«У пастарунку я пачула: "У нас, міліцыі, як і ў вас, медыкаў, ёсць права рабіць чалавеку балюча»

Студэнтка Паліна з Віцебска знялася ў відэазвароце і трапіла ў СІЗА прама з інтэрната. Сваю гісторыю яна распавяла віцебскаму выданню vkurier.info.


У канцы кастрычніка студэнты чатырох віцебскіх ВНУ запісалі відэазварот з патрабаваннямі спыніць гвалт і прыцягнуць да адказнасці вінаватых, спыніць ціск на людзей, уключаючы студэнтаў, вызваліць палітвязняў, прызнаць выбары несапраўднымі, весці дыялог грамадзянскімі, а не сілавымі метадамі. Як было сказана ў кадры: «Мы стаміліся баяцца і хочам, каб народ Беларусі быў пачуты».
«Витебский курьер news» пагутарыў з адной з удзельніц студэнцкага відэа. Паліна (18 гадоў) вучыцца на другім курсе ВДМУ. У кастрычніку дзяўчыну асудзілі па ч. 1 арт. 23.34 КаАП і пакаралі штрафам у 20 базавых велічынь (540 рублёў). У канцы месяца дзяўчыну зноў выклікалі ў міліцыю для складання пратаколу.
Па словах Паліны, паваротным момантам, які прымусіў падумаць, што «тут нешта не так», для яе стала эпідэмія каронавіруса. Пра яго яна ведала не па чутках: мама дзяўчыны працуе лекарам.
— Медыкі, яны ж заўсёды па-за палітыкай. Таму мяне ніколі не цікавіла ніякая палітыка, нічога ў гэтым плане. Але калі пачаліся ўсе гэтыя заявы пра каронавірус, пра тое, што яго няма, усе гэтыя словы пра козачак і гарэлачку, калі пачалося ўсё гэта, гэтыя смерці... я бачыла, якая мама прыходзіла стомленая, як ёй страшна. Не хапала рэспіратараў. Даходзіла да таго, што яна пісала ліст на выпадак, калі памрэ.
Па словах Паліны, для сябе яна выбрала медыцыну таму, што падабалася працаваць з людзьмі і рабіць для іх нешта добрае.
Мне першапачаткова сімпатызаваў хіміка-біялагічны профіль, выбірала з хіміка і лекара. Аднак вырашыла, што мне больш падабаецца праца з людзьмі, і не памылілася. У першым семестры вельмі падабалася практыка ў шпіталі, хоць яна і была невялікай. Падабаецца разумець, што ты робіш для чалавека нешта добрае, хай гэта нават адна таблетка, якую ты проста даў.
Сёлета Паліна ўпершыню галасавала на прэзідэнцкіх выбарах, але падзеі 9 жніўня сустрэла не ў Віцебску — з'язджала ў родны горад.
Я не ведаю, што ў нас было 9 жніўня, я нічога не бачыла і не чула. Але пару разоў я бачыла, як забіралі людзей: вось стаіць чалавек, размаўляе па тэлефоне, а да яго падбягаюць людзі ў форме, цягнуць за рукі — усё, бывай. І я ведаю, што траўмы былі ў пратэстоўцаў, таму што мая мама бачыла гэтыя траўмы.
У мяне ёсць сябар у Мінску, ён сам не пацярпеў, але я проста памятаю той момант. Мы з ім рэдка маем зносіны, а ў той час я ледзь не кожны дзень тэлефанавала яму ў страху, каб даведацца, як ён там, ці жывы.
Па словах Паліны, у відэазвароце студэнтаў яна ўдзельнічала, каб проста выказаць сваю пазіцыю аб гвалце з боку сілавікоў.
Я не разумею проста, чаму яны не разумеюць, што калі спыніцца гвалт і пачнуць выконваць нейкія правы, то спыніцца і ўсё астатняе? Я не разумею, чаму яны не могуць зразумець.


У кастрычніку Паліну судзілі па артыкуле 23.34 КаАП за ўдзел у акцыі пратэсту 20 верасня. Як паказана ў матывіровачнай частцы пастановы суда, дзяўчыну апазналі ва ўдзельніку акцыі ў белым халаце і з плакатам "Кроў так проста не адмыць, ужо я ведаю". Сваю віну дзяўчына не прызнала і збіраецца абскардзіць прысуд.
— Мяне тады затрымалі ў інтэрнаце. Быў вечар, і я рыхтавалася сесці за заняткі, прачытала літаральна два абзацы, як зайшла выхавальніца. Выходжу — мяне сустракаюць мужчыны ў цывільным, адзін дастаў пасведчанне і паказаў. Я была без акуляраў, без лінзаў, але пакуль нахілілася паглядзець хоць бы хто гэта, яна закрылася перад носам. У мяне не было ні позвы, нічога. Яны проста прыехалі і забралі мяне.
Па словах Паліны, ёй дазволілі пераапрануцца і патэлефанаваць маме, сказалі, што яе затрымалі па артыкуле 23.34. Пакуль ехалі ў машыне, кіроўца пытаўся дзяўчыну, на якія тэлеграм-каналы яна падпісаная. Таксама пагадзіліся пачакаць адваката.
— Мы прыехалі ў пастарунак, і мяне павялі на размову. Там была нейкая такая ідэалагічная гутарка, мне сказалі, што мяне бачылі на нейкім запісы. Прагучалі вельмі цікавыя словы, я памятаю. Чалавек, які гутарыў са мной, сказаў: "У нас, міліцыі, як і ў вас, медыкаў, ёсць права рабіць чалавеку балюча". Я б не сказала, што гэта прагучала, як жарт. Па меншай меры, ніякай ўсмешкі за гэтым не было. Я не стала згадваць пра анестэзію.
Па словах Паліны, з адвакатам ёй не далі адразу пабачыцца, казалі, што пусцяць яго "калі пачнецца адміністрацыйны працэс". На пытанні, ці ёсць дакумент, на падставе якога затрымалі дзяўчыну, адказвалі: "не, але цяпер будзе".
Я дала кантакты сведак. Мы спрабавалі пагаварыць з адвакатам у калідоры, нам не давалі нармальна пагутарыць сам-насам, а калі я вярнулася, мне сказалі, што тэлефанавалі маім сведкам, і яны пацвердзілі, што гэта я была там, на маршы. Калі я ўжо выйшла з ізалятара, то спытала дзяўчынак, ці тэлефанаваў ім нехта ў той дзень. Яны сказалі, што не.
З аддзялення Паліну адправілі да суда на "суткі".
Як сказалі: "падумаць над сваімі паводзінамі". Мне сказалі, што суд будзе ў пятніцу, і ў той дзень, як мне казала адвакат, людзі прыйшлі падтрымаць мяне. Але суда не было.
Разам з Палінай у камеры СІЗА знаходзіліся і іншыя дзяўчыны па артыкуле 23.34. Яны распавядалі жанчынам, якія сядзелі там па іншых артыкулах, што адбываецца і за што яны патрапілі сюды.
Адна жанчына сядзела, слухала і ў яе нават рукі трэсліся, калі мы ўсё гэта распавядалі.
Умовы ў СІЗА дзяўчына апісала коратка: "Калі не зацыклівацца, то жыць можна". Самым брыдкім яна назвала стаўленне супрацоўнікаў да жанчын.
— У адной з жанчын былі крытычныя дні, і яна папрасіла хоць трохі цёплай вады — там была толькі халодная. На гэта ёй сказалі: набіраеш ваду, дуеш на яе і грэеш.
У судзе Паліну здзівілі доказы, якія прывялі ў пацверджанні яе віны. Адно фота дэманстравала толькі твар, па плечы, а на фоне віднеліся людзі.
Гэта прыводзілася як доказ, што я ўдзельнічала ў масавым мерапрыемстве. Але гэта фота магло быць адкуль заўгодна! А поўную версію нам не змаглі прадставіць "у сувязі з тэхнічнымі непаладкамі". Іншае фота — скрыншот — мы не знайшлі на відэа, хоць было адзначана, што яно адтуль. Сведкі таксама не змаглі адназначна апазнаць на фота мяне. Быў яшчэ супрацоўнік міліцыі. Ён прысутнічаў як асоба, якая прадстаўляе орган, які вядзе адміністрацыйны працэс. Пры тым, што гэта быў не той супрацоўнік, які вёў маю справу. У канцы пасяджэння адвакат спаслалася на неадпаведнасці ў доказах і нагадала аб прэзумпцыі невінаватасці. Суддзя сказаў, што прымае хадайніцтва, а потым устаў і абвясціў прысуд — 20 базавых.
У канцы кастрычніка на Паліну склалі яшчэ адзін пратакол. Як зразумела дзяўчына, яе падазраюць ва ўдзеле ў студэнцкай акцыі 26 кастрычніка каля ВДМУ.
— Мы рабілі забаўляльны вечар у інтэрнаце, у мяне былі першыя дзве песні, а потым раптам загаварылі пра перастаноўку. Мяне паклікалі, я выйшла, а там ужо стаяў мужчына ў цывільным. Я папрасіла даспяваць вечар, а потым пайсці, а ён сказаў: "Калі б мне трэба было вас забраць, я б ужо вас забраў". І ён выпісаў мне позву. У аддзяленні я сказала тое, што яны хацелі, таму што, думаю, калі б я стала пярэчыць, то зноў мяне б пасадзілі ў СІЗА. А я не хачу прапускаць заняткі. Ніякіх доказаў віны на гэты раз мне не паказвалі, затое пыталіся, дзе я вучуся, наколькі моцна хачу вучыцца і ці не баюся, што мяне адлічаць.
Па словах Паліны, пропускі з-за ІЧУ ёй аформілі ва ўніверсітэце як платныя адпрацоўкі. Тых, хто набірае 10 пропускаў па непаважлівай прычыне зараз могуць нават пазбавіць стыпендыі. Нагадаем, што ў канцы кастрычніка Лукашэнка заклікаў адлічваць з ВНУ за ўдзел у акцыях пратэсту.
Паліна распавяла, што яе ўжо выклікалі ў адміністрацыю ўніверсітэта і далі зразумець, што яе могуць адлічыць. Гэтая гутарка супала з сумнай падзеяй: уначы 27 кастрычніка ў Віцебску загінуў студэнт ВДМУ. Па словах Паліны, у ВНУ чамусьці вырашылі, што менавіта яна распаўсюдзіла чуткі аб тым, што смерць студэнта звязана з акцыямі пратэсту.
— Я не ведала яго асабіста, мы даведаліся пра гэта раніцай і былі напалоханыя. Баяліся, што гэта звязана з затрыманнямі, але потым даведаліся, што ён быў на каранціне. Потым яшчэ сталі з'яўляцца артыкулы, што студэнты нібыта звязваюць гэта з пратэстамі. Але гэта не так! У той дзень мы купілі кветкі і зрабілі фота ў рамцы, хацелі пакінуць каля стэнда. Я прынесла дзве чырвоныя гваздзікі, але нехта іншы прынёс і белыя, і чырвоныя. Гэта і прыпісалі мне.
Пасля гэтага ўсяго я двойчы атрымлівала ў сацсетках дзіўныя паведамленні ад незнаёмых людзей. Адна дзяўчына напісала нешта накшталт "слухай, гэта выдатна — мець сваю пазіцыю, але не трэба прыплятаць смерць нашага аднагрупніка да палітыкі". Потым яшчэ напісалі і ў Instagram. У кожным выпадку я спрабавала пагаварыць з гэтымі людзьмі і растлумачыць, што я не пры чым тут.