Пакуль улада не зменіцца, тэрор не спыніцца

Інструментаў для мяккай змены сітуацыі на сваю карысць ва ўладаў няма, аднак у Беларусі ёсць усе шанцы ператварыцца ў аналаг ДНР, ЛНР і Прыднястроўя, мяркуе заснавальнік партала «Моцныя навіны».

Аналітык Chatman House Рыгор Астапеняапублікаваў рэйтынгі беларускіх палітыкаў.
Лічбы гэтыя адлюстроўваюць меркаванне гараджан, аднак на сённяшні дзень колькасць сельскага насельніцтва ў нашай краіне складае толькі 22%, і тое, як мы бачылі ў жніўні па пратэстах, настроі там зусім не заўсёды на карысць уладаў. Таму істотны ўплыў на вынік яны наўрад ці акажуць — у межах +/-.
Падстаў не давяраць прадэманстраваным лічбам асабліва няма. Не памылюся, калі скажу, што прыкладна такую ​​ж карціну літаральна кожны з нас назірае ці адчувае нават проста на побытавым узроўні.
Калі глядзець на спіс у цэлым, карціна дастаткова відавочная. У выпадку сумленных выбараў «сам-насам», ні пры якім раскладзе Лукашэнка не набірае больш за 30% (ну, можа, 35% калі карціна ў вёсцы для яго лепшая). Любы яго праціўнік (зноў жа, калі «сам-насам», гэта значыць без расцягу апазіцыйнага электарату) набярэ ад 60%. З улікам падзей, якія адбыліся і працягваюць адбывацца ў Беларусі пасля 9 жніўня 2020 года, можна не сумнявацца, што перафарматаваць электаральную сітуацыю праз агітацыю і прапаганду для ўладаў магчымым не ўяўляецца: калі 9 жніўня шмат хто галасавалі супраць Лукашэнкі рацыянальна, то на фоне таго, бязмежжа, што адбылося, і тэрору, што працягваецца, такі выбар абумоўлены ўжо каштоўнасным і маральным канфліктам, а таксама разуменнем таго, што перамены ў краіне — пытанне выжывання для лепшых людзей.
Што з гэтага вынікае для нас?
Інструментаў для мяккай змены сітуацыі на сваю карысць ва ўладаў няма. Мяркуючы па ўсім, яны гэта выдатна разумеюць (магчыма, нават абапіраючыся на свае, але таксама рэальныя, лічбы), таму робяць стаўку на тэрор. Між тым, 60-70% антырэйтынга — гэта такі паказчык, пры якім нават для часовага ўтрымання ўлады пры стаўцы на падаўленне спыніць рэпрэсіі немагчыма. Пры такім пранікненні ачагі незадаволенасці будуць выяўляцца ўсюды і ўвесь час. У любой сферы і на любым узроўні. Ва ўмовах страты легітымнасці, спыніць іх задушэнне для ўладаў будзе азначаць пачатак поўнага распаду сістэмы.
Такім чынам, мы павінны выразна разумець, што ў агляднай будучыні, пакуль улада не зменіцца, тэрор не спыніцца. Да чаго ў сваю чаргу прывядзе такое развіццё падзей? Тут варыянты два.
Першы магчымы: рэпрэсіямі, што не спыняюцца, улады перавядуць сваіх пасіўных праціўнікаў, хто да гэтага не пратэставаў і не высоўваўся, у актыўных, бо рэальна закранутымі, рана ці позна, акажуцца ўсе. Пры такім раскладзе варта чакаць новага актыўнага вітка пратэснага руху з перарастаннем «буржуазнай» (як некаторыя яе ўжо называюць) рэвалюцыі ва «ўсенародную».
Іншы сцэнар, куды больш песімістычны. Па меры нарастання рэпрэсій усе, хто патэнцыйна ці рэальна пад іх трапляе, будуць з'язджаць. Гаворка пра эліту ў шырокім сэнсе. Эліты бываюць не толькі палітычныя (як раз такіх у нас і няма), але і бізнес, і культурныя і г.д. Людзі пэўнага ўзроўню і складу, якія валодаюць рэсурсамі, з'яўляюцца ў такой сітуацыі для рэжыму галоўнай пагрозай і менавіта іх, у той ці іншай форме, краіна можа ў выніку тэрору страціць.
Гэта прывядзе да таго, што Беларусь ператворыцца ў аналаг ДНР, ЛНР і Прыднястроўя — у тэрыторыю, на якой не засталося людзей, якія могуць зарабляць грошы і, у прынцыпе, ствараць, а ўсё кантралююць толькі людзі з дубінамі і аўтаматамі.
Развіццё падзей па другім сцэнары, калі яго дапусціць, стане болем не толькі для беларусаў. Па-першае, гэта вельмі нявыгадна для Расіі, паколькі Беларусь перастане быць суб'ектам, прывабным і наогул магчымым для інтэграцыі. ДНР вось без пытанняў гатовая бегчы ў Расію, але — не бяруць, таму што такія «краіны» не патрэбныя. Па-другое, такі расклад наогул не патрэбны Захаду, паколькі гэта будзе азначаць шэрую зону нестабільнасці ля самых межаў, у нейкіх 180 км ад Варшавы.
Такім чынам, ад захавання сённяшняга беларускага статус-кво выгад не відаць ні для каго: ні для беларускага народа, ні для Расіі, ні для Захаду. Пытанне толькі ў тым, калі і ў якім выглядзе інтарэсы ўсіх гэтых трох бакоў збалансуюцца і спыняцца на адным пункце.