Валерый Карбалевіч: Шанцы на рэгістрацыю партыі «Разам» блізкія да нуля

Ідэя аб стварэнні новай партыі агучана вельмі не своечасова — на хвалі масавых пратэстаў, і яна не мае шанцаў на ўвасабленне. У Беларусі партыі не рэгіструюцца з 2000 года.

Палітолаг аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Валерый Карбалевіч пракаментаваў Thinktanks.by заявы штаба Бабарыка аб стварэнні сваёй партыі.
— Гэта азначае, што людзям, якія арганізавалі гэтую піяр-акцыю (я называю гэтую заяву менавіта піяр-акцыяй) трэба было заявіць пра сябе і паспрабаваць заняць каманду Бабарыка, сфармаванай падчас прэзідэнцкай кампаніі і якая апынулася без правоў, так бы мовіць. Зараз трэба наяўную энергію накіраваць у практычнае рэчышча — каб людзі не сядзелі без справы. Вось і прыдумалі — створым партыю.
— Многія трактуюць гэта як спробу штаба Бабарыка падмяць пад сябе Каардынацыйны савет і накіраваць у іншае рэчышча палітычную парадак дня.
— Я так сітуацыю не бачу. Калі гаворка ідзе пра партыю, то не маглі яны ставіць сваёй задачай адстаўку Лукашэнкі. Было б дзіўна, калі б такая задача стала мэтай партыі. Партыя — гэта структура больш далёкай будучыні, якая ставіць на мэце барацьбу за ўладу. Таму яны і кажуць пра канстытуцыйную рэформу, пра эканамічныя пераўтварэнні, хоць сфармулявана вельмі агульна, за прагучалай заявай я не бачу канкрэтнай ідэалогіі партыі.
Падмяць пад сябе Каардынацыйны савет — не. Я хутчэй бачу спробу паглядзець за гарызонт цяперашніх пратэстаў. І не больш за тое.
— Наколькі ўдалы момант абраны для падобнай заявы?
— Момант не зусім удалы, таму што масавыя пратэсты аб'ядноўваюць людзей з рознымі палітычнымі поглядамі, рознымі ідэалогіямі, рознымі каштоўнасцямі, іх аб'ядноўвае адно — усе яны супраць Лукашэнкі. А палітычная партыя патрабуе больш акрэсленай ідэалогіі ці хаця б больш канкрэтных тэзаў. У гэтым сэнсе партыя можа стаць прычынай, якая можа адштурхнуць тую частку насельніцтва, якая не будзе падзяляць іх ідэалогію.
Па-другое, падчас масавых пратэстаў ставіць пытанне аб партыі выглядае як спроба пераключыць і парадак дня, і змяніць сэнс пратэсту. Што, уласна, і сказала Святлана Ціханоўскі. Не да часу заняліся стварэннем партыі, чаму дыпламатычна здзівіўся нават Павел Латушка. Ва ўмовах пратэстнага ўздыму размова аб партыі — гэта рутынізацыя палітычнага працэсу, нават бюракратызацыя. У гэтым сэнсе падобная заява сапраўды гучыць як дысананс.
А самае галоўнае, я не бачу практычнай рэалізацыі гэтай ідэі, таму што партыі ў Беларусі не рэгіструюцца з 2000 года. Думаю, шанцы на рэгістрацыі партыі «Разам» блізкія да нуля: навошта Лукашэнку легалізацыя дзейнасці Віктара Бабарыкі і самой Марыі Калеснікавай?
Думаю, гэтую ідэю чакае доля прапановы штаба Бабарыка аб правядзенні рэферэндуму па Канстытуцыі. Памятаеце ролік, апублікаваны ўжо пасля арышту Бабарыка? Нічога з той ідэі не атрымалася, ды яе не асоба спрабавалі і прасоўваць — не да таго было. Ідэя застанецца голай ідэяй.
Партыя « інструмент дэмакратычнай дзяржавы, з дапамогай якога насельніцтва адстойвае свае інтарэсы ў прадстаўнічых органах. У Беларусі няма ні прадстаўнічых органаў, ні выбараў, таму ў існуючай аўтарытарнай сістэме роля партый вельмі дзіўная: 15 зарэгістраваных партый мёртвыя, а астатнія спрабуюць толькі выжыць.
— Як вам бачыцца далейшая палітычная лёс Марыі Калеснікавай ў святле абвешчанай ініцыятывы?
— Думаю, палітычны лёс Калеснікавай можа скласціся нядрэнна: калі яна не стане рабіць памылак, дзіўных заяў, якія яна ўжо рабіла. Яна — адна з галоўных медыйных фігур сённяшняга пратэсту, Калеснікава з Латушка — галоўныя фігуры, з якімі атаясамліваюць працу Каардынацыйнага савета.
Паводле thinktanks.by