«Ёсць каманда вырубіць ток!» Канцэрт у падтрымку беларускіх пратэстоўцаў стаў праблемай для расійскіх уладаў

28 верасня ў Маскве меўся адбыцца "Партызан фэст" — канцэрт вядомых расійскіх музыкаў у падтрымку беларускіх пратэстоўцаў. Але нечакана аказалася, што гэтае мерапрыемства для расійскіх уладаў — непажаданае. Вось што піша з гэтай нагоды Ян Шэнкман, спецкар "Новай газеты" і адзін з арганізатараў канцэрта. 

Пакуль у Беларусі пратэстоўцаў разганяюць вадамётамі, у Маскве свая драма. Не такая маштабная, але з той жа нагоды. Два тыдні таму мы з сябрамі задумалі канцэрт пад назвай "Партызан-фэст". Хацелі прадэманстраваць, што не ўсе артысты ў нас такія, як Кіркораў і Баскаў. Сабраць грошай у дапамогу пацярпелым. І проста паказаць, што нам не падабаецца, калі людзей саджаюць у турмы і збіваюць на вуліцы. А каму гэта можа падабацца?
Спачатку ўсё ішло выдатна. Квіткі ляцяць са свістам, у каментарах захапленні і падзякі. Мы нават не паспелі толкам адрэкламаваць фестываль, інфармацыя разышлася сама. І лайн-ап надзвычайны: Макарэвіч, Кортнеў, Ромарыё, Спірын з "Тараканов!", Шаов, "Аркадзь Коц", "Рабфак" і шмат-шмат іншых.

Гэта першы такі канцэрт. Калі б у нас атрымалася, упэўнены: быў бы працяг. Як толькі мы завялі ў Фэйсбуку старонку "Партызан-фэст", мне ў лічку сталі дзясяткамі пісаць музыкі: таксама хочам сыграць. Тое, што адбываецца ў Беларусі, праняла нават тых, хто ўсё жыццё казаў: палітыка — фу, мы ў гэтую гадасць не ўпішамся. Але гэта не палітыка, гэта хутчэй пра сумленне.
Дзякуй казалі нам нават заўзятыя прыхільнікі Пуціна. Вось парадокс: яны любяць Пуціна, а Лукашэнкам абураныя.
Гэта тое, чаго не зразумелі нашы ўлады: Беларускія пратэсты накіраваныя не супраць Крамля і не супраць Расіі. Трэба вельмі пастарацца, распачаць каласальныя намаганні, каб накіраваць іх у гэты бок.
Пастарацца.
Усё скончылася ў адзін дзень. Крыху больш за суткі доўжыліся продажы. За гэты час адбылося некалькі падзей. Пра фэст паведаміў апазіцыйны тэлеграм-канал Nexta і іншыя беларускія рэсурсы. Паведамілі нейтральна: маўляў, ёсць такая гісторыя. Але і ад гэтага ў некага бамбануло. І рэзка сталі паліваць нас патрыятычныя выданні.
Спачатку — Рэн-ТВ, потым — "Заўтра", у мінулым "газета духоўнай апазіцыі", а цяпер "газета Дзяржавы Расійскай". Аказваецца, мы не ў тых, не ў правільных колерах аформілі афішу канцэрта. Пра гэта "нагадаў Макарэвічам, Каганавым, Ізуцківерам і Фельгенгаўэрам дэкан Вышэйшай школы тэлебачання МДУ Віталь Траццякоў". І наогул, мы — "маскоўска-ізраільская творчая туса". І значыць, русафобы па сваёй сутнасці.
А тыя, хто хрэначыцб з вадамётаў па мірных грамадзянам, атрымліваецца, русафілы.
Так і запішам: духоўная апазіцыя падтрымлівае АМАП.
І, натуральна, уключыўся Захар Прылепін, галоўны наш заступнік  за праўду!". Ты нічога не пераблытаў, брат-два? Сіла ў праўдзе, а не праўда ў сіле, не памыліцца. Калі сцісла, вось што ён піша: вы дапамагаеце толькі сваім. Вы не дапамагалі мірным жыхарам Данбаса, калі было трэба, а цяпер удзельнічаеце ў каляровай рэвалюцыі. Таму вы дрэнныя.
Па-першае, асабіста я дапамагаў, усю восень 2014-га правёў на Данбасе менавіта з гэтай мэтай, і працягнуў, вярнуўшыся ў Маскву. Але галоўнае — аргументацыя крывая, я чуў яе не раз. Калі ў 2014-м адны людзі гарэлі ў Доме прафсаюзаў у Адэсе, у 2020 годзе трэба збіваць іншых на вуліцах Мінска дубінкамі? Як адно апраўдвае іншае? Я-то думаў, што спальваць і збіваць нельга нікога. А вось для Захара ёсць розніца.
Ну вось. А потым у клуб прыйшлі. Рэн-ТВ паспяшалася, калі напісала, што "нікому ў галаву не прыйдзе такі канцэрт адмяніць", а таму ў Расіі сапраўдная дэмакратыя. Прыйшлі. І нам, як гаворыцца, адмовілі ад дома.
Я не вінавачу ў гэтым адміністрацыю клуба, бо ведаю з досведу, у якіх невыносных умовах працуюць канцэртныя пляцоўкі. Прыціснуць іх можна за што заўгодна. Яны цалкам ва ўладзе падаткавікоў, упраў, пажарных, санэпідстанцый, сілавікоў. Адзін няёмкі рух — і ты ўжо больш не клуб. Пакуль гуляеш па правілах, усё ОК. галоўнае, за сцяжкі выходзіць не трэба.
Больш таго, вядома, што пры многіх клубах ўжо некалькі гадоў працуе інстытут куратараў.
Куратар — чалавек у пагонах, які пры неабходнасці разруліць твае праблемы, але з ім варта параіцца, перш чым запрашаць спрэчнага артыста, напрыклад Макарэвіча.
Ёсць такая катэгорыя людзей, якія чуюць прозвішча Макарэвіч і прама есці не могуць. Або фестываль са спрэчным пасылам. Часам даюць дабро, часам не, але параіцца мае сэнс у любым выпадку.
Тут, вядома, усё залежыць ад чалавека. Твардоўскага ў свой час папярэджвалі: "не варта друкаваць"Адзін дзень Івана Дзянісавіча", за гэта могуць закрыць часопіс". Ён сказаў: "Калі я не магу надрукаваць такую рэч, тады навошта мне наогул часопіс?" І надрукаваў. Але Твардоўскіх у нашым музычным бізнэсе, на жаль, не знайшлося. Мы абтэлефанавалі шмат пляцовак, не скажу, што ўсе, дзясяткі два — гэта дакладна. Прычыны былі розныя, але ні адзін не сказаў: "Хлопцы, прыязджайце, я дапамагу". Самы распаўсюджаны адказ: вы ж усё разумееце...
Добрыя людзі, як пісаў Хармс, але не ўмеюць паставіць сябе на цвёрдую нагу. Моцна ж вас усіх напалохалі.
Трапіўшы ў безвыходную сітуацыю, мы вырашылі перавесці фестываль у анлайн-фармат і хоць бы так правесці адзіную ў Расіі музычную акцыю ў падтрымку пратэстоўцаў беларусаў. Дзясяткі тысяч людзей хацелі б пачуць гэты канцэрт, але цяпер ужо і анлайн пад пытаннем. Варта было нам абвясціць пра яго, як майму партнёру, прадзюсару гурта "Рабфак" Аляксандру Еліну, патэлефанавалі і сказалі літаральна наступнае:
"Ёсць каманда не дапусціць мерапрыемствы — мінаваннем і МНС, проста ментамі і як заўгодна. Прасочаць, з кім ты дамовіўся, ці прыедуць праз паўгадзіны пасля пачатку і проста выключаць ток або сетку".
Не ведаю, што будзе з фэстам пасля гэтай пагрозы. Зразумела, што нас запалохваюць, але я шчыра не разумею, у чым сэнс. Навошта запалохваць прамоўтэраў і музыкаў, якія заклапочаныя тым, што адбываецца ў іншай краіне? Гэта ж не фестываль за Навальнага, За сумленныя выбары, супраць карупцыі і гэтак далей. Тэма канцэрта да нашых уладаў не мае ніякага дачынення. Аб Расеі — ні слова. А, не, прабачце, ёсць усё ж адна фраза на старонцы мерапрыемства: "Мы не хочам, каб так было ў Беларусі, не хочам, каб так было ў Расіі". А мы хочам?
З якіх часоў Лукашэнка — гэта псеўданім Пуціна?
Ды і антылукашэнкаўскай гэтую акцыю назваць цяжка, ніхто з нас і нашых артыстаў не заклікаў да ўзброенага паўстання супраць Аляксандра Рыгоравіча. Гэта канцэрт салідарнасці ў чыстым выглядзе. Вядома, мне, як і шматлікім артыстам, вельмі сорамна за Баскава і Кіркорава. Я не хачу, каб аб маёй краіне беларусы судзілі па ім. Так, нам не падабаецца гвалт, які развязалі беларускія ўлады. Але галоўная прычына ў іншым: нельга кідаць людзей у цяжкай сітуацыі, ім трэба дапамагчы. Я не хацеў бы, каб мяне ўсё кінулі, калі блізкія сядзяць у турме, калі я пазбавіўся працы, калі мяне збілі на вуліцы. Ніхто не хацеў бы, мне здаецца, каб так здарылася, і трэба праяўляць салідарнасць. Грошай сабраць, сказаць чароўныя словы "хлопцы, мы з вамі!" Хоць бы проста паспачуваць тым, каму горш, чым нам.
Калі ўсё гэта здарылася, у мяне зазваніў тэлефон. Тэлефанаваў Кортнеў. Ён сказаў усяго два словы: "Чым дапамагчы?" Пра гэта і быў фестываль.