Ачомаліся ці прыкідваемся?

Вызваленне Бяляцкага — гэта звыклая «замануха» для палягчэння перамоваў па крэдыце. Калі ЕС і ЗША запляскаюць у ладкі — можна абмежавацца адным Бяляцкім. Калі не — давядзецца выпускаць і астатніх.



dscf9895.jpg

«Калі ўлады зразумеюць, што для іх гэта выгадна ў палітычным і эканамічным плане — не мець палітвязняў у Беларусі, вось тады могуць ісці і іншыя размовы і перамовы», — заявіў на прэс-канферэнцыі пасля свайго вызвалення вядомы беларускі праваабаронца, віцэ-прэзідэнт Міжнароднай федэрацыі правоў чалавека (МФПЧ) Алесь Бяляцкі. Падобна на тое, што беларускія ўлады пачынаюць гэта разумець.

Алесь Бяляцкі, які правёў у турме 1052 дні, быў вызвалены «ў тэрміновым парадку». 21 чэрвеня ў інтэрнэце, на Нацыянальным прававым партале Беларусі, з’явіўся закон аб амністыі. Асаблівасць гэтага партала ў тым, што публікацыя дакумента на яго старонках аўтаматычна азначае ўвядзенне закона ў дзеянне (раней для гэтага даводзілася чакаць публікацыі ў газеце). Падаецца, што з таго часу, як гэты закон стаў на інтэрнэт-старонку, кіраўніцтва Бабруйскай калоніі №2, дзе адбываў пакаранне Бяляцкі, не змарнавала ні секунды. У 9 гадзінаў раніцы Бяляцкага ўжо выклікалі да «кума», а пракурор, які абавязаны прысутнічаць падчас амніставання, перамясціўся ў калонію ледзьве не праз тэлепорт. Ну які чалавек зранку ў суботу паедзе не тое што на працу, а, можна сказаць, «у камандзіроўку»?

Толькі той, каму загадзя вядома, што ў яго будзе гэтая камандзіроўка. А значыць, да вызвалення Бяляцкага рыхтаваліся, і на значна вышэйшым узроўні, чым кіраўніцтва калоніі. Бо хтосьці ж павінен быў выпісаць тую «камандзіроўку» пракурору, праўда?

Вызваленне Бяляцкага было тым больш нечаканым, што, прынамсі яўна, беларускія ўлады не вядуць перамоваў з Захадам аб нейкім «урэгуляванні сітуацыі». Перамовы аб спрашчэнні візавага рэжыму паміж Беларуссю і ЕС, якія адбываюцца зараз, былі абвешчаныя міністрам замежных спраў Беларусі Уладзімірам Макеем яшчэ пад час саміту «Усходняга партнёрства» 29 лістапада 2013 года ў Вільні.

Апошнім часам не бачна было ў Беларусі і нейкіх «еўрапейскіх эмісараў». Хіба што Лукашэнка скатаўся да калегі Таміслава Нікаліча. Але гэты візіт у Сербію можна лічыць толькі «адказам» за візіт сербскага прэзідэнта ў Беларусь у сакавіку 2013 года. Нават тыя аналітыкі, хто разглядаў візіт №1 як «візіт пасярэдніка для разблакавання адносінаў з Еўропай», у выпадку візіту №2 такіх аптымістычных заяваў не рабілі.

Дарэчы, і рэакцыю сусвету на вызваленне Бяляцкага можна лічыць вельмі стрыманай. Раней вызваленне кожнага палітвязня, нават калі ён адбыў увесь тэрмін «ад званку да званку», шырока і гучна віталася, а зараз гук сцішаны.

Напрыклад, часовы павераны ў справах ЗША ў Беларусі Ітан Голдрыч адзначыў, што Дзярждэпартамент ЗША вітаў вызваленне Бяляцкага, але «пазіцыя Злучаных Штатаў — вызваленне і рэабілітацыя ўсіх палітзняволеных. І толькі ў гэтым выпадку можна чакаць змякчэння санкцый».

Прэзідэнт ПАСЕ Ан Брасэр таксама вітала вызваленне праваабаронцы, але падкрэсліла, што «настане дзень, калі не будзе ніякіх палітвязняў — у Беларусі ці дзе яшчэ. І мы ўсе будзем узмоцнена працаваць над тым, каб наблізіць гэты дзень».

Ужо хто-хто, а МФПЧ павінна была б залівацца слязамі шчасця з нагоды амністыі аднаму са сваіх лідараў. Але ж не. Кіраўнік аддзела Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі МФПЧ Саша Кулаева заявіла, што «вызваленне аднаго чалавека, нават вельмі для нас дарагога і любімага, ні ў якой ступені не павінна разглядацца як нейкае сістэмнае змяненне сітуацыі. Трэба дамагацца вызвалення астатніх палітвязняў і сістэмных зменаў, якія зробяць сітуацыю такой, каб гэта больш не магло паўтарыцца».

Дарэчы, беларуская ўлада на тыдні зрабіла не адзін, а тры крокі «добрай волі». Акрамя вызвалення Бяляцкага, у Мінску зноў адкрыўся Інфармацыйны цэнтр пасольства ЗША, а той жа Ітан Голдрыч паведаміў, што ўрад Беларусі дазволіў пасольству павялічыць штат супрацоўнікаў на аднаго чалавека. Нагадаем, колькасць супрацоўнікаў пасольства ЗША ў Мінску была скарочаная па настаянні беларускага боку з 35 чалавек да пяці ў 2008 годзе з-за ўвядзення Штатамі санкцый адносна канцэрна «Белнафтахім». Зараз санкцыі засталіся на тым жа месцы, але, як бачым, маленькія паўкрокі да нармалізацыі адносінаў зробленыя. І зробленыя, між іншым, Беларуссю.

Падобна на тое, што беларускія ўлады прыціснула. І прыціснула іх, перш за ўсё, эканоміка. У мінулым нумары мы пісалі пра складанасці атрымання грошай з Расіі і пра тое, што без гэтай падтрымкі «беларускі эканамічны цуд» ляснецца з вялікім грукатам. А наперадзе — прэзідэнцкія выбары, падчас якіх трэба традыцыйна «падкарміць электарат».

У гэтай сітуацыі спадзеў можа быць на крэдыт Міжнароднага валютнага фонду. Як у 2009-м, калі мы атрымалі ад МВФ $3,5 мільярда долараў. Шмат хто казаў, што менавіта за гэтыя грошы Аляксандр Рыгоравіч забяспечыў сабе чарговую «элегантную перамогу» адначасна з разгонам Плошчы.

Сітуацыя паўтараецца. Застаецца толькі дадаць, што дакументы на гэты крэдыт ужо больш за паўгады як гатовыя. У кастрычніку 2013 года старшыня Нацбанка Надзея Ермакова паведаміла, што мы разлічваем на новы крэдыт у тым жа аб’ёме, а кіраўнік місіі фонду ў Беларусі Дэвід Хофман дадаў, што такі крэдыт магчымы «для структурных рэформаў эканомікі, калі гатоўнасць да такіх рэформаў будзе пацверджаная на самым высокім узроўні».

Падобна, што нас чакае чарговая «вымушаная лібералізацыя».