Што можа прымусіць Лукашэнку раскашэліцца для людзей?

Ці ёсць грошы ў дзяржаўнай «скарбонцы» для падтрымання беларусаў?

Ва ўмовах сусветнай пандэміі каронавіруса развітыя краіны вылучаюць мільярды даляраў і еўра на падтрымку як малога і сярэдняга бізнэсу, так і, у першую чаргу, насельніцтва. Ці ёсць у кіраўніцтва Беларусі сродкі і жаданне падтрымаць сваіх грамадзян ва ўмовах цяперашняга крызісу?
На думку эканаміста Сяргея Чалага, такое могуць дазволіць сабе менавіта развітыя краіны.
— Калі гэта — Амерыка, Еўропа ці Японія, то фактычна даўгі намінаваныя ў іх жа валюце, і для іх гэта ніякай сур’ёзнай праблемы не ўяўляе. Вырасце трохі дэфіцыт бюджэту, падымецца ледзь інфляцыя, але яна і так нізкая. А ў нас няма такой магчымасці. Ніхто не гатовы купляць нашы даўгі ў беларускіх рублях з-за рызык дэвальвацыі і ўсяго астатняга, — кажа эканаміст. — Любое стымуляванне ў беларускіх рублях прывядзе да таго, што курс нашага рубля ўпадзе і пазыковая нагрузка толькі павялічыцца.
Гэта даўняя праблема, якая ў літаратуры называецца «першародны грэх краін, якія развіваюцца», падкрэслівае эксперт, — толькі краіны, якія валодаюць бюджэтным суверэнітэтам, калі іх даўгі гатовыя фінансаваць іншыя інвестары, выгадныя уласнай эвалюцыі.
— Мы вымушаныя займаць у цвёрдай валюце, у нас няма такога інструмента, — кажа Сяргей Чалы.
— Як дзяржава збіраецца ўмацоўваць свой твар у дачыненні да ўласных грамадзян?
— Будзе стандартная рэакцыя па мадэлі крызісу 2015-2016 гадоў, калі патрымаюць парадку сотні буйных прамысловых прадпрыемстваў па спісе, а ўсіх прыватнікаў кінуць па прынцыпе «выратаванне тапельцаў — справа рук саміх тапельцаў».
— А што тычыцца простых людзей?
— У простых людзей сітуацыя пагоршылася ў параўнанні з крызісам 2015-2016 гадоў. Тым, хто працуе на дзяржпрадпрыемствах, будуць плаціць фактычна не заробленую зарплату, а астатнія, дзе будуць закрывацца малы і сярэдні бізнэс, асабліва ў сферы паслуг, будуць губляць зарплату і прыбыткі.
— Ці ёсць рэальная пагроза росту беспрацоўя, хоць афіцыйная ўлада найжорстка настойвае на процілеглым?
— Вядома. Менавіта таму.
— Але Лукашэнка сцвярджае, што мы не дапусцім росту беспрацоўя, пагражае прыватным фірмам...
— А што ён можа рабіць? А за кошт чаго яны будуць плаціць? Ён можа загадваць дзяржкампаніям, а прыватным — не. Калі выручка падае на 80%, то адкуль возьмуцца заробкі? Гэтыя кампаніі могуць згалець і без усялякіх пагроз.
— Ці ёсць у дзяржавы грошы для падтрымання сваіх грамадзян?
— Усе тыя сродкі, якія ўлада накіроўвае на дзяржпрадпрыемства, трэба было б накіраваць людзям. Але ў нас за многія гады разбурана сістэма дзяржзабеспячэння, няма сістэмы абароны людзей, якія губляюць працу. Нашы ўбогія дапамогі па беспрацоўі — гэта ні пра што. У нашай сістэме ўсё беспрацоўныя лічацца дармаедамі, і давайце іх караць, а не дапамагаць. Наша сацпадтрымка — гэта падтрымка дзяржпрадпрыемстваў. Хоць цяпер на дзяржпрадпрыемствах працуе менш за палову занятых. Праз іх яна не працуе. Плюс, іх і так падтрымліваюць, і ніхто не разумее, колькі з гэтых дзяржпрадпрыемстваў маюць права на існаванне. Так што сістэма да ўсяго гэтага не гатовая.
Паводле Заўтра тваёй краіны