Эканаміст: ВУП мог бы выйсці ў нуль, калі б не палітычная нестабільнасць

За першае паўгоддзе беларуская эканоміка асела толькі на 1,6%. Калі б не палітычная нестабільнасць у краіне, то падзенне ВУП у 2020 годзе было б блізкім да нуля замест падзення на 6%, як прагназаваў МВФ.

Пра гэта газеце «Беларусы і рынак» распавёў прафесар кафедры аналітычнай эканомікі і эканаметрыка эканамічнага факультэта БДУ Міхаіл Кавалёў.
Першае паўгоддзе беларуская эканоміка скончыла з прыстойнымі для пандэміі вынікамі: усяго мінус 1,6%. Экспарт і імпарт ўпалі адпаведна на 17 і 19%, прычым імпарт знізіўся больш, таму за паўгода праблем з паступленнем валюты ў краіну не было. Баланс куплі-продажу валюты юрыдычнымі асобамі з улікам нерэзідэнтаў паказвае, што валюты прадавалася больш, чым куплялася. У насельніцтва карціна некалькі іншая. За паўгода яно купіла валюты трохі больш, чым прадало.
Што тычыцца ліпеня, то дадзеных яшчэ няма, але, думаю, тэндэнцыя была прыкладна такой жа, што і папярэднія шэсць месяцаў. Сітуацыю будзе істотна паляпшаць сельская гаспадарка за кошт небывала высокага ўраджаю.
Зразумела, што падчас пандэміі прамысловыя тавары прадаваліся горш, чым звычайна, таму на складах даволі значныя запасы прамысловай прадукцыі — у сярэднім 70% ад месячнага выпуску. Груба кажучы, прадукцыі хопіць на тры тыдні, нават калі ўсе заводы цалкам спыняцца. Таму празмерна перабольшваць шкода ад забастовак не варта, тым больш што пакуль яны вельмі тутэйшыя.
Праўда, трэба ўлічваць, што калі вызначаны лік працоўных не выйдзе на працу, то яны не будуць атрымліваць зарплату, такім чынам, не пойдуць адлічэнні ў ФСАН. А далей па ланцужку паўстануць затрымкі з выплатай пенсій, бо запасаў ФСАН не трымае, а атрыманыя грошы тут жа адпраўляе на выплату пенсій.
У нейкай меры забастоўкі могуць дапамагчы разгрузіць нашы склады, пра якія заўсёды крычалі незалежныя аналітыкі. Хоць пытанне не так просты. Часцяком ляжыць на складзе тое, што не вельмі хочуць купляць.
Хоць я бачу, што цяпер практычна ўсе працуюць, таму што ў працоўнага класа вялікіх зберажэнняў няма. Завадчане разумеюць, што калі завод прыпыніцца, то запусціць яго будзе цяжка, тады працу страцяць ўсё. Гэта значыць доўгі страйк немінуча прывядзе да каласальнай беспрацоўі. Да таго ж на ўсіх буйных дзяржпрадпрыемствах залішняя колькасць работнікаў. Калі цяпер траціну звольняць, то заводу ад гэтага стане толькі лягчэй — павысіцца рэнтабельнасць.
Яшчэ адно адчувальнае месца для эканомікі — бюджэт. Падчас пандэмічнага крызісу пэўныя групы прадпрыемстваў атрымлівалі падатковыя паслабленні, таму з напаўненнем бюджэту ёсць праблемы, хоць мы бачым, што Мінфін нармальна кіруе сітуацыяй.
Дзякуючы ўдалай продажы еўрааблігацый і рэзкага росту цэны на золата, запасы якога ў Беларусі складаюць больш за 40 т, золатавалютныя рэзервы выраслі практычна да рэкорднага максімуму.
Даводзіцца чуць, што з-за палітычнай суметні нашы аблігацыі сталі менш прывабнымі, і некаторыя сталі ад іх пазбаўляцца. Па вялікім рахунку, беларускаму бюджэту ад гэтага ні холадна, ні горача. Аблігацыі ўжо прададзеныя, а грошы атрыманы. Для нас гэта толькі іміджавы штрых. Замежныя інвестыцыі за першае паўгоддзе, як ні дзіўна, нягледзячы на ​​каронавірус, былі ў межах традыцыйных значэнняў.
За час каронавіруса ў банкаўскай сістэме запаволілася выдача новых крэдытаў, таму што на «удаленцы» не так лёгка яго і атрымаць, і выдаць. Велічыня новых крэдытаў некалькі паменшылася. Разам з тым шматлікім, хто апынуўся ў цяжкай сітуацыі, пралангіраваныя выдадзеныя крэдыты, таму сумарная запазычанасць перад банкамі нават крыху павялічылася. Некалькі знізілася прыбытковасць банкаў, але сур'ёзнай праблемы гэта не складае.
Што тычыцца будучага эканомікі, то ўсё залежыць ад таго, як хутка стабілізуецца сітуацыя ў краіне і як хутка адновіцца бесперабойная праца беларускіх прадпрыемстваў.
Падкрэслю, што наш спецыфічны спосаб барацьбы з каронавірусам прывёў да таго, што, нягледзячы на ​​прагноз МВФ, што за год беларуская эканоміка ўпадзе на 6%, яна ў самы разгар каронавіруса ўпала за ўсё на 1,6%. Калі б сітуацыя заставалася стабільнай, мы маглі б гэты год скончыць практычна з нулявым вынікам.
Паводле Заўтра тваёй краіны