Жонка палітвязня Ціхана Осіпава: пераносіць разлуку дапамагаюць надзея і вера, што гэта ненадоўга

Гісторыя кахання інжынера БНТУ, які стаў вязнем сумлення пасля падзей у Мінску ў жніўні 2020-га.

«Салідарнасць» паразмаўляла з жонкай Ціхана Осіпава ў памятны для іх сям'і дзень.

— Сёння (29 верасня) дзевяць гадоў, як мы разам, — распавядае Вольга. — Напярэдадні мне патэлефанавалі з невядомага нумара, сказалі, вам з ВК-15 заказны ліст. Спыталі, ці буду я дома. Прыехаў кур'ер з кветкамі. Я плакала. Гэта другая гадавіна, якую мы праводзім у расстанні.

Дзевяць гадоў, як мы кожны дзень выбіраем адзін аднаго, і я ні разу за гэтыя гады не пашкадавала аб сваім выбары.

Ціхан Осіпаў — інжынер БНТУ, асуджаны на 11 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму. Яго прызналі вінаватым адразу па трох артыкулах Крымінальнага кодэкса: замаху на забойства вайскоўцаў, удзеле ў масавых беспарадках, заведама ілжывым даносе.

Паводле версіі абвінавачвання, у ноч на 11 жніўня каля гадзіны ночы «25-гадовы мінчанін прыехаў на вуліцу Прытыцкага ў Мінску для ўдзелу ў масавых беспарадках. Малады чалавек знаходзіўся за рулём свайго BMW, з якога папярэдне зняў рэгістрацыйныя знакі. Ігнаруючы патрабаванні міліцыі, кіроўца адмовіўся адчыніць дзверы і застаўся сядзець у машыне. Пасля крануўся з месца і збіў пецярых вайскоўцаў унутраных войскаў. Наезд быў учынены на ваеннаслужачых унутраных войскаў МУС, якія знаходзіліся ў форменным абмундзіраванні і якія прымалі ўдзел у ахове грамадскага парадку» (цытуецца па інфармацыі праваабарончага цэнтра «Вясна»).

Па версіі следства, Ціхан Осіпаў схаваўся з месца здарэння, кінуў аўтамабіль у вадаёме недалёка ад месца здзяйснення злачынства. З мэтай стварэння алібі патэлефанавала ў 102 і заявіў аб згоне.

На судзе Ціхан адмаўляў, што браў удзел у масавых беспарадках, забіваць вайскоўцаў не меў намеру. Ён патлумачыў, што 11 жніўня разам з сябрамі адправіўся ў горад пакатацца і «паглядзець флэшмоб», але трапіў у корак.

На Прытыцкага, куды выехаў Ціхан, знаходзіліся вайскоўцы са шчытамі. Яны прайшлі міма аўтамабіля, не чапаючы яго. Але ззаду ішлі сілавікі са зброяй і білі якія стаяць машыны, выцягвалі з іх людзей і клалі тварам у асфальт.

Па словах Ціхана, ён спалохаўся ўбачанага, баяўся, што ў дачыненні да яго сілавікі паступяць гэтак жа, і вырашыў з'ехаць адтуль. Сігналячы і міргаючы фарамі, аўтамабіль крануўся ў бок шарэнгі вайскоўцаў. Сілавікі пачалі наносіць удары па BMW, разбілі шкло і люстэрка. Па словах абвінавачанага, ад страху ён прыгнуўся і не бачыў, куды ехаў.

Пасля Ціхан заехаў у парк Цівалі, дзе было вельмі цёмна. Кіроўца неспадзявана заехаў у вадаём, адкуль выбраўся, а машыну кінуў. Дабраўшыся дадому, ён заявіў у міліцыю, што аўто скралі, — вырашыў, што так будзе лепш.

Ціхан Осіпаў прызнаў віну толькі па арт. 400 Крымінальнага кодэксу (заведама ілжывы данос), па іншых артыкулах — не прызнаў. Судовая калегія пад старшынствам суддзі Пятра Арлова асудзіла Осіпава да 11 гадоў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму. Маральную шкоду пацярпелым вайскоўцам у агульнай суме 1300 рублёў ён кампенсаваў да суда.

— Не магу сказаць, што здзівілася прысуду, гэта было чакана, — успамінае Вольга. — Так атрымалася, што да фіналу працэсу замянілі суддзю — ён хацеў яшчэ раз выслухаць пацярпелых. Потым нам сказалі, што суддзя захварэў, справу перадалі яго калегу, і ўсё пачалося зноўку.

З першым суддзёй у мяне надзея была, думала, можа, з нас пачнуцца справядлівыя суды... У другі раз надзея растала. Пракурор папрасіў 12 гадоў. Калі мужу прысудзілі 11 гадоў, я падумала, колькі мне споўніцца гадоў пры самым дрэнным развіцці падзей, і ці не позна будзе нараджаць.

Мой муж для мяне герой. Ён выратаваў сябе і сяброў, якія ехалі з ім у машыне. Дарэчы, на судзе не высветлілі, адкуль на аўтамабілі кулі. Ціхана абвінавацілі ва ўдзеле ў масавых беспарадках, але на той вуліцы яго не было — ён аб'ехаў яе, паколькі яна была перакрытая. Калі б ён не з'ехаў, невядома, засталіся б у жывых усе, хто быў у машыне.

Вольга і Ціхан родам з Клімавічаў. Сустракацца пачалі ў 11 класе, да гэтага сябравалі, сядзелі за адной партай.

— Аднойчы Ціхан праводзіў мяне дадому і па дарозе прапанаваў сустракацца. Кажу: мы аднакласнікі, як гэта магчыма?

Ціхан адказаў: калі цябе гэта бянтэжыць, давай я перавядуся ў іншую школу. Тады я яму адмовіла. Ціхан адрэагаваў спакойна: добра, я ведаю, што тыдні праз тры мае пачуцці пройдуць, і ўсё будзе ў парадку. Мяне гэта закранула, як гэта так, пачуцці пройдуць да мяне так хутка, — усміхаецца Вольга. —

У верасні я была на вяселлі ў траюраднай сястры, у мяне была прычоска прыгожая, сукенка... Падумала: хай прыйдзе і ўбачыць, што ён страціў. Ціхан у адказ на маю прапанову сустрэцца напісаў, што не можа прыйсці, працуе ў бацькі ў гаражы. Але ў выніку прыйшоў. З таго дня мы разам.

Пасля школы Вольга і Ціхан паступілі ў сталічныя ВНУ: у МДЛУ і БНТУ. На пятым курсе вырашылі ажаніцца.

— Памятаю, я смажыла блінцы, калі Ціхан патэлефанаваў і сказаў: збірайся, за табой прыедзе таксі. Куды мне ехаць, пытаюся. Ціхан кажа: усё даведаешся, цябе адвязуць, не хвалюйся, усё будзе добра.

Пытаюся: што за таксі, як я даведаюся, у якую машыну садзіцца? Ён адказаў: ты выйдзеш і даведаешся, што гэта за табой.

Выходжу — прыехала БМВ. У іх уся сям'я любіць гэтую марку. Зразумела, што гэта за мной. Кіроўцу спытала, куды вы мяне вязеце. Ён не раскалоўся.

Таксі спынілася ля гасцініцы «Беларусь». Ціхан мяне сустрэў каля ўваходу з букетам руж. Мы пайшлі ў рэстаран на тэрасе, а пасля вячэры вырашылі прагуляцца.

...Паварочваюся і бачу, як Ціхан становіцца на адно калена. А я яму гісторыі з універа распавядаю. Божа, навошта я ўсё гэта кажу, тут такі момант адказны! Ён зрабіў мне прапанову. Я расплакалася і пагадзілася.

Вольга кажа, што да затрымання мужа яны жылі шчасліва, планавалі дзяцей.

— Хацелі падысці да гэтага адказна, прайсці медыцынскія абследаванні, здароўе паправіць, каб у нас усё было добра. Але не паспелі.

За час расстання нашы пачуцці сталі больш усвядомленымі, глыбокімі. Ты свядома выбіраеш гэтага чалавека і хочаш быць з ім.

Пакуль ішло следства, Вольга бачылася з мужам некалькі разоў: гадзінныя спатканні праз шкло.

— Сустрэчы на «Валадарцы» праходзілі вельмі пазітыўна. А зараз нашы адносіны працягваюцца ў лістах. Мы раней не казалі столькі аб нашых пачуццях, колькі цяпер.

З заключэння Ціхан дасылае жонцы партрэты ў стылі анімэ. Маляваць вучыўся па кнізе, якую перадалі сукамерніку.

15 жніўня Ціхана этапавалі ў папраўчую калонію № 15, а на наступны дзень ён трапіў у штрафны ізалятар.

— Сказалі, што ён няправільна прывітаў кагосьці з адміністрацыі. Ён правёў там 14 дзён.

Цікава, што на «Валадарцы» Ціхану далі характарыстыку, што ён не агрэсіўны, не канфліктны. Мама яго яшчэ смяялася, што з такой характарыстыкай можна на другую вышэйшую паступаць.

У Навінках праводзілі экспертызу з нагоды яго агрэсіўнасці, не ці быў ён у стане афекту. Высветлілі, што па ўзроўні агрэсіі ў яго нуль, сказалі, што такое рэдка бывае.

Ціхан — не канфліктны чалавек. А тут толькі заехаў у калонію — і трапіў у ШІЗА…

У верасні Ціхана пазбавілі кароткатэрміновага спаткання на чатыры месяцы і на паўгода — працяглага. Акрамя таго, яго пазбавілі рэжымнай перадачы на 50 кг, у якой можна перадаваць прадукты, а таксама адной бандэролі з двух магчымых у год.

Ад людзей, якія не з'яўляюцца сваякамі, лісты яму не даходзяць. Ад мамы маёй ліст не прайшоў цэнзуру, дзе яна пісала пра лазню, яблыкі, агарод…

Ціхан падпісвае акты аб знішчэнні заказных лістоў, якія не прайшлі цэнзуру. Ён бачыць толькі прозвішчы, хто яму напісаў, і потым просіць мяне падзякаваць гэтым людзям.

Зараз Ціхан рады, што ў яго ёсць магчымасць працаваць, таму што засумаваў сядзець без справы год. Напісаў: «Працую на лучыне. Напэўна ў цябе цяпер паўстала пытанне, што гэта такое. Калі ты ў краме ўбачыш чырвоныя мяшкі са трэскамі — гэта яно».

Вольга прызнаецца: пераносіць разлуку з каханым мужам ёй дапамагаюць надзея і вера, што гэта ненадоўга.

— Можа, гэта псіхалагічная абарона, не ведаю. Ёсць добрая фраза: рабі, што павінен, там, дзе ты ёсць, і будзь што будзе. Цяпер я раблю, што павінна. Калі я расклеюся, як будзе майму мужу?