У Празе прэзэнтавалі кнігу беларускіх перакладаў Вацлава Гавала «Жыццё ў праўдзе» (фота)
15 лістапада ў Беларускай клубоўні ў Празе адбылася прэзентацыя кнігі выбраных эсэ Вацлава Гавала «Жыццё ў праўдзе», якая нядаўна выйшла ў выдавецтве «Логвінаў», і ўсёй серыі «Чэшская калекцыя», у межах якой выдадзена 9 кніг.
Стваральнік і кіраўнік серыі Сяргей Сматрычэнка, перакладнікі Вераніка Бяльковіч і Макс Шчур
Падчас прэзентацыі стваральнік і кіраўнік серыі Сяргей Сматрычэнка, перакладнікі Вераніка Бяльковіч і Макс Шчур распавялі, як узнікла «Чэшская калекцыя» і як вялася праца над беларускімі перакладамі твораў Гавала, Доўскавай, Вівэга, Бонды, Андранікавай.
Паводле Сматрычэнкі, «Чэшская калекцыя» была задуманая ў 2005 годзе:
«Мэтай было данесці да чытача якасныя кнігі чэшскіх аўтараў, а таксама пэўным чынам развіваць беларускі пераклад. Кніг на дадзены момант выйшла 9, яшчэ 2 ці нават 3 знаходзяцца ў працы. Палітыку серыі збольшага вызначаю я, але, натуральна, я заўсёды раюся з перакладчыкамі. Макс Шчур мае такі густ, з якім я цалкам пагаджаюся, таму ён перакладае, што хоча, а мы пасля выдаем».
Кніга эсэ Вацлава Гавала — гэта апошняе выданне з серыі. Чэшская амбасада ў Менску выклікалася прафінансаваць выданне кніжкі, таму яны мелі слова падчас выбару твораў і аўтара. Сматрычэнка лічыць выбар вартым і ўдалым. Паводле яго словаў, сама кніга рыхтавалася вельмі доўга. У выданне ўвайшлі розныя эсэ часоў дысідэнцтва, пачынаючы ад «Сілы бяссільных» і заканчваючы лістом Густаву Гусаку, творы часоў прэзідэнцтва, калі Вацлаў Гавал перайшоў да жанру прамовы (прэзідэнт не мае часу пісаць эсэ). Тэматычна і змястоўна прамовы мала чым розняцца ад эсэ, але карацейшыя. Некаторыя з гэтых твораў раней былі перакладзеныя на расейскую. Самае вядомае і вялікае эсэ Вацлава Гавала «Сіла бяссільных» упершыню ў расейскім перакладзе выйшла ў 1991 годзе ў Менску. Пераклад быў зроблены доктарам філалагічных навук, прафесарам БДУ Ірынай Шаблоўскай (1939–2004). Пазней некаторыя ўрыўкі перакладаліся на беларускую.
Перакладнікі распавялі пра складанасці, якія ўзнікаюць падчас перакладу мастацкіх тэкстаў з роднасных моваў, а таксама паразважалі пра сітуацыю з перакладамі ў Беларусі.
Макс Шчур адзначыў, што выхад якога-небудзь перакладу ў Беларусі — гэта сапраўды падзея. Калі ў Чэхіі штогод выдаецца па 100–200 перакладаў, то ў нас перакладнікі мастацкай літаратуры на беларускую на вагу золата, гэта унікумы, героі. З гэтым звязана і тое, што атрыманне перакладніцкай прэміі нагадвае ў Беларусі спаборніцтва пяці перакладнікаў, а сама прэмія пераходзіць ад аднаго да іншага, «як сцяг брыгады». Макс Шчур падкрэсліў, што, напрыклад, польская перакладная літаратура апошнімі гадамі вельмі добра прадстаўленая на беларускім кніжным рынку.
Паводле Веранікі Бяльковіч, сітуацыя на беларускім кніжным рынку такая, што з'яўленьне гэтай серыі — вялікая ўдача:
«Я веру, што шмат якія перакладнікі гатовыя друкавацца задарма, але бракуе нават сродкаў на само выданне».
Як адзначыла арганізатарка мерапрыемства Крысціна Шыянок, усе ахвотныя могуць замовіць кнігі з «Чэшскай калекцыі», яны будуць прывезеныя непасрэдна з выдавецкага складу ў Менску.