Суздальцаў: Рымейк мух і катлет. Лукашэнка цягне час

Лукашэнка ўсё часцей парушае традыцыю. Многія гады пасля візіту ў Расію і сустрэчы з Пуціным беларускі кіраўнік заўсёды вельмі аператыўна выступаў з «аптымістычнымі заявамі» пра тое, што і як атрымалася выбіць з расійскага бюджэту.

Але ў 2021 годзе Лукашэнка ані разу не зрабіў больш-менш выразнай заявы пра вынікі сваіх перамоваў з расійскім кіраўніцтвам, піша палітолаг Андрэй Суздальцаўу вялікім артыкуле. Прыводзім яго са значнымі скарачэннямі і ў перакладзе на беларускую мову.

Многія гады пасля візіту ў Расію і сустрэчы з Пуціным беларускі кіраўнік заўсёды вельмі аператыўна выступаў з «аптымістычнымі заявамі» пра тое, што і як атрымалася выбіць з расійскага бюджэту або атрымаць «жывымі» рэсурсамі - нафтай і газам. Пасля паездкі 13 ліпеня гэтага года ў Санкт-Пецярбург замест Лукашэнкі пра вынікі апошняга расійска-беларускага саміту распавяла прэс-сакратарка.

Можна казаць, што ў 2021 годзе Лукашэнка ні разу не зрабіў больш-менш выразнай заявы аб выніках сваіх перамоваў з расейскім кіраўніцтвам, чым стымуляваў самыя розныя і, як правіла, супрацьлеглыя чуткі і здагадкі.

Перш за ўсё, звернемся да прычынаў тэрміновай паездкі Лукашэнкі ў паўночную сталіцу Расіі. Інтрыгі тут няма. На словах, неабходнасць сустрэчы была абмеркавана яшчэ ў чэрвені і агучана беларускім бокам на VIII форуме рэгіёнаў Беларусі і Расіі. Не хавалася, што беларускі кіраўнік літаральна рваўся ў Расію.

13 ліпеня 2021 года Лукашэнка прывёз расійскаму кіраўніку доўгі спіс патрабаванняў на агульную суму ў 5 млрд. долараў ЗША. Спіс складалі ў беларускім урадзе. У дадзеным выпадку мы можам казаць, што ў Санкт-Пецярбургу адбыўся рымейк знакамітага візіту Лукашэнкі ў Санкт-Пецярбург, які адбыўся 19 гадоў таму.

Гістарычная даведка

Праз 2 гады пасля падпісання «саюзнай дамовы», Лукашэнка вырашыў, што Расія яму завінавацілася і прывёз у чэрвені 2002 года ў Санкт-Пецярбург велізарны спіс таго, што Расія павінна неадкладна перадаць або проста аддаць «хаўрусніку». Між іншым, патрабаванне неадкладна перадаць Мінску салідную частку расійскіх газавых і нафтавых радовішчаў у тым спісе таксама прысутнічала.

Пуцін успрыняў мінскі спіс у якасці абсурду і праз некалькі дзён ужо ў Маскве, выступаючы ў Маскоўскім кардыяцэнтры, вельмі вобразна адказаў Лукашэнку. Тады і ўзнік знакаміты выраз Пуціна: «Мухі асобна, катлеты асобна».

Сказаць, што Лукашэнка тады быў раз’юшаны ад таго, што яму ўказалі на месца, якога ён заслугоўвае, значыць, не сказаць нічога. Беларускі кіраўнік быў у шаленстве.

Мінскія патрабаванні

Адразу адзначым, што спіс патрабаванняў, які прадставіў Лукашэнка Пуціну ў Санкт-Пецярбургу цяпер, здзіўляе. Больш за тое, частка з іх носіць стратэгічны характар. Да прыкладу, фарміраванне сумеснага плана процідзеяння санкцыям азначае, што Беларусь павінна атрымаць пашыранае фінансавае датаванне з боку расійскага бюджэту, бо як нічога «сумеснага» у гэтым плане няма. Усё за кошт Расіі. Фактычна Беларусь «сядае» на расійскі бюджэт.

Фінансавая падсілкоўванне беларускай банкаўскай сістэмы (Мінск запатрабаваў 0,5 млрд. долараў) павінна быць аператыўна арганізаванае з расійскага бюджэту, што неяк дзіўна выглядае на фоне заспакойваючых прэс-рэлізаў Нацбанка. Калі ў беларускіх банках усе выдатна, то навошта прасіць у Расіі гэткую маштабную фінансавую падтрымку?

Зразумела, што галоўны банк Рэспублікі Беларусь хутчэй за ўсё перабольшваў сітуацыю, бо яму неабходна выратаваць беларускую банкаўскую сістэму ад банкруцтва. Але ўсё ж такі дадзенае патрабаванне да Масквы на фоне захавання кантролю Лукашэнкі над захопленым «Белгазпрамбанкам» выглядае прынамсі нахабна.

Нагадаем, што беларускае кіраўніцтва захопленага і ў немалой ступені разрабаванага расійскага банка неаднаразова звярталася да «Газпрамбанка» з патрабаваннем пачаць фінансаванне банка. Гэта прыкладна гэтак жа, як бы калі выкрадальнік аўтамабіля будзе перыядычна патрабаваць ад абрабаванага ўладальніка машыны грошы на бензін.

Але патрабаванні ратаваць беларускія банкі-банкруты толькі адкрываюць спіс жаданняў у фінансавай сферы. У прыватнасці, згодна з запытам беларускага боку, Масква павінна садзейнічаць вылучэнню крэдыту ад Еўразійскага фонду стабілізацыі і развіцця ў 3,5 млрд. долараў, у чарговы раз даць дзяржкрэдыт для рэфінансавання знешняй запазычанасці Беларусі ў 2022-2023 гадах (ад 1,5 да 3 млрд. долараў) і садзейнічаць размяшчэнню беларускіх даўгавых абавязальніцтваў на расійскім фінансавым рынку. Іншымі словамі, Мінск выконвае традыцыю-бярэ расійскія крэдыты, а потым проста перакрэдытуецца, разлічваючы, што калі-небудзь Масква запазычанасці «хаўрусніку» спіша. Масква па дадзеных пунктах «атрымала інфармацыю» і абяцала «разгледзець»…

Акрамя таго, Масква, на думку Мінска, абавязаная ратаваць Беларуськалій. Але гэтым экзотыка не заканчваецца. Згодна з рознымі крыніцамі, беларускае кіраўніцтва, публічна кажучы пра развіццё стасункаў з краінамі Паўднёва-Усходняй Азіі, запатрабавала ад Расіі перадаць Мінску кантакты і доступы да рынкаў гэтага перспектыўнага рэгіёну, а таксама аказаць садзейнічанне беларускім суб’ектам гаспадарання ў гэтых краінах...

А што наўзамен?

Да гэтага часу пра вынікі паездкі Лукашэнкі ў Санкт-Пецярбург кажуць толькі ў Мінску. З Масквы пацвердзілі тое, што «сумесны план» распрацоўваецца, але пакуль Расія не пералічыла ў Мінск ні капейкі. У гэтым і палягае інтрыга.

Справа ў тым, што беларускі бок нічога не кажа пра тое, чым ён гатовы кампенсаваць Расіі фінансавую і рэсурсную падтрымку. Нагадаем, што незадоўга да сустрэчы ў паўночнай сталіцы Расіі прэс-сакратар Пуціна намякнуў, што расійскае кіраўніцтва «чакае Лукашэнку ў Крыме», але беларускі кіраўнік адмаўчаўся.

Нагадаем, што калі ў верасні 2020 года Пуцін вылучыў Мінску крэдыт у 1,5 млрд. долараў, гэта не засталося незаўважаным у Расіі, дзе ўзнікла адчувальная хваля абурэння. На мінулым тыдні, адразу пасля сустрэчы Пуціна і Лукашэнкі падобная ж рэакцыя расійскага грамадства была праяўлена ў расійскай медыяпрасторы.

На самай справе пытанняў да Мінску вельмі шмат.

Да прыкладу, у Маскве не вельмі разумеюць, як дапамагаць Лукашэнку спраўляцца з санкцыямі, калі на тэрыторыі РБ з 2014 года існуе велізарны кантрабандны тэрмінал, і сёмы год Беларусь зусім свабодна «абнуляе» расійскія антысанкцыі супраць Еўрасаюза. Ёсць пытанне і да сапраўднай лавіны кантрабандных беларускіх тытунёвых вырабаў, якія дабраліся ўжо да Новасібірска.

Такім чынам, дзе грошы?

Няма пакуль грошай. Ці будуць яны наогул — гэта пытанне не да Масквы, а да Мінска. Справа ў тым, што Масква з разуменнем паставілася да праблем і патрабаванням беларускага боку, але, як заўсёды, ўвязала аказанне падтрымкі з пачаткам рэальных крокаў у расійска-беларускай эканамічнай інтэграцыі.

Ці разумеюць у Маскве, што Лукашэнка проста цягне час, спадзеючыся, што ў выніку Мінск атрымае ад Расіі ўсё, што яму так цяпер неабходна? Разумеюць, але працягваюць спадзявацца, што Лукашэнка ўсё-ткі зробіць выбар на карысць інтэграцыі. Так што цяпер паміж расійскім і беларускім кіраўніцтвам ідзе вельмі складаная амаль тэатральная гульня, дзе кіраўнікі дзвюх дзяржаў не скупяцца на кампліменты на адрас адзін аднаго, кажуць аб вернасці «саюзу» і гатоўнасці дапамагчы. Ва ўрадах садзяцца за фармаванне чарговых «планаў» і пралічваюць чарговыя «бонусы», які павінен атрымаць Мінск ад расійскіх падаткаплацельшчыкаў і пенсіянераў, але…

Грошай зноў няма і, хутчэй за ўсё, не будзе.