Фрыдман: Лукашэнка баіцца Гаагі, у яго занадта моцныя асацыяцыі з Мілошавічам
Лукашэнка 19 верасня сустрэўся з так званым «кіраўніком Данецкай народнай рэспублікі» Дзянісам Пушыліным. Калі год таму падобны візіт успрымаўся як нешта, што выходзіць з шэрагу, то цяпер Пушылін у Мінску здзіўлення не выклікае.
«Тут у нас розныя намёкі і іншае, нават з Захаду, што вы вось будзеце супрацоўнічаць, пакрыўдзіце Украіну. Мы нікога не крыўдзім. Мы гатовыя супрацоўнічаць і з Украінай на тых жа прынцыпах, што і з данецкай рэспублікай. Мы дзетак вашых заўсёды прымаем сюды на лячэнне, адпачынак. Яны вельмі задаволеныя. Праўда, мяне ледзь у суд нейкі не зацягнулі, што мы крадзем, аказваецца, вашых дзяцей. Ну дык я прапанаваў і Украіне, і амерыканцам: калі ласка, прыязджайце, знайдзіце хоць адно скрадзенае дзіця. Гэта не нашы прынцыпы», — Лукашэнка вырашыў уразіць публіку шырынёй сваёй душы.
Што насамрэч стаіць за візітам Пушыліна ў Менск? Выданне bgmedia.site пагаварыла з палітычным аглядальнікам, гісторыкам Аляксандрам Фрыдманам.
— Не першы раз Пушылін прыязджае ў Мінск, шчыра кажучы, я не бачу ў гэтым дэманстрацыі лаяльнасці Крамлю з боку Лукашэнкі. Быў час, калі можна было паклікаць Пушыліна або з'ездзіць у Абхазію і прадэманстраваць сваю лаяльнасць. Візіты з Данецкам носяць аднабаковы характар: сам Лукашэнка туды не ездзіць, не рызыкуе, смеласці не выяўляе. У мінулым сапраўды гэта была праява лаяльнасці і выклік Украіне.
Але цяпер Украіна не звяртае ўвагі на такія крокі. У Лукашэнкі з Украінай усё проста: пакуль з тэрыторыі Беларусі не зыходзіць непасрэднай небяспекі, не вядуцца ракетныя абстрэлы, а Лукашэнка не кідае сваё войска ў вайну — для Украіны гэта памяркоўная пазіцыя. Што такое Лукашэнка і ў чым яго сутнасць, ва Украіне добра ведаюць і разумеюць. Усе развагі Лукашэнкі пра яго нібыта ўкраінскае паходжанне, заявы на сустрэчы з Пушыліным, што ён гатовы ўзаемадзейнічаць з Украінай — усё гэта пустое страсанне паветра.
Думаю, сутнасць гэтага візіту эканамічная, таму што Лукашэнка вельмі хацеў бы актыўна паўдзельнічаць у прыняцці грошай з расійскага федэральнага бюджэту, якія вылучаюцца Данецку. У тым ліку і на будаўніцтва: там адбудоўваць і адбудоўваць, ліквідаваць наступствы вайны. А Лукашэнка карыстаецца сітуацыяй.
— Атрымліваецца, Масква ўжо не дае грошай у рукі Лукашэнку, застаецца толькі хітрыкамі ўрваць сабе кавалачак?
— Лукашэнка спадзяецца атрымаць пэўныя падрады. Для яго гэта-праца з «рэгіёнамі Расіі». А прынцып просты: будучыня Данецка і Луганска незразумелая, таму трэба ссекчы як мага больш і як мага хутчэй.
— Лукашэнка тлумачыў, чаму ён дагэтуль так і не прызнаў афіцыйна «ЛДНР». «Дэ-факта мы прызналі, што ёсць Крым, Луганск і Данецк. Таму што мы з імі супрацоўнічаем. А гэтая ўсё балбатня: «Чаму там Лукашэнка прызнаў, не прызнаў?..» Трэба — прызнаю ўказам прэзідэнта. Калі гэта трэба будзе. Але цяпер гэта нічога не дасць дадаткова. Дакладна так, як кажуць: «Вось будзе Лукашэнка ваяваць ва Украіне ці не?» Слухайце, дапусцім, я падключыўся б да гэтай аперацыі Расіі ва Украіне. Я нешта дадаў бы да гэтага? Не. Зброя ў нас такая, як у Расіі. Людзей ваенных у іх хапае для таго, каб ваяваць. Мы там проста не патрэбныя цяпер. Сапраўды так: Луганск, Данецк і Крым».
— Якраз на днях The Wall Street Journal апублікаваў артыкул пра страты Расіі на вайне, а ўчора выпусцілі публікацыю аб мабілізацыі ў РФ: унутры ідуць вельмі жорсткія спрэчкі, на Пуціна ціснуць — патрэбная мабілізацыя. Паводле ацэнак выдання, у расійскага войска са строю выходзіць больш жаўнераў, чым заклікаюць. Лукашэнка паўтарае расійскую рыторыку, але выглядае так, што яна, як звычайна, не адпавядае рэчаіснасці. У гэтым сэнсе ён прагаворвае свае страхі: калі Пуцін не наважыцца, спалохаецца выкарыстоўваць такі расійскі рэсурс, як мабілізацыя, пад бокам ёсць Лукашэнка, якога пры жаданні можна кінуць у горан вайны.
На самай справе прызнанне акупаваных тэрыторый сёння не актуальна. Сапраўды, Лукашэнка не хоча ўляпацца ў гэтую гісторыю, бо яна пагражае яшчэ большым пагаршэннем стасункаў з Захадам, яшчэ больш пакажа марыянеткавую сутнасць яго рэжыму. Ён не хоча прызнаваць акупаваныя тэрыторыі, асабліва калі Расія не хоча аплаціць гэтыя выдаткі.
Уласна кажучы, Расіі не так важна, каб Лукашэнка прызнаў Данецк, Расію гэта як раз не цікавіць. Расія мяркуе, што Беларусь ужо ў кішэні, ужо не цікава, каго яна прызнае. Іншая справа, калі б умоўны Казахстан, або Таджыкістан, або Узбекістан прызналі акупаваныя тэрыторыі — для Расіі гэта мае зусім іншае значэнне. А тыя часы, калі кагосьці цікавіла, каго Лукашэнка прызнаў, а каго не, адышлі ўжо ў нябыт. Былі часы, калі ў Лукашэнкі быў зусім іншы ўзровень суб'ектнасці. Але ён яе страціў. Тады Крэмль раздражняла, што Лукашэнка не прызнае «ДНР-ЛНР», Абхазію і Паўднёвую Асецію, але цяпер яму абыякава.
Тым больш што дыскусія наконт «каго Лукашэнка прызнаў ці не прызнаў» падтрымліваецца ў беларускіх незалежных СМІ — з аднаго боку, а з другога — сярод расейскіх ура-патрыётаў, якія лічаць удзел Лукашэнкі ў расійскіх авантурах недастатковым. А Пуціну ўжо даўно абыякава, прызнаў Лукашэнка ці не прызнаў. Самому Лукашэнку паразважаць на гэтую тэму падабаецца — важна падкрэсліць сваю значнасць.
Глядзіце таксама
— Раз мы ўжо загаварылі пра страхі. 17 верасня Лукашэнка распавядаў пра расійскія дроны ў небе Беларусі, казаў пра Гаагу. Гэтыя страхі маюць абгрунтаванне цяпер?
— Не, яны беспадстаўныя на дадзены момант. Пакуль не выглядае, што Лукашэнку чакае Гаага. Але ён жа канспіролаг, ён лічыць, што, калі амерыканская або брытанская газета працытуе Латушку або Ціханоўскую, якія кажуць, што па Лукашэнку плача Гаага, ён адразу ж робіць выснову, што амерыканцы і брытанцы хочуць зацягнуць яго ў Гаагу. Ніхто нікуды яго пакуль зацягваць не збіраецца. Гэта пытанне часу: Лукашэнка сваё атрымае. Пытанне толькі ў тым, што цяпер гэта нікому не трэба, з заходняга пункту гледжання, цяпер гэта контрпрадуктыўна. Ён жа, у адрозненне ад Пуціна, усё роўна нікуды не ездзіць, і не асоба рвецца; часам выязджае за межы краіны, але гэта ўсё па дробязі. Ён баіцца Гаагі, думаю, у яго занадта моцныя асацыяцыі з Мілошавічам, з якім ён падтрымліваў цеснае сяброўства і супрацоўніцтва. Мілошавіч скончыў у Гаазе-Лукашэнка баіцца паўтарыць ягоны лёс. Але ён падымае гэтую тэму ў момант, калі яна не актуальная. Але тым самым паказвае, як глыбока гэты страх засеў у яго ўнутры.
Сапраўды, беларускія дэмакратычныя сілы дамагаюцца выдачы ордэра Міжнароднага крымінальнага суда на арышт Лукашэнкі. Але калі мы паглядзім на інсайды і ўласныя публікацыі заходняй прэсы, там не пра Лукашэнку. Там цяпер значна больш увагі надаецца кіраўніцтву ХАМАС і кіраўніцтву Ізраіля. Літаральна некалькі дзён таму ў ізраільскай прэсе з'явілася інфармацыя, што ў бліжэйшыя дні можа быць выдадзены ордэр на арышт кіраўніцтва ХАМАС, міністра абароны Ізраіля Галанта і прэм'ер-міністра Нетаньяху. Існуе версія, што менавіта ў адказ на гэтыя чуткі Галант і Нетаньяху правялі спецаперацыю з пэйджарамі.