Беларускаму бізнесу пагражае масавы распродаж

Паводле ацэнак экспертаў, эканамічная сітуацыя ў гэтым годзе можа справакаваць закрыццё або продаж суб'ектаў гаспадарання і адток капіталу з Беларусі ў сумежныя краіны. І, мяркуючы па ўсім, шматлікія ўладальнікі бізнэсаў не збіраюцца чакаць цяжкіх часоў. Масавы распродаж гатовага прыватнага бізнесу не толькі не спыніўся, але працягвае набіраць абароты.



Паводле ацэнак экспертаў, эканамічная сітуацыя ў гэтым годзе можа справакаваць закрыццё або продаж суб'ектаў гаспадарання і адток капіталу з Беларусі ў сумежныя краіны. І, мяркуючы па ўсім, шматлікія ўладальнікі бізнэсаў не збіраюцца чакаць цяжкіх часоў. Масавы распродаж гатовага прыватнага бізнесу не толькі не спыніўся, але працягвае набіраць абароты.
У прыватнасці, паводле ацэнак бізнес-брокера, кіраўніка праекта Vashafirma.by Юрыя Эбера, сёння ў адкрытым продажы заяўлена прадпрыемстваў недзяржаўнай формы ўласнасці на суму 147,3 млн. долараў. Гэта на 20% больш, чым на пачатак 2011 года (122,4 млн. долараў). Прычым у пераліку на нацыянальную валюту рост прапаноў у вартасным выражэнні склаў 335%!
Рост прапаноў выкліканы крызіснымі з'явамі 2011 года. «У адрозненне ад дзяржаўных распродажаў, рынак продажаў гатовага прыватнага бізнэсу нельга запланаваць, ён развіваецца стыхійна, у залежнасці ад эканамічнай сітуацыі, створанай на дадзены момант часу», - тлумачыць Юрый Эбер.
«Да прыкладу, у 2006-2007 гадах пераважная большасць прадаваных прадпрыемстваў адносіліся да дрэваапрацоўчай прамысловасці. У той жа час значна падаражэла сыравіна пасля таго, як усе недзяржаўныя вытворцы сталі закупляць драўніну на таварна-сыравіннай біржы, а льготы для прадпрыемстваў з замежным капіталам былі адмененыя. Займацца гэтым відам дзейнасці стала эканамічна нявыгодна ", - адзначае эксперт.
У 2007 годзе, апрача таго, пасля змены ўмоў рэалізацыі алкагольнай прадукцыі гандлёвымі прадпрыемствамі, рэзка падвысіўся попыт на прадпрыемствы з гандлёвымі плошчамі больш за 50 кв.м. Аналагічная сітуацыя складалася з фірмамі, якія займаюцца аптэчнай дзейнасцю.
У снежні 2008 года, па словах Эбера, назіраўся проста валавы продаж прыватных унітарных прадпрыемстваў, у якія практычна гвалтоўна пераводзіліся індывідуальныя прадпрымальнікі. Як аказалася, зладзіць з новай формай уласнасці многія ІП былі фінансава не ў стане.
А 2011 год стаў для большасці суб'ектаў гаспадарання годам падзення продажаў, рэнтабельнасці, выручкі, прыбытку і вымывання абаротнага капіталу. І фінансавая няўстойлівасць выклікала рост прапаноў аб продажы гатовага бізнесу. Нізкая прыбытковасць або стратнасць і раней былі адной з ключавых прычын выстаўлення прадпрыемстваў на продаж. Але ў 2011 годзе гэтая тэндэнцыя шматкроць ўзмацнілася.
Прычым, як адзначае Юрый Эбер, сталі актыўна выстаўляцца на продаж і буйныя па беларускіх мерках (звыш 1 млн. долараў) прадпрыемствы. «Раней яны амаль не прадаваліся. Але крызіс і дэвальвацыя выклікалі рост прапаноў такіх кампаній », - канстатуе эксперт. Па гэтай прычыне сярэдні кошт аб'ектаў, прапанаваных на продаж, захаваўся на ўзроўні 200 тысяч долараў.
Сёння, як і ў пачатку 2011 года, на аднаго пакупніка прыпадае прыкладна 15 прадаўцоў. «Але калі раней большасць пакупнікоў цікавілася бізнесам да 70 тысяч долараў, то цяпер - да 20 тысяч долараў», - заўважыў Юрый Эбер.
Да беларускага рынку ў сувязі з пачаткам шчыльных інтэграцыйных працэсаў працягвае праяўляць павышаную цікавасць расійскі бізнес. Колькасць расіян, што цікавіліся набыццём гатовага бізнесу ў Беларусі, у другім паўгоддзі 2011 года павялічылася на 42% супраць першага квартала.
«Але ўсплёск цікавасці з боку расіян і казахаў будзе тады, калі ў нас хоць бы паўгода будзе стабільная эканамічная сітуацыя. У мінулым годзе купляй гатовага прыватнага бізнесу цікавіліся многія замежныя буйныя інвестары. Яны былі гатовыя ўкласці немалыя сумы, пачынаючы ад 100 млн. долараў. Але здзелкі ў выніку не заключаліся. Усіх палохала эканамічная нестабільнасць », - заўважае эксперт.
У прыватнасці, па гэтай прычыне не была прададзеная транспартная фірма ў Брэсце.
«Гэта добры актыў, які мае перспектывы для развіцця - пераўтварэнне ў лагістычны цэнтр. Маса пакупнікоў з Расіі і Казахстана цікавілася кампаніяй, тым больш і актыў каштаваў для іх не так шмат. Аднак купля не адбылася. Уся прычына ў эканамічнай стабільнасці. Калі гэта будзе, тады інвестары будуць не толькі прыглядацца да актываў, але і купляць іх », - падкрэслівае Юры Эбер.
Калі, вядома, будзе, што купляць. Па словах эксперта, інвестараў цікавяць толькі буйныя актывы, якіх беларускі рынак можа прапанаваць не так шмат: «Для нас, напрыклад, сярэдні бізнэс - гэта абароты ў 1 млн. долараў, для Расіі гэта наогул не абароты. І расійскія кампаніі, калі мы гаворым пра сур'ёзных фундатараў, не бачаць сэнсу замарожваць свае грошы ».
Таму па-ранейшаму асноўнымі пакупнікамі гатовага прыватнага бізнэсу застануцца беларускія інвестары. Але заключаць здзелкі, па словах Юрыя Эбера, яны будуць толькі пры наяўнасці свабодных рэсурсаў і неабходнасці пашыраць свае вытворчасці. «Калі рэсурсаў не будзе, то ніхто не будзе думаць аб пашырэнні і, адпаведна, аб куплі актываў», - перакананы эксперт.
Мяркуючы ж па планаваных заканадаўчых зменах, рэсурсы ў беларускага бізнесу будуць вымывацца, і гэта можа прывесці не да росту попыту, а да новага ўсплёску прапаноў. Бо, напрыклад, з-за росту базавай велічыні ў тры разы (з 1 красавіка) вырасце і арэнда, што паставіць многія суб'екты прадпрымальніцтва на мяжу банкруцтва.
«Спадзяюся, што гэтага не адбудзецца. Бо для шэрагу вытворчасцяў і сферы паслуг гэта будзе катастрофа. Бізнэс, у якога і сёння арэндныя плацяжы складаюць больш за траціну ўсіх прыбыткаў, будзе зачыняцца. І як паказаў 2011 год, многія з-за пагоршанага фінансавага становішча нават не спрабавалі прадавацца. Яны проста забіралі абсталяванне і зачыняліся », - адзначае Юрый Эбер.

Андрэй Кажамякін, naviny.by