Дзяржава зніжае затраты на зялёную энергетыку

Прававыя новаўвядзенні могуць быць выкарыстаны як бар'ер на шляху развіцця аднаўляльных крыніц энергіі на фоне будаўніцтва АЭС.

energ_1.jpg

За апошнія гады зялёная энергетыка ў Беларусі перажыла шэраг важных заканадаўчых змен. З аднаго боку, праца ў гэтай сферы стала больш упарадкаванай. З іншага, дзяржаўная падтрымка планамерна скарачаецца. Да таго ж, прававыя новаўвядзенні могуць быць выкарыстаны як бар'ер на шляху развіцця аднаўляльных крыніц энергіі на фоне будаўніцтва АЭС.
Вызначальным для зялёнай энергетыкі стаў 2015 год, калі быў прыняты і ўступіў у сілу прэзідэнцкі загад № 209. Ён увёў паняцце квот на стварэнне установак з выкарыстаннем аднаўляльных крыніц энергіі. Згодна з дакументам, кожны год дзяржава ўсталёўвае сумарную магутнасць такіх установак па кожным відзе энергіі на наступныя тры гады.
Да 30 красавіка квоты даводзяцца да мясцовых уладаў. З 30 красавіка да 1 верасня інвестары могуць падаваць заяўкі на атрыманне квот па тым ці іншым відзе аднаўляльных крыніц. Да лістапада камісія разглядае пададзеныя заяўкі і на конкурснай аснове выбірае інвестараў, якім даюцца квоты для рэалізацыі праектаў.
Па-за конкурсам размяркоўваюцца квоты на рэалізацыю буйных праектаў з выкарыстаннем міжнароднай тэхнічнай дапамогі, замежных грантаў і гэтак далей. Без квот працуюць інвестары, якія заключылі дамовы да ўступлення ў сілу ўказа № 209, а таксама інвестары, якія выкарыстоўваюць «зялёную энергію» для ўласных патрэбаў.
Пасля размеркавання квот дзяржава абавязваецца падключыць ўстаноўкі інвестараў да энергетычных сетак і купляць у вытворцаў «зялёную энергію» па стымулюючых тарыфах. Яны раўняюцца базаваму тарыфу, памножанаму на падвышаючы каэфіцыент, які залежыць ад віду энергіі, тэрмінаў эксплуатацыі ўстаноўкі і яе магутнасці.
Да пачатку гэтага года доля аднаўляльных крыніц энергіі ў валавым спажыванні паліўна-энергетычных рэсурсаў у Беларусі склала каля 5,6%. У агульным балансе на дровы прыходзіцца 54,1%, паліўную дранку — 25,5%, драўняныя адкіды — 13,1%, энергію вады — 1,7%, энергію ветру — 0,6%. Да 2018 года іх доля ў валавым спажыванні паліўна-энергетычных рэсурсаў плануецца павялічыць да 6%.
З 13 верасня гэтага года павышаючыя каэфіцыенты для установак з выкарыстаннем энергіі ветру, біягазу і сонца знізіліся. Да прыкладу, калі раней для установак з выкарыстаннем энергіі сонца магутнасцю звыш 2 МВт каэфіцыент у першыя дзесяць гадоў эксплуатацыі складаў 2,1, то цяпер ён зніжаны да 1,5.
Змены замацаваны ў пастанове Міністэрства эканомікі і, па сутнасці, зніжаюць дзяржаўныя выдаткі на куплю электраэнергіі ад аднаўляльных крыніц энергіі.
Зрэшты, пачатак гэтаму працэсу паклаў вышэйзгаданы прэзідэнцкі загад № 209. З аднаго боку, ён упарадкаваў работу ў сферы зялёнай энергетыкі. З іншага, кватаванне абмежавала памер дзяржаўнай падтрымкі зялёнай энергетыкі.
«Калі не было квот, то інвестару, па сутнасці, не мелі права адмовіць. Для бюджэту «Белэнерга» гэта было пэўны цяжар. Таму квоты — гэта добры кампраміс, да якога прыйшоў рынак пасля пяці гадоў станаўлення. Гэта магчымасць для дзяржавы з улікам стратэгічных параметраў пралічыць, колькі квот яно гатова пакрыць без негатыўных наступстваў для бюджэту», — адзначае кіраўнік партнёр міжнароднай юрыдычнай фірмы Cobalt Дар'я Жук.
Пры гэтым усе працэсы, што тармозяць развіццё аднаўляльных крыніц энергіі ўзмацніла будаўніцтва атамнай электрастанцыі.
«Цяпер важнае пытанне, з-за якога, у прынцыпе, з'явіліся квоты, гэта тое, як аднаўляльныя крыніцы будуць працаваць у адной энергасістэме са якая будуецца атамнай станцыяй», — кажа кіраўнік інжынерна-кансалтынгавай кампаніі «Энэка» Рыгор Кузьміч.
Астравецкая АЭС будзе штогод выпрацоўваць каля 18 млрд кВт ч электраэнергіі. Нават з улікам поўнага замяшчэння імпарту ў Беларусі ўтвараецца лішак электраэнергіі ў 10-14 млрд кВт·г, які прыйдзецца куды-небудзь падзець.
Адназначнага адказу на гэтае пытанне пакуль няма, але не выключана, што механізм кватавання можа быць выкарыстаны як бар'ер на шляху развіцця аднаўляльных крыніц энергіі на фоне будаўніцтва АЭС.
Паводле naviny.by