Навальны ў першым інтэрв'ю пасля атручвання заявіў, што за гэтым стаіць Пуцін

Расійскі палітык Аляксей Навальны, які пасля атручвання праходзіць рэабілітацыю ў Германіі, даў інтэрв'ю нямецкаму часопісу Der Spiegel.

Пра стан здароўя

У пачатку інтэрв'ю Навальны распавёў, што яго самаадчуванне становіцца лепш з кожным днём: ён ужо можа самастойна падняцца на пяты паверх, хоць яшчэ нядаўна мог пераадолець толькі дзесяць прыступак, а галоўнае — да яго вярнуліся яго разумовыя здольнасці.
Самай вялікай праблемай ён назваў цяжкасці са сном. "Я смяяўся над людзьмі, у якіх былі праблемы са сном, таму што ў мяне іх ніколі не было. Але затым наступіла кома, анестэзія, спыненне прыёму медыкаментаў, то доўгі млявае стан, калі я не спаў і не драмаў. З тых часоў я не магу заснуць без снатворнага", — распавёў ён.
Цяпер ён жыве ў Берліне ў здымнай кватэры разам з жонкай і сынам, а яго дачка вярнулася на вучобу ў ЗША.
"Мая штодзённае жыццё аднастайная. Трэніруюся кожны дзень, у астатнім нічога не раблю. Раніцай гуляю ў парку, мне гэта прапісалі, потым раблю зарадку з лекарам, вечарам зноў гуляю. Днём стараюся працаваць за кампутарам", - апісаў Навальны свой дзень.

Пра наступствы атручвання

Па прызнанні Навальнага, падчас лячэння ў "Шарытэ" ён быў "цяжкім пацыентам".
"Аднойчы ноччу, яшчэ знаходзячыся ў рэанімацыі, я ўстаў і вырваў з цела ўсе трубкі, пацякла кроў. Пазней, калі я ўжо быў у прытомнасці, пазнаваў навакольных мяне людзей і размаўляў з імі, у мяне пачаліся істэрычныя прыпадкі. Я казаў, што здаровы і хачу ў гатэль. Праз некалькі тыдняў я зразумеў, што гэта дзіўныя паводзіны было вынікам атручвання", — распавёў ён.
Па словах Навальнага, лекары кажуць, што ён павінен аднавіцца на 90%, а можа быць, і на 100%, але на самой справе дакладна ніхто не ведае.
"Па сутнасці, я нешта накшталт паддоследнага труса — не так шмат людзей, за якімі можна назіраць, як яны працягваюць жыць пасля атручвання нервова-паралітычным рэчывам. У нейкі момант пра мяне, верагодна, напішуць у медыцынскіх часопісах. І мне падабаецца дзяліцца сваім вопытам", — паведаміў палітык.

Пра сустрэчу з Меркель

У інтэрв'ю Навальны ўпершыню распавёў, як і калі яго наведала Ангела Меркель — раней ён толькі пацвярджаў сам факт таго, што канцлер ФРГ наведвала яго ў клініцы "Шарытэ".
"Гэта было на мінулым тыдні. Гэта было зусім нечакана: дзверы адчыніліся, увайшоў мой лекар — і Меркель", — сказаў ён.
Па словах Навальнага, гэта была прыватная сустрэча, якая праходзіла ў коле сям'і — разам з ім былі жонка Юлія і сын Захар. "Дэталі распавесці не магу, але мы не абмяркоўвалі нічога сакрэтнага або сенсацыйнага", — запэўніў палітык.
Навальны адзначыў, што быў уражаны тым, наколькі добра Меркель дасведчаная аб сітуацыі ў Расіі і яго справе. "Некаторыя дэталі яна ведае лепш за мяне. Яна сапраўды глыбока разумее, што адбываецца ў Расіі. І калі з ёй размаўляеш, разумееш, чаму яна так доўга застаецца лідарам Германіі. Я падзякаваў яе за адданасць справе, і яна сказала: "Я зрабіла толькі тое , што было маім абавязкам", — распавёў Навальны.

Пра тое, што адбывалася ў самалёце

Па словах Навальнага, 20 жніўня, у дзень, калі яго шпіталізавалі, ён адчуваў сябе добра — і ў Томскім аэрапорце, і пазней у самалёце. "Я зручна сяджу на сваім месцы і з нецярпеннем чакаю спакойнага палёту, у якім я змагу паглядзець серыял, — распавёў ён. — А потым... Гэта проста складана апісаць, таму што гэта немагчыма ні з чым параўнаць. Арганафасфаты ўплываюць на вашу нервовую сістэму як DDoS-атака на кампутар — гэта перагрузка, якая вас ламае. Вы больш не можаце канцэнтравацца. Адчуваю: штосьці не так, у мяне халодны пот. я прашу ў Кіры побач са мной насоўку. Потым я прашу яе пагаварыць са мной. Мне трэба пачуць голас, са мной нешта дзіўнае. Яна глядзіць на мяне як на вар'ята і пачынае гаварыць".
Затым палітык пайшоў у туалет, каб памыцца, і ўжо там падумаў, што ён памірае. Пры гэтым, паводле слоў Навальнага, у яго нічога не балела: "Мыюся халоднай вадой, сяджу на ўнітазе і чакаю, зноў мыюся. А потым я думаю: калі я зараз не выйду, то ўжо ніколі не выберуся адсюль. І самае галоўнае ўражанне было: болю няма, але вы ведаеце, што паміраеце. Цяпер".
"Я выходжу з прыбіральні, паварочваюся да сцюарда — і замест таго, каб папрасіць аб дапамозе, да свайго здзіўлення кажу: "Мяне атруцілі. Я паміраю". А потым я кладуся на падлогу перад ім, каб памерці. Апошняе, што я бачу: твар, які глядзіць на мяне з лёгкім здзіўленнем і ўсмешкай. Ён кажа: "Атруціўся?" І, верагодна, думае, што мне падалі дрэнную курыцу. І апошняе, што я чую, калі ўжо знаходжуся на падлозе: "У вас праблемы з сэрцам?" Але маё сэрца не баліць. Наогул нічога не баліць, я проста ведаю, што паміраю. Затым я чую, як галасы становяцца цішэй, жанчына крычыць: "Не адключала!" Тады ўсё скончана. Я ведаю, што памёр, толькі потым высветлілася, што я памыляўся", — распавёў Навальны.
Паводле яго ацэнак, з моманту, калі ён падумаў, што з ім адбываецца нешта дзіўнае, да страты прытомнасці прайшло каля 30 хвілін.

Пра тое, якім чынам яго маглі атруціць

Навальны мяркуе, што яд пранік у яго арганізм праз скуру. "Сляды яду былі выяўленыя на бутэльцы з вадой [з Томскага гатэля]. Відавочна, я дакрануўся да заражанай паверхні, затым узяў бутэльку з вадой, выпіў з яе нешта, паставіў яе назад і выйшаў з гасцінічнага нумара", — сказаў ён.
"У гатэлі ёсць шмат прадметаў, да якіх вы датыкаецеся перад ад'ездам — ​​душ, туалет, вешалка для адзення, ручка вашай сумкі — тое, да чаго вы абавязкова дакраняцеся. Вось чаму так важна вывучыць маю вопратку", — заявіў Навальны, дадаўшы, што не сумняваецца ў тым, што яго адзенне "ўжо месяц кіпіць у вялікім баку з адбельвальнікам".
"Я лічу, што яны зрабілі свае высновы са справы Скрыпаля, калі 48 чалавек былі заражаныя і памерла нявінная жанчына. З-за гэтага яд, верагодна, не быў нанесены на рэчы накшталт ракавіны ці душа, якімі я наогул мог не скарыстацца. Або на мой мабільны тэлефон, які я мог бы перадаць [прэс-сакратару] Кіры — і замест адной падазронай смерці было б дзве", — разважае палітык.
На думку Навальнага, на бутэльцы, да якой ён дакранаўся, сляды яду былі мінімальнымі і не стваралі пагрозу для навакольных. "Хто заўгодна мог дакрануцца да яе, не атрымаўшы шкоды", — лічыць ён.
Як адзначыў Навальны, яго жонка Юлія і калега па ФБК Марыя Пеўчых перадалі гэтую бутэльку берлінскім урачам, "а не нейкаму сакрэтнаму агенту ў цёмных акулярах".
На пытанне, ці распавялі нямецкія ўлады яму асабіста больш, чым грамадскасці, Навальны адказаў: "Не. Усё, што я ведаю, я даведаўся з нямецкіх СМІ. Што мы ведаем напэўна, так гэта тое, што я кантактаваў з атрутай у гатэлі. Гэта быў "Навічок", дакладней, яго новая версія. Гэтая атрута даступная толькі невялікай групе людзей".

Пра тое, хто можа стаяць за атручваннем

"Я сцвярджаю, што за злачынствам стаіць Пуцін, і ў мяне няма іншых версій злачынства. Я кажу гэта не для таго, каб ліслівіць сабе, а на падставе фактаў. Самы галоўны факт — гэта "Навічок", — заявіў Навальны, адказваючы на ​​адпаведнае пытанне.
"Можна меркаваць, што толькі тры чалавекі могуць аддаць загад прыняць "актыўныя меры" і выкарыстоўваць "Навічок". Калі вы ведаеце расійскую рэчаіснасць, вы таксама ведаеце: кіраўнік ФСБ Аляксандр Бортнікаў, кіраўнік СВР Сяргей Нарышкін і кіраўнік ГРУ не могуць прыняць такое рашэнне без указанняў Пуціна", — дадаў ён.
Палітык упэўнены, што яго не хацелі транспартаваць у іншую краіну, чакаючы яго смерці, але дзякуючы падтрымцы грамадскасці і намаганням яго жонкі "ўсё гэта пагражала ператварыцца ў своеасаблівае рэаліці-шоў з назвай: "Навальны памірае ў Омску".
"Для людзей Пуціна важна, каб апанент не набываў статус ахвяры, каб ён — жывы ці мёртвы — не зарабляў палітычны капітал. Калі б я памёр у Омску або атрымаў там непапраўную шкоду, гэта відавочна была б іх адказнасць. "Навічок" тады, магчыма, не знайшлі б, але, відавочна, што гэта была б іх віна, што мяне не выпусцілі з краіны. Акрамя таго, яны чакалі 48 гадзін, верагодна, у надзеі, што яд ужо не знойдуць", — лічыць Навальны.
Палітык таксама падкрэсліў, што, на яго думку, галоўны ўрач омскай бальніцы "горш шпіёнаў, якія забіваюць людзей".
Адказваючы на ​​пытанне, чаму ніхто акрамя яго не пацярпеў ад дзеяння "Навічка", палітык выказаў здагадку, што яд быў наўмысна нанесены на прадмет, якім карыстаўся толькі ён.
"Для іх [шпіёнаў] забойства - прынамсі, іх прафесія. А ён [лекар] ведае ўсё, але распавядае свету пра парушэннях абмену рэчываў і пра тое, што я выпіў занадта шмат самагонкі. Ненавіджу я людзей, якія называюць сябе лекарамі і якія хацелі дачакацца маёй смерці? Верагодна. Ці жадаю я займець вялікі меч і ўсім адсекчы галовы? Не. я за закон. Людзі падлягаюць суду і справядліваму судовага разбору ", - заявіў Навальны.

Пра прычыны замаху

Разважаючы пра тое, чаму яго вырашылі атруціць, Навальны згадаў пратэсты ў Беларусі і Хабараўскам краі, а таксама той факт, што ў Расіі дзейнічаюць дзясяткі яго рэгіянальных штабоў.
"Наша арганізацыя ўсё яшчэ існуе, у нас 40 рэгіянальных штабоў. Я тут мяркую. Але, можа быць, яны сказалі сабе: мы стараліся ўсё рабіць добра, але калі гэтыя метады не працуюць, тады даводзіцца звяртацца да крайніх мераў", — сказаў Навальны.
"Ён [прэзідэнт Расіі] бачыў, што адбылося ў Хабараўску. Людзі выходзяць на вуліцы ўжо больш за 80 дзён, і Крэмль да гэтага часу не ведае, што з імі рабіць. Крэмль разумее, што павінен прыняць крайнія меры, каб прадухіліць "беларускі сцэнар". Сістэма спрабуе выжыць, і мы толькі што адчулі наступствы гэтага", — дадаў ён.

Пра вяртанне ў Расію

У інтэрв'ю Der Spiegel Навальны заявіў, што цвёрда мае намер вярнуцца ў Расію пасля завяршэння рэабілітацыі.
"Калі не вярнуцца назад, значыць, Пуцін дасягнуў сваёй мэты. А мой абавязак цяпер — заставацца хлопцам, якому не страшна. І я не баюся! Тое, што ў мяне цяпер дрыжаць рукі, не значыць, што [яны дрыжаць] ад страху. Я не зраблю Пуціну такога падарунку", — сказаў ён.
Палітык таксама заявіў, што яго абавязак цяпер — як мага хутчэй прыйсці ў форму, каб хутчэй вярнуцца. Пасля вяртання Навальны паабяцаў "працягваць ездзіць па рэгіёнах Расіі, спыняцца ў гатэлях і піць ваду, якая ёсць у нумарах".
"Што мне яшчэ застаецца, — сказаў ён. — Яны будуць выкарыстоўваць супраць нас больш выдасканаленыя метады, а мы паспрабуем выжыць".
"Выкарыстанне "Навічка" палохае — і гэта і ёсць стратэгія Пуціна. Меркель і [прэзідэнт Францыі Эмануэль] Макрон кажуць яму пра "чырвоных лініях", а ён выходзіць далёка за іх межы і крычыць: "Вы не ўяўляеце, што яшчэ я магу зрабіць", — дадаў Навальны.
Са словаў палітыка вынікае, што расійскае пасольства, пакуль ён знаходзіўся на лячэнні ў Берліне, з ім не звязвалася.
Паводле bbc.com