
Ужо ў 2022 годзе афіцыйныя асобы ЗША выказалі занепакоенасць ростам пагрозы з боку «ІД-Харасан».
«ІД-Харасан» здзейсніў мноства нападаў у Афганістане і за яго межамі з моманту свайго стварэння.
У 2021 годзе групоўка здзейсніла напад на міжнародны аэрапорт Кабула, забіўшы 13 амерыканскіх вайскоўцаў і 170 афганцаў падчас вываду ЗША з Афганістана.
Належыць да талібаў
«ІД-Харасан» мае значныя рознагалоссі з талібамі, якія, на яе думку, адмовіліся ад джыхаду. «ІД-Харасан» па-ранейшаму ўяўляе пагрозу кіраванню талібаў у Афганістане.
Жорсткі напад у Маскве — не першы напад «ІД-Харасан» на Расію. У 2022 годзе баевікі «ІД-Харасан» узялі на сябе адказнасць за смяротны тэрарыстычны напад на амбасаду Расіі ў Кабуле.
На думку некаторых аналітыкаў, «ІД-Харасан» атакуе Расію з-за таго, што тэрарыстычная групоўка лічыць прыгнётам расійскіх урадаў мусульман, у тым ліку ў Афганістане, Чачні і Сірыі.
Паводле звестак СМІ, пасля пятнічнага нападу ў Маскве расійскія ўлады затрымалі 11 чалавек, у тым ліку чатырох падазраваных, якія мелі непасрэднае дачыненне да нападу.