Пастухоў: Барацьба са злом не канвертуецца ў дабро па курсе адзін да аднаго

Адной толькі нянавісці да зла не хопіць, каб памяняць прапорцыю дабра і зла ў рускім жыцці. А менавіта ў прапорцыі ўся справа. Нелюбоў да Пуціна — гэта ўсё роўна пра нелюбоў, папярэджвае гісторык і палітолаг Уладзімір Пастухоў.

Вядома, параза зла заўсёды дабро. Нават калі злу на змену прыходзіць іншае зло. Таму што яно іншае.

Калі нават на змену аднаму злу прыходзіць іншае, то гэта ўсё роўна азначае, што ўсякае канкрэтнае зло калісьці завершыцца. Агульная прывабнасць зла пры гэтым зніжаецца: сышлі тыя – сыдуць і гэтыя. Усялякаму новаму злу рана ці позна прыйдзе канец.

Але дабро, заснаванае толькі і выключна на барацьбе з існуючым злом — адноснае, а не абсалютнае. Яно дабро адносна таго зла, з якім змагаецца, а не само па сабе. Абсалютнае дабро безадноснае да зла. Яно не звязана са сваёй супрацьлегласцю (канкрэтнай формай зла) і не залежыць ні ад перамогі над ім, ні ад паразы ад яго.

Абсалютнае дабро зараджаецца любоўю, а не нелюбоўю.

Расію будучыні не выбудаваць на зыбкім пяску адной толькі нянавісці да рэжыму і лютасці. Гэтых пачуццяў можа хапіць пры пэўных умовах, каб замяніць адно зло іншым, але іх не хопіць, каб істотна памяняць прапорцыю дабра і зла ў рускім жыцці. А менавіта ў прапорцыі ўся справа.

Але хіба дэклараваная любоў да свабоды не з'яўляецца тым Абсалютам, які кампенсуе непаўнавартаснасць дабра, вытканага толькі з нелюбові да зла? Ненавідзім рэжым, але любім свабоду — на першы погляд, усё лагічна.

Праблема ў тым, што «нелюбоў і свабода» — гэта як «зялёнае і доўгае». Яны не ўзаемазаменныя, таму што несупастаўныя: рэжым — гэта людзі, свабода — гэта ідэя, гэта значыць абстракцыя.

Любоў да свабоды не можа замясціць нелюбоў да людзей, паколькі абстрактным нельга «вылечыць» канкрэтнае.

Але хіба нелюбоў да рэжыму можна прыраўняць да нелюбові да людзей, спытаеце вы? Бо мы не любім толькі рэжым і яго першасвятароў, а ўсіх астатніх мы любім.

Аднак жа так не бывае, калі гаворка ідзе пра таталітарызм: рэжым і народ неаддзельныя адзін ад аднаго. Ды яны і самі сябе не аддзяляюць. Нелюбоў да рэжыму заўсёды будзе выварочвацца нелюбоўю да народа, які сваёй — у лепшым выпадку маўклівай — падтрымкай ратуе рэжым ад нашай нелюбові.

Парадокс дабра ў тым, што яно павінна спалучаць у сабе нелюбоў і любоў да адных і тых жа людзей, у нашым выпадку — да народа, які цалкам заслужана мае роўна тых кіраўнікоў, якіх заслугоўвае.

Як яго не любіць, усім зразумела, для гэтага дастаткова справядлівай лютасці, а вось як яго пры гэтым палюбіць, пакуль ніхто не прыдумаў.

Магчыма, для гэтага трэба нешта большае, чым барацьба са злом, тым больш імгненным. Можа быць, трохі спагады?

Насуперак закону і справядлівасці, насуперак здароваму сэнсу і інстынкту. Бо «Ён выратаваў нас не па справах праведнасці, якія мы ўчынілі, а па Сваёй міласці».