«ЭкзаМарс» забараніў касманаўтам лётаць на Марс часцей за адзін раз у жыцці

Прыборы на борце арбітальнага зонда місіі «ЭкзаМарс» Trace Gas Orbiter (TGO) дапамаглі навукоўцам высветліць, што касманаўты змогуць здзейсніць толькі адзін палёт да Марса без істотнай рызыкі для здароўя. Галоўную небяспеку ўяўляе высокі ўзровень радыяцыі, звязаны з галактычнымі касмічнымі прамянямі.

Высокі ўзровень радыяцыі лічыцца адной з галоўных перашкод на шляху пілатуемых экспедыцый на Марс. У прыватнасці, дадзеныя прыбора RAD на борце марсахода Curiosity, сабраныя падчас пералёту да чырвонай планеты, паказалі, што падчас падарожжа чалавек можа атрымаць дозу радыяцыі, супастаўную з лімітава дапушчальнай — прыкладна 0,66 зіверты, 95 адсоткаў якой прыпадае на галактычныя касмічныя прамяні, і толькі 5 адсоткаў — на выпраменьванне Сонца. Аналагічныя вынікі былі атрыманы ў 2014 годзе ў ходзе назіранняў на месяцовай арбіце пры дапамозе дэтэктара касмічных прамянёў CRaTER, усталяванага на борце зонда LRO. Як паказалі яго замеры, рызыка анкалагічных захворванняў у касманаўтаў пасля 500-дзённага палёту да Марса падвысіцца на 4-5 працэнтаў.
Ігар Мітрафанаў і яго калегі з Інстытута касмічных даследаванняў РАН, Інстытута медыка-біялагічных праблем РАН і Інстытута касмічных даследаванняў і тэхналогій Балгарскай акадэміі навук прыйшлі да падобных высноваў, аналізуючы дадзеныя, сабраныя дазіметрычным модулем «Люлін-МО», усталяваным на борце расійска-еўрапейскага зонда TGO, які прыбыў да Марса ў кастрычніку 2016 года. Модуль з'яўляецца часткай расійскага нейтроннага дэтэктара FREND, і ён, як і датчык RAD на борце Curiosity, быў уключаны вялікую частку часу, якую зонд правёў падчас палёту да чацвёртай планеце Сонечнай сістэмы.
«Падчас шасцімесячнага палёту да Марса і вяртання на Зямлю экіпаж касмічнага карабля атрымае прыкладна 60 адсоткаў ад дозы радыяцыі, максімальна дапушчальнай для ўсёй кар'еры касманаўта ці астранаўта, калі палёт будзе ажыццяўляцца падчас зніжанай сонечнай актыўнасці», — гаворыцца ў артыкуле.
Як паказалі сабраныя дадзеныя, узровень радыяцыі ў адкрытым космасе быў прыкладна на 20 адсоткаў вышэй, чым падчас палёту Curiosity. Навукоўцы звязваюць гэта разыходжанне з тым, што ўзровень сонечнай актыўнасці ў гэты перыяд быў мінімальным, што павысіла частату «абстрэлу» зонда і ўсіх планет касмічнымі прамянямі з міжзоркавага асяроддзя. Нешта падобнае было зафіксавана зондам LRO падчас двух апошніх сонечных мінімумаў.
У сярэднім, касманаўт, які вандруе прыкладна год да Марса, атрымае прыкладна 0,7 зіверты іянізуючага выпраменьвання (каля 73 рэнтген). Касманаўты на борце МКС атрымліваюць прыкладна 0,3 зіверты у год, а на Зямлі радыяцыйны фон складае каля 2,4 милізіверта ў год. Як паказваюць разлікі навукоўцаў, адно падарожжа да Марса па самым хуткім маршруце «з'есць» крыху больш за палову ад максімальнай агульнай дозы радыяцыі, дапушчальнай для касманаўтаў за ўсю кар'еру.
Што цікава, узровень радыяцыі на арбіце Марса быў яшчэ вышэй, прычым узровень апраменьвання вельмі моцна залежыў ад таго, ці зачыняла планета «Экзамарс» ад сонечнага ветру.
Замеры на самай паверхні планеты пакуль яшчэ не былі праведзены еўрапейскімі і расійскімі навукоўцамі — Мітрафанаў і яго калегі плануюць ажыццявіць іх пры дапамозе дазіметра «Люлін-МЛ», які будзе ўсталяваны на пасадачнай платформе для еўрапейскага марсахода «Пастэр», якая распрацоўваецца цяпер у НВА Лавачкіна.
Паводле nplus1.ru