Bloomberg: Расію, мажліва, будуць судзіць за ваенныя злачынствы ў Сірыі

«На думку адстаўных амерыканскіх чыноўнікаў, а таксама экспертаў па міжнароднаму праву, цяпер, калі расійскі ўрад адкрыта дапамагае сірыйскай арміі, расійскія афіцыйныя асобы знізу даверху, у тым ліку сам прэзідэнт Уладзімір Пуцін, могуць быць прыцягнутыя да суду за дапамаганне ваенных злачынстваў», — піша Bloomberg View.



«З ліпеня рэжым Асада скінуў на грамадзянскае насельніцтва больш за 2 тыс. бомбаў-бочак, таксама ёсць доказы, што рэжым ўжываў хімічную зброю супраць грамадзянскага насельніцтва і практыкаваў сістэматычныя катаванні для забойства як мінімум 11 тыс. грамадзянскіх асоб», — тлумачыць журналіст Джош Рогін. Таму сірыйскіх вайскоўцаў і вышэйшых чыноўнікаў могуць судзіць па абвінавачваннях у вайсковых злачынствах і злачынствах супраць чалавечнасці.

Эксперты сцвярджаюць: паколькі Расія падтрымала армію, якая стаіць за гэтымі злачынствамі, ёсць рызыка, што яе абвінавацяць у «пасобніцтве ваенным злачынствам і падбухторванні да іх». Як тлумачыць Рогін, гэтая вобласць міжнароднага права была паспяхова прыменена, каб прыцягнуць да судовай адказнасці былога віцэ-прэм’ера Сербіі Міколу Шайновіча і экс-прэзыдэнта Ліберыі Чарльза Тэйлара.

Стывен Рэпп (з 2009 года да нядаўняга часу — эмісар ЗША па пытаннях ваенных злачынстваў) мяркуе: для наступу крымінальнай адказнасці неабавязкова, каб расійская дапамога, якая паступае ў Сірыю, рэальна ўжывалася для здзяйснення ваенных злачынстваў. «Пракурор павінен даказаць толькі тое, што расійскія афіцыйныя асобы ведалі пра зверствы Асада і рэжыму, які здзяйсняў зверствы, аказвалася істотная дапамога», — гаворыцца ў артыкуле.

Шэрыф Бассіўні, у мінулым старшыня камісіі Савета бяспекі ААН, кажа, што сірыйскі ўрад, па ўсяму відаць, парушае мноства пагадненняў аб правілах вядзення вайны. «У той меры, у якой ўрады Расіі ці Ірана аказвалі эканамічную і ваенную дапамогу, а таксама ў сувязі з прысутнасцю дарадцаў або прыхільнікаў, любыя злачынствы, здзяйсняныя сірыйскімі вайскоўцамі, таксама могуць быць прыпісаны тым, хто ім дапамагае, а менавіта, іранцам і расіянам», — заявіў ён.

Бассіўні нагадаў пра дактрыну «адказнасці камандавання». «Адказнасць камандавання распаўсюджваецца на тых асоб у Тэгеране і Маскве, якія ведаюць, што робяць гэтыя людзі, і не перашкаджаюць гэтаму», — адзначыў Бассіўні.

«Іншыя эксперты кажуць, што крымінальную адказнасць Расіі за дзеянні ў Сірыі, магчыма, нялёгка даказаць», — піша выданне.

Уільям Шабас, прэзідэнт Міжнароднай асацыяцыі даследчыкаў генацыду, сказаў: «Калі Сірыя проста пераследуе сваё насельніцтва, што можа быць міжнародным злачынствам, а Расія аказвае Сірыі ваенную дапамогу, то казаць пра крымінальную адказнасць за зверствы — гэта, бадай, залішне».

Шабас таксама заўважыў, што абвінавачванні можна прад’явіць і іншым краінам. Напрыклад, ЗША аказваюць ваенную дапамогу войскам Ірака і Паўднёвага Судана, а гэтыя арміі абвінавачваюцца ў ваенных злачынствах.

Але ў ЗША ёсць «закон Ліхі», закліканы прадухіляць наўпроставую дапамогу ўзброеным сілам, якія парушаюць правы чалавека. У Расіі такой юрыдычнай працэдуры няма, сцвярджае аўтар.