Што папросіць Лукашэнка за падпісанне Мытнага кодэкса ЕАЭС

Кіраўнік Беларусі Лукашэнка выдаў указ, які прадпісваў абмеркаваць Мытны кодэкс ЕАЭС, які астатнія краіны-ўдзельніцы саюза ўжо падпісалі. Чаго дамагаецца Мінск?

Апытаныя DW эксперты ўпэўненыя, што Беларусь падпіша Мытны кодэкс Еўразійскага эканамічнага саюза (ЕАЭС), ухвалены астатнімі чатырма краінамі-сябрамі гэтай арганізацыі, але зробіць гэта пазней. І не за проста так. Пакуль жа прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка выдаў указ, інфармацыя пра які з'явілася ў СМІ ў разгар пераднавагодняй мітусні 31 снежня пад прама процілеглымі па сэнсе загалоўкамі — ад «Лукашэнка падпісаў Мытны кодэкс ЕАЭС» да «Лукашэнка не падпісаў Мытны кодэкс ЕАЭС».
На самой справе ва ўказе гаворыцца аб адабрэнні праекта МК як асновы для перамоў пра гэты дакумент, канчатковую версію якога 26 снежня ў Санкт-Пецярбургу ўжо падпісалі кіраўнікі іншых дзяржаў-удзельніц ЕАЭС — Арменіі, Казахстана, Кіргізіі (з агаворкамі) і Расіі. Прэзідэнт Беларусі на сустрэчы ў Санкт-Пецярбургу адсутнічаў.

Што падпісаў Лукашэнка?

У пераднавагоднім указе Аляксандра Лукашэнкі аналітыкаў бянтэжыць ўсё. З назвы указа («Аб праекце міжнароднай дамовы») і яго першага пункта ( «ўхваліць прыкладзены праект дамовы аб Мытным кодэксе ЕАЭС у якасці асновы для правядзення перамоў») вынікае, што гаворка ідзе аб праекце.
Між тым вядома, што лідэры краін ЕАЭС падпісалі ў Пецярбургу ўжо ўзгоднены на ўзроўні ўрадаў дакумент. Тэкст праекта дагавора ва ўказе Лукашэнкі не апублікаваны, і таму, паказвае беларускі палітолаг Юрый Дракахруст, няма ўпэўненасці, ці ідзе гаворка аб дакуменце, падпісаным прэзідэнтамі Саргсянам, Назарбаевым, Атамбаевым і Пуціным 26 снежня.
Другі пункт указа ўпаўнаважыў Дзяржаўны мытны камітэт (ДМК) Беларусі весці перамовы аб праекце дамовы, дазваляючы пры неабходнасці ўносіць у яго змяненні і дапаўненні, якія не маюць прынцыповага характару. Але ДМК, як нагадвае Дракахруст, месяцамі вёў перамовы, якія яму далей даручана працягваць. І вялікае пытанне — ці згодзяцца на гэта іншыя краіны-члены ЕАЭС пасля таго, як яны ўжо падпісалі Мытны кодэкс.
Такім жа супярэчлівым, на думку экспертаў, выглядае і трэці пункт указа - падпісаць ТК пры дасягненні дамоўленасцей у межах адобранага праекта. «Сам жанр уяўляецца дзіўным: указам адобраны праект дакумента ў момант, калі чакалася яго падпісанне», — здзіўляецца Дракахруст.

«Навошта нам такі саюз?»

Палітолаг мяркуе, што Беларусі на фоне ўсіх яе праблем сёння наўрад ці так важныя нейкія асобныя палажэнні МК: больш надзённыя іншыя пытанні расійска-беларускіх адносін. Мінск, на думку Дракахруста, спрабуе іх вырашыць, звярнуўшыся да практыкі логроллинга (тэрмін, які пазначае ў ЗША палітычныя таргі па прынцыпе «я падтрымаю твой законапраект за тое, што ты падтрымаеш мой». — Рэд.), Але з іншым знакам — «вы нам не ідзяце насустрач у гэтым, а мы не пойдзем насустрач у іншым ».
Выразнага тлумачэння таго, што менавіта не задавальняе Беларусь ва ўжо падпісаным Мытным кодэксе, Мінск афіцыйна не прадставіў. Аднак на нарадзе за два тыдні да анансаванай даты падпісання ТК Лукашэнка сфармуляваў прэтэнзіі да ЕАЭС ў выглядзе пытанняў і распараджэнняў.
Ён прапанаваў даць праекту ТК «аб'ектыўную ацэнку, ўзважыць усе за і супраць, пралічыць наступствы і магчымыя рызыкі», выказаў сумнеў, ці выкананыя ў МК нацыянальныя інтарэсы РБ, і заклікаў абмеркаваць «на ўсіх узроўнях» праект кодэкса з удзелам «ўсіх спецыялістаў, аж да апазіцыйна думаючых». Лукашэнка канстатаваў «падзенне тавараабароту ў ЕАЭС амаль на 40% у 2015 годзе, у 2016-м — каля 15%". Пасля чаго заявіў: «Калі мы нешта выйграем — добра, але калі прайграем, тады навошта нам такі саюз?» тым часам аналітыкі сцвярджаюць, што ў Мінска ёсць маса падстаў для боязі.
Эканаміст Яўген Прэйгерман лічыць, што МК тычыцца вялікай колькасці існуючых і, што яшчэ важней, патэнцыйных болевых кропак беларускай эканомікі. Сярод найбольш адчувальных тым эксперт называе ўмовы гандлю энергарэсурсамі, правілы для СЭЗ і размеркаванне мытных пошлін.
Аб негатыўным уздзеянні ЕАЭС на эканоміку Беларусі гаворыцца і ў падфарбаваных аналітычным цэнтрам «Стратэгія» і Навукова-даследчым цэнтрам Мізэса выніках сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі ў 2016 годзе. І беларускія чыноўнікі, і незалежныя эксперты звяртаюць увагу, што Беларусь не задавальняе занадта аддаленая перспектыва стварэння адзінага рынку энерганосьбітаў і бар'еры на шляху перамяшчэння тавараў — сёння ў спісах выключэнняў і абмежаванняў значацца сотні пазіцый.

Што будзе далей?

Юры Дракахруст адзначае, што ўступленне ў сілу Мытнага кодэкса ЕАЭС без подпісу Мінска не выглядае рэалістычным, хіба што будзе прыдумана формула, падобная той, што дазволіць члену Еўрасаюза Нідэрландам выконваць пагадненне аб асацыяцыі ЕС з Украінай. Дракахруст не выключае зараз паўтарэння сітуацыі 2009 года.
Тады Аляксандр Лукашэнка падпісаў пагадненне аб стварэнні КСАР АДКБ толькі пасля таго, як Масква зняла абмежаванні на ўвоз беларускіх прадуктаў у Расію.
Яўген Прэйгерман мяркуе, што калі Расія саступіць Беларусі па нафтагазавых пытаннях, Мінск падпіша МК, што, зрэшты, не выключае ў будучыні спрэчкі і нават канфлікты па звязаных з кодэксам пытаннях.
Прамаруджванне з падпісаннем Мінскам МК Валерыя Касцюгова, рэдактар ​​сайта экспертнай супольнасці «Наше мнение», лічыць палітычным крокам, які пераследуе некалькі мэтаў. Паводле яе слоў, Лукашэнка хоча прымусіць Маскву прыслухацца да яго пажаданняў, што тычацца розных аспектаў інтэграцыі. Акрамя таго, беларускі лідэр, дадае Касцюгова, хоча выйграць час для падрыхтоўкі да ўмоў дзеяння кодэкса (так, 31 снежня Лукашэнка падпісаў указ аб пашырэнні тэрыторыі СЭЗ) і для лабіравання беларускіх інтарэсаў з пункту гледжання гандлёвых выключэнняў у МК.
Паводле gazetaby.com