Мікіта Салавей: Медыкі таксама не давяраюць афіцыйнай статыстыцы па каранавірусе

Інфекцыяніст распавёў пра COVID-19 у Беларусі, статыстыку ўладаў і пратэсты лекараў. Мікіта Салавей лічыць, што другая хваля пандэміі каранавіруса праходзіць больш цяжка, і непакоіцца з-за адтоку медыкаў з краіны.

Лекар-інфекцыяніст Мікіта Салавей з пачатку сакавіка працуе з пацыентамі з каронавірусам. У лістападзе Мікіта Салавей на сваёй старонцы ў Facebook запосціў эмацыйны зварот да спікера верхняй палаты парламента Наталлі Качанавай, дзе выклаў усе прэтэнзіі медыкаў да кіраўніцтва краіны. 

Пазней стала вядома, што Мікіта Салавей далучыўся да асноўнага складу Каардынацыйнай рады беларускай апазіцыі, мэта якой — забеспячэнне трансферу ўлады. Інфекцыяніст распавёў, што робіцца цяпер з каронавірусам у Беларусі і пра ўплыў палітычнай сітуацыі на працу медыкаў. Пра гэта — у інтэрв'ю DW.

— Як можна ахарактарызаваць праходжанне другой хвалі каронавіруса ў Беларусі?

— На сённяшні дзень мы бачым больш высокае захворванне на каронавірусную інфекцыю, чым у першую хвалю пандэміі, і большы працэнт цяжкіх пацыентаў. Калі ў пачатку ў нас таксама былі цяжкія пацыенты з рознымі ўскладненымі формамі інфекцыі (многія мелі патрэбу ў шпіталізацыі ў рэанімацыйнае аддзяленне), то цяпер вельмі шмат цяжкіх пацыентаў, па сутнасці, рэанімацыйных. Ёсць яны і ў аддзяленнях па-за рэанімацыяй, і ім таксама аказваецца там інтэнсіўная дапамога.

— З чым гэта звязана?

— Складана сказаць. Такую ж сітуацыю мы назіраем і ў іншых краінах. Магчыма, гэта проста асаблівасць другой хвалі, асаблівасць самога ўзбуджальніка каронавірусной інфекцыі. У многіх краінах другая хваля працякае цяжэй, і прычым з большай смяротнасцю, чым гэта было ў першую хвалю.

— Як вы можаце ацаніць эфектыўнасць мер, якія прымаюцца ўладамі Беларусі ў барацьбе з COVID-19?

— У цэлым па лячэнні пацыентаў было зроблена вельмі шмат з таго, што можна было зрабіць. А што тычыцца прафілактыкі распаўсюджвання каронавіруснай інфекцыі — тут можна спрачацца, хоць я і не эпідэміёлаг. На цяперашні момант мы ўжо можам экстрапаляваць вопыт іншых краін па стрымліванні распаўсюджвання захворвання і, напэўна, шэраг мер можна было б запазычыць.

У прыватнасці, перавод на дыстанцыйнае навучанне школ і ВНУ — гэта істотна знізіла ў многіх краінах распаўсюджванне віруса. Акрамя таго, патрэбны жорсткі кантроль за выкананнем масачнага рэжыму, таму што, нягледзячы на тое, што ён у нас уведзены, гэта ўсё роўна застаецца выбарам самога чалавека.

У плане аказання дапамогі пацыентам нам добра дапамагае досыць вялікі ложкавы фонд у краіне, які мы змаглі своечасова перапрафіляваць для COVID-19. Мы таксама змаглі досыць хутка даабсталяваць наяўныя ложкі кіслароднымі кропкамі — нават у тых стацыянарах, дзе іх не было. Ёсць праблема з медыкаментамі, але не з-за таго, што мы на ўзроўні краіны не можам сабе дазволіць іх купіць, а таму што іх не хапае ў прынцыпе — заводы не могуць выпусціць вялікую колькасць для ўсіх краін. Але ў цэлым з ключавымі прэпаратамі мы істотных перабояў не бачым.

У плане забеспячэння сродкамі індывідуальнай абароны ў нас таксама ў большасці месцаў цяпер сітуацыя добрая, гэта зроблена, у тым ліку, за кошт перапрафілявання вытворчасці на выпуск камбінезонаў, пальчатак і гэтак далей.

У першую хвалю такая праблема была, і нам тут вельмі дапамаглі валанцёры, якім усе медыкі надзвычай удзячныя, бо яны змаглі дапамагчы менавіта ў перыяд паміж узнікненнем праблемы і яе вырашэннем з боку Міністэрства аховы здароўя. Мы ім вельмі за гэта ўдзячныя.

— Валанцёры BYCOVID19 адмовіліся дапамагаць медыкам у другую хвалю, матывуючы гэта тым, што калі ў дзяржавы хапае грошай на вадамёты, то і на апараты ШВЛ сродкі знойдуцца. Гэта рашэнне неяк адбілася на вас?

— Вядома, дапамога валанцёраў істотна палепшыла арганізацыю аказання медыцынскай дапамогі, таму што яны забяспечвалі лекараў не толькі сродкамі індывідуальнай абароны, але і частку стацыянараў рэгулярным харчаваннем, вадой і прадметамі гігіены для пацыентаў.

Цяпер мы вымушаны абыходзіцца сваімі сіламі і тымі сродкамі, якія выдзяляюцца ўстановам аховы здароўя. І з некаторымі рэчамі могуць быць праблемы ў маленькіх бальніцах, бо калі гарадскія клінікі ў Мінску і абласных гарадах добра фінансуюцца, то больш дробныя могуць адчуваць дэфіцыт сродкаў, асабліва да канца года. У іх могуць узнікаць праблемы з лекамі і сродкамі індывідуальнай абароны.

— Многія беларусы не давяраюць афіцыйнай статыстыцы па каронавірусе. Што пра гэта думаюць лекары?

— Мы таксама ёй не давяраем. Мы ж лечым гэтых пацыентаў і бачым сапраўдныя маштабы захворвання і смяротнасці. Калі я кажу пра ацэнкі, то магу спасылацца толькі на аб'ектыўныя даныя, якія ўжо ўсплылі. Белстат падаў даныя ў ААН па лятальнасці (за другі квартал 2020 года. — Рэд.), і мы бачым, што ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года яна вырасла на 5,6 тысячы чалавек.

Можна зрабіць выснову, што гэтая залішняя лятальнасць у большасці сваёй была абумоўлена пандэміяй. Новых лічбаў у нас няма, але калі яны з'явяцца, мы зможам рэтраспектыўна ацаніць сапраўдныя маштабы праблемы. Ужо зразумела, што гэтыя маштабы будуць большыя, чым у першую хвалю.

— 11 лістапада вы ў сябе ў Facebook напісалі эмацыйны адказ спікеру Савета Рэспублікі Наталлі Качанавай, у якім выклалі ўсе прэтэнзіі медыкаў да ўладаў — гвалт, фальсіфікацыя выбараў, хлусня і рэпрэсіі. Чаму вы вырашылі гэта зрабіць?

— Медыцынскія работнікі з першых дзён жніўня выказалі сваю пазіцыю, што не прымаюць гвалт. Цяпер мы нават не гаворым пра палітыку як такую — большасць медыкаў далёкія ад яе, але прайсці міма гвалту мы не змаглі. З моманту выхаду медыкаў (у знак пратэсту супраць гвалту каля медуніверсітэта і каля Міністэрства аховы здароўя ў першы тыдзень пасля выбараў) наша асноўная мэта — спыненне гвалту і прыцягненне вінаватых да адказнасці.

Мяне вельмі абурыла сітуацыя, калі 6 лістапада каля 1-й гарадской клінічнай бальніцы літаральна на першай хвіліне акцыі салідарнасці былі затрыманыя больш за 50 медыцынскіх работнікаў, прычым сярод іх былі вельмі вядомыя і вопытныя лекары. Яны былі змешчаныя ў ізалятары і асуджаныя на суткі. Тады Качанава сказала пра пратэстоўцаў-медыкаў: «Перадайце ўсім — дыялогу на вуліцах не будзе». Для мяне гэта стала апошняй кропляй, захацелася па пунктах напісаць, чаму менавіта я і тысячы калегаў незадаволеныя сітуацыяй, якая склалася.

— З вамі звязваўся хто-небудзь з дзяржорганаў пасля гэтага?

— Не.

— У Беларусі чатыры месяцы не спыняюцца пратэсты, і многія людзі, якім за ўдзел у акцыях прысудзілі адміністрацыйны арышт, выходзяць з ізалятараў, захварэўшы там на каранавірус. Як лекары могуць паўплываць на гэтую сітуацыю?

— Мы разумеем, што ўмовы ўтрымання зняволеных у ізалятарах неадэкватныя і спрыяюць распаўсюджванню каранавіруснай інфекцыі. Цесната і замкнёная прастора — тут нават калі адзін чалавек з лёгкай або бессімптомнай формай аказваецца ў камеры, то гэта амаль 100% верагоднасць, што захварэюць усе. Толькі ў кагосьці гэта будзе лёгкая форма, а ў кагосьці — смяротны зыход. Акрамя таго, выклікаюць асаблівую занепакоенасць паведамленні аб тым, што хворыя кажуць пра дрэннае самаадчуванне работнікамі ізалятараў, але тыя не прымаюць неабходных мер.

Грамадзянскія лекары паўплываць на сітуацыю не могуць, бо гэтыя ўстановы выведзеныя з падпарадкавання Міністэрства аховы здароўя. Гэтую праблему мы ўзнялі яшчэ пасля падзей 9 жніўня, калі ў МУС і Міністэрства аховы здароўя было накіравана афіцыйны ліст за подпісам больш за 450 медыкаў з просьбай арганізаваць допуск лекараў у ізалятар на вуліцы Акрэсціна, каб ацаніць стан людзей і прыняць рашэнне аб неабходнасці іх шпіталізацыі. Але нам адказалі, што ўсё робіцца і так, і яны не маюць патрэбы ў дапамозе людзей, якія не адносяцца да іх сістэмы. Але іх медыцынская служба можа і не спраўляцца пры вялікім паступленні пацярпелых асоб.

— Нядаўна грамадзянам Беларусі забаранілі выезд з краіны, матывуючы гэтае рашэнне барацьбой з COVID-19. Гэта сапраўды неабходна?

— З эпідэміялагічнай пазіцыі мы логікі не бачым. Логіка ёсць, калі забараняюць уезд у краіну людзей, якія патэнцыйна могуць быць інфікаваныя. Мяркую, што гэта рашэнне можа быць звязана з дастаткова маштабным адтокам розных спецыялістаў — мяне лічбы шакуюць у плане медыкаў.

Мая калега падлічыла, што сярод яе знаёмых ужо з'ехалі 24 чалавекі — прычым гэта былі спецыялісты з вышэйшымі катэгорыямі, часта — загадчыкі аддзяленняў. Таксама мы бачым вялікую актыўнасць медыцынскіх работнікаў па вывучэнні замежных моваў — польскай і нямецкай.

Калі гэтая тэндэнцыя захаваецца, то мы страцім вельмі вялікі пласт медыцынскіх работнікаў з вопытам работы, ведамі і навыкамі. Мы ўжо бачым, што ў многіх установах адсутнічаюць спецыялісты сярэдняга ўзросту, ёсць толькі бліжэй да пенсійнага і моладзь пасля ўніверсітэтаў. У выніку атрымліваецца, што тых, хто мог бы перадаць веды і вопыт, не хапае. Гэта на самай справе праблема. Калі яе не вырашаць, мы сутыкнёмся з дэфіцытам кадраў, і гэта не можа не адбіцца на якасці аказання дапамогі.

Паводле www.dw.com