Перадвыбарчая кампанія-2025: зачыстка
Паранаідальны страх паўтарэння 2020 года не дае рэжыму правесці свае так званыя «выбары», не ўзмацняючы рэпрэсій. І новыя крымінальныя справы — гэта толькі пачатак зачысткі?
Улады, якія дзейнічаюць у Мінску, распачалі новыя крымінальныя справы супраць 45 апанентаў Аляксандра Лукашэнкі. Іх абвінавачваюць у «спробе распрацаваць план па зрыве выбараў у 2025 годзе». Як паведамляе Следчы камітэт Рэспублікі Беларусь, маёмасць усіх фігурантаў гэтай справы арыштаваная.
Нагодай стаў дакумент «Платформа 2025», прыняты на канферэнцыі «Новая Беларусь» у Вільні ў жніўні гэтага года. У выніковай рэзалюцыі гаворыцца, што Аляксандр Лукашэнка «злачынна ўтрымлівае ўладу», што дзяржструктуры Беларусі не маюць законных падстаў праводзіць выбары, а галоўныя задачы «Платформы 2025» складаюцца ў аб'яднанні намаганняў «для вызвалення палітвязняў і спынення рэпрэсій у Беларусі», піша «Голас Амерыкі».
На думку лукашэнкаўскіх спецслужб, гэты дакумент быў створаны для «навязвання палітычнага курсу, які супярэчыць нацыянальным інтарэсам Беларусі» і для «нагнятання напружанасці і супрацьстаяння ў грамадстве».
«Ніхто з гэтых людзей не выступае супраць Беларусі»
Старшы палітычны дарадца Святланы Ціханоўскай Аляксандр Дабравольскі ў афіцыйным каментары па справе аб «Платформе 2025» адзначае: абвінавачаныя апаненты ўладаў выступаюць за тое, каб не дапусціць прызнання таго, што з'яўляецца сімуляцыяй выбараў, на якіх беларусы дэ-факта пазбаўленыя права выбару.
«Сэнс у гэтай сітуацыі нават не ў выбарах, а ў тым, хто прызнаны гаспадаром на беларускай зямлі. Калі народ (згодна з арт.3 Канстытуцыі), то ён мае права выбіраць урад, які будзе яму служыць. Выбіраць на свабодных і сумленных выбарах. І народ Беларусі гучна заявіў пра гэтае права ў 2020 годзе. Калі хтосьці іншы лічыць сябе гаспадаром і мяркуе, што людзі павінны яму служыць, то яму не патрэбныя сапраўдныя выбары», — працягвае Дабравольскі.
У размове з карэспандэнтам «Голасу Амерыкі» ён так адказаў на пытанне, чаму рэжым вырашыў цяпер распачаць гэтую крымінальную справу:
«Лукашэнка можа ўсё што заўгодна пра сябе лічыць, аднак ён выдатна ведае, што выбары 2020 года ён прайграў. Менавіта таму ён правёў такую таемную інаўгурацыю, што людзі, якія на яе ехалі, наогул не разумелі, навошта яны туды едуць. Паводле заканадаўства, у 2025 годзе ў Беларусі павінны адбыцца наступныя прэзідэнцкія выбары. І "Платформа 2025" якраз і з'яўляецца агульнай пазіцыяй цэлага шэрагу арганізацый адносна таго, што яны патрабуюць правядзення сумленных выбараў у Беларусі і не пагодзяцца з іх імітацыяй і фальсіфікацыяй, і будуць ім процідзейнічаць. Менавіта ў гэтым глыбінны сэнс таго, што адбываецца».
Паводле ацэнкі старшага палітычнага дарадцы Ціханоўскай, Лукашэнка баіцца правесці сумленныя выбары, таму што ён іх не выйграе, а замест гэтага правядзе нейкую «кастрыраваную» кампанію, дзе ў людзей не будзе права выбару. А тых, хто яго за гэта крытыкуе, Лукашэнка проста спрабуе абвінаваціць у здзяйсненні злачынства.
Пакуль рэжым, які знаходзіцца ва ўладзе ў Мінску, не ўказаў канкрэтныя імёны тых, супраць каго ў гэтым выпадку распачатыя крымінальныя справы. Аляксандр Дабравольскі прапануе зірнуць, якія арганізацыі далучыліся да «Платформы 2025». «Злачынцамі лічаць тых, хто супраць Лукашэнкі, але не проста як супраць фігуры, а супраць таго, што ён утрымлівае ўладу незаконным шляхам і збіраецца ў 2025 годзе зноў так паступіць. Ніхто з гэтых людзей не выступае супраць Беларусі. Наадварот, яны абараняюць сваю краіну ад таго, што ўладу ў ёй спрабуюць захоўваць людзі, якія не ўпаўнаважаны на гэта грамадзянамі краіны. Пра канкрэтныя імёны гаварыць немагчыма — ніхто гэтай крымінальнай справы не бачыў. Гэта распаўсюджаная рэжымам практыка, каб грамадства нічога не даведалася. Людзі атрымліваюць крымінальныя тэрміны, і нават на адкрытыя працэсы ў залу наганяюць курсантаў, напрыклад, Вышэйшай школы міліцыі для таго, каб ні журналісты, ні актывісты туды не трапілі і нікому нічога не маглі расказаць», — адзначае палітык.
Глядзіце таксама
І напрыканцы дае параду сваім аднадумцам:
«Калі хтосьці знаходзіцца ўнутры Беларусі, то трэба падумаць пра тое, каб яе пакінуць як мага хутчэй. У нас ёсць практыка дапамогі такім людзям, каб пакінуць краіну, ёсць некалькі арганізацый, якія гэтым займаюцца. Але мы будзем іх абараняць па нашых, не занадта вялікіх, магчымасцях у Беларусі. У дадатак цяпер вельмі складаная сітуацыя з адвакатамі. Адвакаты баяцца абараняць так званых "палітычных абвінавачаных" або "падазраваных", таму што адвакатаў пазбаўляюць ліцэнзіі і яны нават трапляюць у турму, як, напрыклад, Максім Знак. Мы бачым, што ўлада вельмі баіцца грамадства і грамадства пакуль трывае тэрор з боку ўлады. Але дэмакратычныя сілы не здаюцца, і рана ці позна ўсе тыя, хто гэтым тэрорам займаюцца, панясуць адказнасць. Гэта, вядома, не суцяшае тых, хто сядзіць у турме, але гэта відавочна для ўсіх — што рэжым, які трымаецца на тэроры і знешняй падтрымцы, не можа быць хоць колькі даўгавечным». А ў тым, што Беларусь чакаюць палітычныя перамены, Аляксандр Дабравольскі не сумняваецца.
«2020 год не быў выпадковасцю»
Кіраўнік «Народнага антыкрызіснага ўпраўлення» Павел Латушка ў каментары для «Голасу Амерыкі» падкрэсліў:
«Галоўнай мэтай распачынання крымінальных спраў у дачыненні да падпісантаў "Платформы 2025" з'яўляецца дэматываваць палітычныя сілы процідзейнічаць усім магчымым крокам, накіраваным на тое, каб перашкодзіць Лукашэнку чарговым разам фальсіфікаваць выбары, каб адкрыць праўду пра фальсіфікацыі, якія рыхтуе рэжым Лукашэнкі падчас так званай" выбарчай кампаніі " 2025 года. Для яго заўсёды галоўнай мэтай з'яўлялася толькі ўлада, і ўтрыманне гэтай улады будзе ажыццёўлена праз чарговую спробу перапрызначыць самога сябе на ўзурпаваную ім пасаду прэзідэнта Рэспублікі Беларусь».
Глядзіце таксама
Паводле слоў Латушкі, «Платформа 2025» падкрэслівае, што Лукашэнка ўтрымлівае ўладу ў краіне гвалтам, выкарыстоўваючы падтрымку Крамля. «Мы нацэленыя на тое, каб раскрываць планы рэжыму па фальсіфікацыях і прапанаваць беларусам бяспечныя спосабы дзеянняў, накіраваных на тое, каб у чарговы раз нагадаць Лукашэнку, што 2020 год не быў выпадковасцю — калі абсалютная большасць беларусаў выказала яму свой недавер, і дагэтуль яны не хочуць бачыць яго ва ўладзе ў Беларусі», — падсумоўвае кіраўнік« Народнага антыкрызіснага ўпраўлення».
«...Адкрываюць справы ў мэтах псіхалагічнага ціску, каб грамадства баялася...»
Старшы дарадца Святланы Ціханоўскай Франак Вячорка агулам згодны з ацэнкай сітуацыі сваіх калег, што самаабвешчаны прэзідэнт праводзіць зачыстку палітычнай пляцоўкі перад «выбарамі 2025 года», паколькі ў яго захаваўся страх паўтарэння сітуацыі другой паловы 2020 года. «Актывістаў або пасадзілі, або выціснулі з краіны, а іх родных, інтэлігенцыю, удзельнікаў пратэстаў закашмарылі за апошні час. Цяпер жа адкрываюць справы ў мэтах псіхалагічнага ціску, каб грамадства баялася», — адзначыў ён у размове з «Голасам Амерыкі».
На яго думку, большасць з 45 чалавек, супраць якіх рэжымам распачатая крымінальная справа, хутчэй за ўсё, знаходзяцца ў палітычнай эміграцыі, але сам факт адкрыцця спраў закліканы запалохаць нязгодных, якія з розных прычын не з'ехалі з Беларусі.
Глядзіце таксама
Вядома, большасць удзельнікаў пратэстаў застаюцца ў краіне. Так, выехалі сотні тысяч, але ўдзельнічалі мільёны, і грамадства падтрымлівала гэтыя пратэсты. Таму, калі яны не дабяруцца да гэтых 45 чалавек, то сілавікі прыйдуць да сяброў, калег, родных, дзяцей і будуць кашмарыць іх. Але тым, хто ў эміграцыі, таксама нясоладка, таму што іх фактычна дадаюць у "экстрэмісцкія" і "тэрарыстычныя" спісы. Вось мяне некалькі дзён таму дадалі, і на мне вісіць прысуд на 20 гадоў. У мяне дзевяць артыкулаў — "Захоп улады", "Абраза прэзідэнта", "Арганізацыя масавых пратэстаў" і многае іншае. А "тэрарыстычны спіс" — гэта дадатковы від рэпрэсій. У дадатак яны арыштоўваюць банкаўскія рахункі, канфіскоўваюць маёмасць і кватэры — усё, што ёсць у краіне. І нават актывісты, супраць якіх распачынаюць справу, замест таго, каб змагацца з Лукашэнкам, вымушаныя змагацца з гэтымі наступствамі, вырашаць юрыдычныя праблемы», — расказвае Франак Вячорка.
І заключае, што, на яго думку, беларусы — гэта своеасаблівая лабараторыя рэпрэсій для Пуціна. І тое, што цяпер адбываецца цяпер у Беларусі, пуцінскі рэжым праз год-паўтара-два будзе выкарыстоўваць у Расіі, як і іншыя дыктатары ва ўсім свеце.