Блакаванне рэсурса за «прапаганду экстрэмісцкай дзейнасці». Што яшчэ можа змяніцца ў «Законе аб СМІ?»

У распараджэнні рэдакцыі TUT.BY аказаўся праект закона «Аб змене законаў па пытаннях сродкаў масавай інфармацыі». Прапануецца блакаваць інтэрнэт-рэсурсы за інфармацыю, накіраваную «на прапаганду экстрэмісцкай дзейнасці», і матэрыялы, якія могуць «прывесці да ўзнікнення пагроз нацыянальнай бяспецы». Што яшчэ прапануюць і хто займаўся яго распрацоўкай?

Журналістаў прапануюць пазбаўляць акрэдытацыі за «супрацьпраўнае дзеянне» ў працэсе прафесійнай працы. Паводле меркаванага праекта закона, журналісту СМІ забараняецца выкарыстоўваць сваё становішча для распаўсюджвання інфармацыі з мэтай зняславіць каго-небудзь з грамадзян па прыкметах полу, узросту, расавай або нацыянальнай прыналежнасці, мовы, стаўлення да рэлігіі, прафесіі, месца жыхарства або працы, у сувязі з палітычнымі перакананнямі, а таксама дыскрэдытаваць дзяржаўныя органы і іншыя арганізацыі.
Акрамя гэтага, журналіст можа быць пазбаўлены акрэдытацыі, калі ім або рэдакцыяй парушаны ўстаноўлены парадак акрэдытацыі або распаўсюджаны звесткі, якія не адпаведаюць рэчаіснасці і ганяць дзелавую рэпутацыю арганізацыі, што яго акрэдытавала, а таксама калі журналіст здзейсніў наўмыснае супрацьпраўнае дзеянне ў працэсе ажыццяўлення прафесійнай дзейнасці. Абодва пункты прапісаныя па аналогіі з расійскім заканадаўствам аб СМІ.
Прапануецца ўвесці абавязак журналіста атрымліваць згоду галоўнага рэдактара на падрыхтоўку інфармацыйных паведамленняў або матэрыялаў для выкарыстання ў іншых СМІ або на інтэрнэт-рэсурсах.
Сярод прапаноў ёсць і такая, каб назва сеткавага выдання супадала з даменным імем інтэрнэт-рэсурса.

Публікацыя вынікаў апытанняў можа трапіць пад забарону

У СМІ і на інтэрнэт-рэсурсах прапануецца забараніць публікацыю вынікаў апытанняў грамадскай думкі, якія адносяцца да грамадска-палітычнай сітуацыі ў краіне, рэспубліканскіх рэферэндумаў, выбараў прэзідэнта, дэпутатаў, калі гэтыя апытанні праводзіліся без адпаведнай акрэдытацыі. Публікацыя іх вынікаў у дакуменце аднесена да інфармацыі, распаўсюджванне якой забаронена, што цягне за сабой шэраг прававых наступстваў (мер адказнасці). Таксама да забароненай інфармацыі аднесены гіперспасылкі на інфармацыйныя паведамленні, якія змяшчаюць забароненую да распаўсюджвання інфармацыю.
Юрыдычная асоба, на якую ўскладзены функцыі рэдакцыі СМІ, згодна з дакументам, павінна не дапускаць распаўсюджвання недакладнай інфармацыі, якая можа прычыніць шкоду дзяржаўным або грамадскім інтарэсам.
У дакуменце прапануецца пашырыць пералік падстаў для вынясення выданню пісьмовага папярэджання.
У меркаваным праекце закона ўстаноўлена патрабаванне аб выкарыстанні гіперспасылкі пры распаўсюдзе ў інтэрнэце інфармацыі, раней апублікаванай на іншым рэсурсе (калі праваўладальнікам не ўстаноўлена іншае). Больш за тое, згодна з дакументам, за перадрук матэрыялаў з парушэннем умоў распаўсюджвання, устаноўленых першакрыніцай, можа быць вынесена пісьмовае папярэджанне.

Пазбаўляць статусу СМІ змогуць без рашэння суда

Прапануецца, разам з судом, прадаставіць паўнамоцтвы па прыняцці рашэння аб спыненні выпуску СМІ Мінінфарму ў выпадку вынясення СМІ і ўладальніку сеткавага выдання двух і больш пісьмовых папярэджанняў на працягу года, а таксама ў выпадку прыняцця рашэння міжведамаснай камісіяй па бяспецы ў інфармацыйнай сферы пры Савеце бяспекі Беларусі аб наяўнасці ў СМІ матэрыялаў і паведамленняў, распаўсюджванне якіх здольна прывесці да ўзнікнення пагроз нацыянальнай бяспецы. У абгрунтаванні неабходнасці прыняцця праекта закона гэта аргументуецца неабходнасцю «зніжэння нагрузкі на судовыя органы» і «аператыўнага спынення распаўсюджвання супрацьпраўнай інфармацыі».
Такое ж рашэнне Міжведамаснай камісіі па бяспецы ў інфармацыйнай сферы пры Савеце бяспекі Беларусі прапануецца зрабіць яшчэ адной падставай для абмежавання доступу да інтэрнэт-рэсурса, сеткавага выдання. Акрамя таго, Мінінфарм можа прыняць рашэнне аб абмежаванні доступу да інтэрнэт-рэсурса, калі на працягу года было вынесена два і больш патрабаванні міністэрства, а ў дачыненні да сеткавага выдання — два і больш пісьмовыя папярэджанні.
Таксама прапануецца даць паўнамоцтвы на ўнясенне пастаноў аб абмежаванні доступу да інтэрнэт-рэсурса і сеткавага выдання пастановай Генеральнага пракурора, пракурораў абласцей і Мінска за распаўсюджванне інфармацыі, «якая накіраваная на прапаганду экстрэмісцкай дзейнасці або змяшчае заклікі да такой дзейнасці», а таксама інфармацыі, распаўсюджванне якой здольнае нанесці шкоду нацыянальным інтарэсам краіны.
Рашэнне аб абмежаванні доступу можа быць прынята на працягу 6 месяцаў пасля ўзнікнення падстаў і ў дачыненні да інтэрнэт-рэсурсаў, і ў дачыненні да сеткавых выданняў. Раней для сеткавых выданняў быў устаноўлены тэрмін 3 месяцы.
У дакуменце прапануецца таксама блакаваць доступ да інтэрнэт-рэсурсаў, падобных па ступені змяшэння да тых, доступ да якіх абмежаваны.
У меркаваным праекце закона з трох да пяці гадоў павялічаны тэрмін забароны на права выступаць фізічнай асобе ў якасці заснавальніка СМІ пасля таго, як яго выпуск быў спынены па ўказаных у законе падставах. Аналагічная забарона ўстаноўлена для юрыдычных асоб. Для інтэрнэт-рэсурсаў, у дачыненні да якіх прынята рашэнне аб абмежаванні доступу, устаноўлена забарона быць заснавальнікам СМІ на працягу трох гадоў. Акрамя таго, адмяняецца абавязковая ўмова аб наяўнасці беларускага грамадзянства для галоўных рэдактараў.
Сярод падстаў для адмовы ў дзяржрэгістрацыі або перарэгістрацыі ў якасці СМІ можа з'явіцца такая, што назва СМІ супадае або падобная да ступені змешвання з назвай выдання, у дачыненні да якога прынята рашэнне аб спыненні выпуску, калі назва сеткавага выдання не супадае з даменным імем інтэрнэт-рэсурса, а таксама калі галоўны рэдактар не мае права, згодна з гэтым жа законам, займаць гэтую пасаду.
Варта адзначыць, што гэта можа быць не канчатковая версія праекта закона. У парламент падобны дакумент не паступаў, паведамляе прэс-служба. У спісе законапраектаў, якія знаходзяцца на разглядзе ў камісіі па правах чалавека, нацыянальных адносінах і СМІ такі дакумент не значыцца.
Мяркуючы па звестках з дакумента, яго распрацоўкай займалася Міністэрства інфармацыі. Ва ўпраўленні прававога забеспячэння і кантролю за выкананнем заканадаўства Мінінфарма адмовіліся каментаваць пытанне аб падрыхтоўцы ведамствам праекта закона «Аб змяненні законаў па пытаннях сродкаў масавай інфармацыі».
У дакуменце, які маецца ў распараджэнні рэдакцыі, ёсць подпіс міністра інфармацыі Ігара Луцкага. Аднак сам кіраўнік Мінінфарма па тэлефоне не змог пацвердзіць або абвергнуць інфармацыю аб тым, што ведамства падрыхтавала такі дакумент.

Паводле news.tut.by