Прадстаўнік штабу Ціханоўскай пра інцыдэнт з Ryanair: Беларускія ўлады настойваюць на ілжывых наратывах

Святлана Ціханоўская накіравала ліст прэзідэнту рады ICAO Сальватору Шакітана. Палітык заклікала яго накіраваць даклад пра інцыдэнт з прымусовай пасадкай самалёта Ryanair у Раду Бяспекі ААН. Reform by папрасіў пракаментаваць гэта кіраўніка Кабінета прадстаўнікоў Святланы Ціханоўскай Валерыя Кавалеўскага.

— Святлана Ціханоўская заклікала ICAO накіраваць даклад аб прымусовай пасадцы самалёта Ryanair у Савет Бяспекі ААН. Ёсць шанец, што гэта будзе зроблена?

— 31 студзеня будзе абмяркоўвацца даклад, які раней быў прадстаўлены 193 дзяржавам-членаў ІСАО. У дакладзе ўказваецца на тое, што беларускім бокам была прадастаўлена няпоўная інфармацыя, або яна была скажоная. У той жа час эксперты ICAO не маглі сцвярджаць адназначна, хто вінаваты ў гэтым, хоць па беларускім заканадаўстве любых сведчанням злачынстваў павінна забяспечвацца недатыкальнасць і бяспека. Бо ў той час ужо былі адкрытыя крымінальныя справы ў сувязі з гэтым кейсам і, вядома ж, беларускія ўлады мелі поўны кантроль над усімі рэчавымі доказамі па гэтых справах. І цяпер важна нагадаць пра тое, што прычынай для пасадкі самалёта была менавіта сфабрыкаваная інфармацыя аб наяўнасці бомбы на борце.

Беларускія ўлады працягваюць настойваць на ілжывых наратывах аб тым, што не было ніякага ваеннага самалёта, што пілоты самастойна вырашылі здзейсніць пасадку ў Мінску, што нібыта бомба на борце сапраўды была. Усё гэта абвяргаецца паказаннямі дыспетчара Галегава. Згодна з імі, інфармацыя аб тым, што на борце самалёта бомба, з'явілася ў дыспетчарскай яшчэ да ўзлёту з Афін. З абвінавачвання, высунутага амерыканцамі, відаць, што гэта была спланаваная аперацыя, што яны рыхтаваліся, чакалі.

— Ці магчыма, што будуць апублікаваныя сведчанні, пададзеныя дыспетчарам Алегам Галегавым?

— Ёсць разуменне, што ў яго ёсць інфармацыя, якая не была ўключана ў гэты даклад, паколькі з'явілася занадта позна, паколькі былі прадугледжаны пэўны дэдлайн для стварэння дакладу. Але цяпер кіраўніцтва Польшчы вядзе перамовы аб тым, каб далучыць гэтыя дадзеныя да самога справаздачы ў выглядзе прыкладання. Святлана Ціханоўская ў сваім лісце таксама заклікала да гэтага. Таксама мы просім апублікаваць сам даклад з усімі дадаткамі на сайце ICAO, каб ён быў даступны для ўсіх — у тым ліку для беларусаў. А таксама, каб справаздача была перададзена прэзідэнту Савета Бяспекі ААН, каб там было праведзена адкрытае абмеркаванне гэтага дакладу, і каб гэтае пытанне мела глабальнае гучанне. Бо тое, што зрабілі спецслужбы Лукашэнкі, у істотнай ступені падрывае давер паміж пілотамі і дыспетчарамі. Гэты давер павінен быць абсалютным. Тое, што дыспетчары зманілі пілотам, падвергла небяспецы жыццё і здароўе пасажыраў.

— Былі асцярогі і ўкіды аб тым, што ICAO можа спусціць гэтую справу на тармазах. Да гэтага ж заклікае Аляксандр Лукашэнка. Ці ёсць упэўненасць у тым, што ICAO будзе паслядоўная і прынцыповая? Бо часцяком арганізацыі, у якія ўваходзяць розныя дзяржавы, закрываюць на многае вочы, шукаюць кампрамісы, падвяргаюцца ціску з боку краін-членаў…

— Так, ICAO — гэта міжнародная арганізацыя. Усе міжнародныя арганізацыі робяць тое, на чым настойваюць краіны, якія ўваходзяць у іх склад. Такое адбываецца і ў АБСЕ, і ў ААН. Гэта часта з'яўляецца праблемай, і над гэтым трэба працаваць. Але цяпер мы бачым прамую зацікаўленасць найважнейшых краін у авіяцыйнай індустрыі, якія адначасова з'яўляюцца і вядучымі сусветнымі дзяржавамі. Гэта і ЗША, і Вялікабрытанія, і Францыя, і іншыя краіны ЕС. Яны вельмі актыўна працуюць над тым, каб гэта не сышло з рук Лукашэнку.

Чаму гэта так важна для нас? Таму што гэты захоп самалёта стаў адным з эпізодаў, звязаных з гуманітарным і палітычным крызісам у Беларусі, калі грамадзяне дэмакратычных краін сутыкнуліся з тым, з чым грамадзяне Беларусі сутыкаюцца кожны дзень, пачынаючы са жніўня 2020 года і да сённяшняга дня. Гэта самавольства, гэта беззаконне, непавага да нормаў права, чалавечага жыцця і здароўя. Тое, што шакавала заходнія краіны, з намі адбываецца кожны дзень.

— ЗША прад'явілі абвінавачванні чатыром фізічным асобам з Беларусі, таму што на борце былі амерыканскія грамадзяне. Але ж там былі і грамадзяне іншых краін. Ці можна чакаць, што будуць заведзеныя крымінальныя справы і ў іншых дзяржавах?

— Я думаю, што амерыканскі прэцэдэнт можа дапамагчы іншым краінам прыняць такую пастанову. Пра тое, што могуць падавацца асобныя нацыянальныя пазовы, мы гаварылі з самага пачатку. Пакуль гэтага не адбылося, але паказанні Алега Галегава дадуць дастаткова падстаў для падачы такіх пазоваў, і цалкам верагодна, што іншыя краіны — а там былі грамадзяне больш чым з 10 краін — пойдуць такім жа шляхам.

— Ці можа гэтых абвінавачаных стаць больш?

— Так, прычым гэта абвінавачванні ў паветраным пірацтве, захопе паветранага судна. Гэта вельмі сур'ёзныя абвінавачванні. І гэты шлейф будзе цягнуцца за імі ўсё жыццё.