Усе разумеюць, што ўлада запрашае людзей у цырк, але пры гэтым робяць выгляд, што сабраліся ў царкву

17 сакавіка набліжаецца, і чым яно бліжэй, тым часцей задаюць адны і тыя ж пытанні пра выбары, якіх колькі ні імкніся ўгледзець, ва ўпор не бачна, піша гісторык і палітолаг Уладзімір Пастухоў. 

Паспрабую адказаць адзін раз на пытанні пра выбары — каб зэканоміць час слухачоў:

• 1. Ці трэба прыходзіць на выбары апоўдні 17 сакавіка?

Адказ залежыць ад таго, як вы ставіцеся да ўдзелу ў мітынгах. Калі для вас гэта важна, калі вы і раней хадзілі на мітынгі, калі вы лічыце, што ваша пачуццё ўласнай годнасці вырасце ад таго, што вы знайшлі ў сабе сілы публічна заявіць пра сваю нязгоду з тым, што адбываецца ў краіне, карацей — калі вы адчуваеце ўнутраную патрэбу ў пратэсным дзеянні, то 17 сакавіка з'яўляецца добрай нагодай гэта зрабіць з адносна разумнай рызыкай для здароўя і асабістай бяспекі.

Улада загнала сябе ў тупік, дэ-факта адмяніўшы канстытуцыйнае права на свабоду сходаў, але пакінуўшы шчыліну ў выглядзе легальнай магчымасці збірацца ў дзень выбараў на выбарчых участках. Гэта некаторая неадольная ўразлівасць сістэмы, якой пры наяўнасці ўсіх вышэйпералічаных абставінаў можна скарыстацца. 

• 2. Ці трэба галасаваць на выбарах за Даванкова?

Асабіста мне ідэя галасаваць на гэтых выбарах за каго заўгодна, няхай гэта будзе Надзеждзін або Даванкоў (ці каго заўгодна, акрамя Пуціна) здаецца неразумнай і небездакорнай з маральнага пункту гледжання.

Усе разумеюць, што ўлада запрашае людзей у цырк, але пры гэтым робяць выгляд, што сабраліся ў царкву. Калі за сталом банкуе шулер, яго нельга перайграць інакш, акрамя як не сядаючы гуляць з ім у яго гульні.

Ужо сама спроба перайграць шулера разбэшчвае — стварае ілжывую надзею, быццам існуе просты шлях перамагчы рэжым, напрыклад, з дапамогай псеўдавыбараў. Яго няма: ніхто не дасць нам збавення, ні Бог, ні цар і ні герой. Далей па тэксце.

Адна справа — прыйсці на флэшмоб (глядзі адказ на першае пытанне), іншая – сесці за гульнявы стол з шулерамі. Варыянт з сапсаваным бюлетэнем для тых, хто ўсё ж такі прыйшоў на выбары як на свята (мітынг), здаецца мне адзіна прымальным з маральнага пункту гледжання.

• 3. Як улада будзе змагацца са спробай правесці пратэсную акцыю пад прыкрыццём выбараў?

Цяжка сказаць, але я не чакаю асаблівага крэатыву. Узмоцненыя кардоны сілавікоў у пазначаную гадзіну на ўчастках і прысутнасць «цітушак» у натоўпе выглядае пакуль як найбольш верагодная рэакцыя.

Будуць спрабаваць выхопліваць тых, хто па краях, і тых, хто вылучаецца з агульнай масы, каб запалохаць тых, хто яшчэ здольны палохацца.

Можна, вядома, забараніць як экстрэмісцкія белы і сіні колеры. Заадно сцяг стане, нарэшце, зноў чырвоным. Але думаю, да гэтага не дойдзе.

• 4. Якія наступствы будуць мець выбары наогул і пратэсная акцыя ў прыватнасці для рэжыму?

Наступствы ва ўсіх выпадках будуць непрыемныя. У перадвыбарчы перыяд і менавіта таму, што выбары з'яўляюцца кропкай уразлівасці, рэпрэсіўная палітыка атрымала паскарэнне, якое ўжо «не развідзець». Пасля выбараў пад уздзеяннем гэтага паскарэння тэрор будзе некаторы час галапаваць. Але акрамя гэтага, поспех пратэсных акцый, без сумневу, уладу напужае. А пужаная ўлада яшчэ больш небяспечная, чым няпужаная.