Новы сусьветны парадак: роля Маргарэт Тэтчэр у фармаваньні жаночага лідарства

Маргарэт Тэтчэр, вядомая як «жалезная лэдзі», была першай жанчынай-прэм'ер-міністрам заходняй дзяржавы з 4 траўня 1979-га па 1990 год. Разгледзім, як яна праклала шлях да новага сусьветнага парадку, дзе жанчыны-лідары ўсё часьцей становяцца галоўнымі.

Жалезная лэдзі

Як першая жанчына-лідэр буйной заходняй краіны, яна зламала бар'еры ў палітычным ляндшафце, дзе дамінуюць мужчыны. Яе цьвёрды і бескампрамісны падыход да кіраваньня прынёс ёй мянушку «жалезная лэдзі» — мянушку, якая з тых часоў стала сымбалізаваць устойлівасьць і моц жаночага кіраўніцтва.

У час пасьля знаходжаньня на пасадзе Маргарэт Тэтчэр у сьвеце назіраўся няўхільны рост колькасьці жанчын-кіраўнікоў дзяржаваў і ўрадаў. Многія з гэтых кабетаў называлі Тэтчэр істотным натхняльнікам і першапраходцам у сваёй палітычнай кар'еры. У тым ліку імі былі другая і трэцяя кабеты-прэм’еры ў Брытаніі — Тэрэза Мэй і Ліз Трас, прыклады якіх мы не будзем разглядаць у нашым матэрыяле. Што цікава — усе тры прадстаўніцы Кансэрватыўнай партыі Злучанага Каралеўства.

Натхненьне новага пакаленьня

Па прыкладзе Тэтчэр зьявілася новае пакаленьне жанчын-лідэраў, якія ўзначалілі заходнія краіны і натхняюць ужо сёньня іншых пайсьці па іх сьлядох.

Ангела Мэркель

Маргарэт Тэтчэр і Ангела Мэркель — дзьве з самых уплывовых жанчын-лідэраў у сучаснай гісторыі. Нягледзячы на тое, што яны паходзяць з рознага палітычнага асяродзьдзя — Тэтчэр як кансэрватарка, а Меркель як цэнтрысцкая хрысьціянская дэмакратка — абедзьве кабеты зьмянілі палітычны ляндшафт Эўропы.

Маргарэт мела мянушку «жалезная лэдзі», а немцы часта называюць Мэркель «Муці» (Маці), што адлюстроўвае яе больш прагматычны і арыентаваны на кансэнсус падыход да палітыкі.

Нягледзячы на розныя мянушкі, паміж лідэркамі ёсьць дзіўнае падабенства.

Яны абедзьве сутыкнуліся са шматлікімі праблемамі падчас свайго знаходжаньня на пасадзе, такімі як эканамічныя крызісы, міжнародныя канфлікты і нутраная апазыцыя. І Мэркель, і Тэтчэр  прадэманстравалі непахісную ўстойлівасьць, адмаўляючыся адступаць, калі сітуацыя станавілася цяжкай.

Тэтчэр і Мэркель рабілі прыярытэтам эканамічны рост і стабільнасьць падчас свайго знаходжаньня на пасадзе. Тэтчэр правяла шэраг супярэчлівых эканамічных рэформаў, скіраваных на зьмяншэньне ўлады прафсаюзаў і прыватызацыю дзяржаўных прадпрыемстваў, у той час як Мэркель правяла Нямеччыну праз крызіс эўразоны і ўвяла сваю краіну ў лік лідэраў сусьветнай эканомікі.

Разам з тым мы бачым і відавочныя адрозьненьні. Тэтчэр была вядомая сваім канфрантацыйным падыходам, часта канфліктавала з палітычнымі апанэнтамі і нават чальцамі сваёй партыі. Мэркель зьяўлялася сінонімам слова «кансэнсус», яна часта шукала кампраміс як усярэдзіне краіны, так і ў ЭЗ.

У той час як Тэтчэр была перакананай кансэрватаркай з традыцыйнымі поглядамі на сацыяльныя праблемы, падчас знаходжаньня на пасадзе Меркель назіраўся іншы стыль у падыходзе да такіх пытаньняў, як аднаполыя шлюбы і іміграцыя. Рашэньне Мэркель адчыніць межы Нямеччыны для бежанцаў у 2015 годзе стала асабліва прыкметным адхіленьнем ад больш жорсткай пазыцыі Тэтчэр у пытаньнях іміграцыі.

Эрна Солбэрг

Эрна — другая жанчына-прэм'ер-міністр Нарвэгіі. Яна займала пасаду з 2013 па 2021 год. Кіраўніцтва Солбэрг было адзначана акцэнтам на адукацыю, эканамічны рост і ўстойлівае развіцьцё. Падчас яе знаходжаньня на чале Нарвэгія захавала сваю рэпутацыю адной з самых квітнеючых і раўнапраўных краінаў сьвету.

Солбэрг кіравала рэакцыяй Нарвэгіі на сусьветны крызіс бежанцаў і пандэмію COVID-19.

У адрозьненьне ад канфрантацыйнага падыходу Тэтчэр, Солбэрг вядомая сваёй здольнасьцю спрыяць супрацоўніцтву паміж рознымі палітычнымі фракцыямі. Гэта дазволіла ёй стварыць стабільны ўрад і эфэктыўна праводзіць палітыку на працягу двух тэрмінаў.

Санна Марын

У 2019 годзе Санна Марын стала самым маладым прэм'ер-міністрам Фінляндыі і самым маладым кіраўніком дзяржавы ў сьвеце на той момант. На чале кааліцыйнага ўрада, які ўзначальвалі жанчыны, Марын аддавала прыярытэт сацыяльнаму забесьпячэньню, гендэрнай роўнасьці і барацьбе з кліматам. Яе прагрэсіўная палітыка і маладая энергія прыцягнулі ўвагу сьвету да Фінляндыі і аднавілі фінскую палітыку.

Безумоўна, яна застанецца ў гісторыі сваёй краіны і як прыхільніца ўваходу ў НАТА, які Фінляндыя зьдзейсьніла праз некалькі дзён пасьля паразы Санны Марын на парлямэнцкіх выбарах у красавіку 2023 года.

Яе ўзрост і наватарскія ідэі зрабілі яе сымбалем надзеі і прагрэсу для новага пакаленьня палітычных лідэраў. Ужо не трэба саромецца, калі твае танцы і радасныя сьпевы на прыватнай вечарыне трапяць у СМІ: Санна Марын з трыюмфам прайшла праз абвінавачаньне ва ўжываньні наркотыкаў і стала суперзоркай для зусім маладых будучых палітыкаў.

Джорджа Мэлоні

Мэлоні ўвосень 2022 года стала першай жанчынай-лідэрам Італіі. З Тэтчэр іх лучыць непахісная рашучасьць. Як і Тэтчэр адносна Брытаніі, Мэлоні выступае за моцную Італію, якая аддае прыярытэт нацыянальным інтарэсам перад інтарэсамі ЭЗ.

Джорджа Мэлоні прадэманстравала гатоўнасьць супрацоўнічаць з іншымі палітычнымі сіламі для стварэньня альянсаў і падтрымкі парадку дня сваёй партыі.

Цікавы факт: звычайна пасьля выбараў і фармаваньня новага ўрада ў краінах заходніх дэмакратый, праз умоўныя “сто дзён ва ўладзе” рэйтынг наноў абранага кіраўніка дзяржавы, альбо кіроўнай партыі пачынае няўхільна зьніжацца. Гэта адбываецца з прычыны расчараваньня ў выніках і першых кроках палітыка, які забывае пра свае перадвыбарчыя абяцаньні.

У выпадку з Джорджай Мэлоні гэта не працуе: яе партыя, як і сама прэм’ерка стабільна да гэтага дня ўмацоўваюць папулярнасьць і рэйтынг сярод італьянскіх выбарнікаў. Як бачым, нічога не вартымі былі ярлыкі «новай Мусаліні» ці так званай «ультраправай» Мэлоні.

Джорджа з усьмешкай разьбівае гэтыя падрыхтаваныя супернікамі азначэньні і, як падаецца, кіруе Італію ў лепшую будучыню.

Уплыў Тэтчэр на жаночае кіраўніцтва таксама выходзіць за межы заходніх дэмакратый. Напрыклад, Элен Джонсан Сэрліф, першая кабета, абраная кіраўніком дзяржавы ў Афрыцы, займала пасаду прэзідэнта Ліберыі з 2006 па 2018 год. 

Рашучасьць Сэрліф аднавіць сваю краіну пасьля гадоў грамадзянскай вайны прынесла ёй павагу і захапленьне ва ўсім сьвеце. Элен атрымала ў тым ліку і прэмію Нобэля міру у 2011 годзе.

Нягледзячы на прагрэс, дасягнуты за апошнія дзесяцігодзьдзі, кабеты застаюцца недастаткова прадстаўленымі на палітычных кіроўных пасадах ва ўсім сьвеце. Па даных Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, па стане на 2022 год жанчыны складалі толькі 25,5% нацыянальных парлямэнтарыяў і 22% міністраў ва ўсім сьвеце.